وزارت خارجه ترکیه اعلام کرده بود که نشست صلح استانبول بین گروه طالبان و رهبران طراز اول سیاسی افغانستان، تا آخر ماه رمضان به تعویق افتاده است. کمی بیش از یک هفته به پایان ماه رمضان نمانده اما هیچ تدبیر یا آمادگی برای برگزاری این نشست که در ترسیم نقشه‌راه سیاسی بعد از خروج نیروهای خارجی در افغانستان سرنوشت‌ساز خوانده می‌شود، دیده نمی‌شود.

زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان، دیروز بار دیگر به کابل رفت تا پس از گفت‌وگو با مقام‌های ارشد افغان از جمله اشرف غنی، رئیس‌جمهور این کشور، برای نشست صلح استانبول روزنه‌ای پیدا کند.

کاخ ریاست‌جمهوری با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: «در این دیدار، دکتر خلیلزاد در مورد فعالیت‌های خود در با ارتباط روند صلح افغانستان، به رئیس‌جمهور گزارش داد. در مقابل، رئیس‌جمهور غنی نیز با توجه به آغاز فصل نو روابط پس از اعلام خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان، بر لزوم هماهنگی روند صلح با واقعیت‌های جدید، تاکید کرد. رئیس‌جمهور افزود که صلح برای مردم و حکومت افغانستان یک اولویت است، اما این روند باید با واقعیت‌های جدید افغانستان، متناسب باشد.»

این سخنان آب پاکی را بر دست جریان‌هایی که نشست صلح استانبول را «بن۲» می‌دانند، ریخته است. گروه‌های افغان، در نشست صلح بن در سال ۲۰۰۱ بر سر تقسیم قدرت در چارچوب ایجاد دولت موقت، توافق کردند و قدرت، از برهان‌الدین ربانی، رئیس‌جمهوری سابق افغانستان به حامد کرزی، رئیس جوان دولت موقت، منتقل شد.

اکنون آمریکا بار دیگر طرح «دولت موقت صلح» را برای ایجاد حکومت مشترک طالبان و نظام فعلی افغانستان مطرح کرده که در چارچوب طرح شورای عالی مصالحه ملی نیز بازتاب یافته است.

هرچند دولت اشرف غنی از آمادگی خود برای شرکت در نشست صلح استانبول خبر داده است،‌ اما همواره تاکید می‌کند که این نشست فقط در چارچوب مذاکرات با طالبان خواهد بود و نمی‌تواند برای تغییر دولت، نقشی همچون کنفرانس بن داشته باشد.

از سوی دیگر، گروه طالبان هم تاکنون برای شرکت در کنفرانس استانبول ابراز آمادگی نکرده است.

این گروه دو مسئله را آشکارا و یک مسئله را به شکل غیررسمی مطرح کرده‌اند. دو مسئله اول، آزادی هفت هزار زندانی باقیمانده طالبان از زندان‌های دولت افغانستان و حذف نام رهبران و اعضای طالبان از فهرست تحریم‌های سازمان ملل متحد است. آمریکا، چین و روسیه و متحدانشان، تعهد داده اند که هر دو مسئله را بررسی خواهند کرد؛ اما نکته دیگری که طالبان در محافل سیاسی مطرح کرده‌اند این است که نشست صلح استانبول، باید در معرفی دولت جدید جایگزین، نقش تعیین‌کننده داشته باشد.

با توجه به تفاوت دیدگاه‌ها و تکالیف انجام نشده طرف‌های مختلف، به نظر می‌رسد سرنوشت نشست صلح استانبول همچنان در هاله‌ای از ابهام است و به این زودی‌ها، با آن برنامه‌ بزرگی که بتواند دولت تعیین کند، برگزار نخواهد شد.

هرچند آمریکا، ترکیه، سازمان ملل متحد و طرف‌های مختلف می‌کوشند تا برای تقویت روند صلح دوحه، این نشست را هرچه زودتر و پیش از خروج کامل نیروهای آمریکایی برگزار کنند، اما بدون تردید مسیری طولانی در پیش است.

دولت آمریکا روند خروج نظامیان خود از افغانستان را آغاز کرده است و تا چهار ماه آینده، به ماموریت ۱۰ هزار سرباز آمریکایی و ناتو در افغانستان پایان داده خواهد شد.

۳۰۰ هزار نیروی مسلح داخلی افغان، مسئولیت دفاع کامل از کشور را در مقابل حملات طالبان، که نشانه‌های زیادی مبنی بر تشدید آن هم دیده می‌شود، بر عهده خواهند داشت تا ثابت کنند که در غیاب نظامیان ناتو نیز می‌توانند از مرزوبوم خود دفاع کنند. ظرفیت و توانایی آن‌ها در دفاع از افغانستان می‌تواند به طالبان این پیام را برساند که جنگ در این کشور، به بن‌بست رسیده  است و از راه زور نمی‌توان در کابل به قدرت رسید.

در همین راستا اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، در جلسات متعدد با رهبران سیاسی می‌کوشد با جلب حمایت آن‌ها، کشور خود را برای یک فصل جدید، آماده کند.

او  شب گذشته با رؤسا و نمایندگان احزاب سیاسی کشور در یک ضیافت افطار دیدار کرد و درباره فصل نو بعد از خروج نیروهای بین المللی از افغانستان، توضیحاتی ارائه داد. 

براساس بیانیه ارگ، رئيس‌جمهور در این جلسه گفته است: «فرصت‌ها نسبت به خطرات به مراتب بیشتر است و بعد از دو دهه، به سوی حاکمیت ملی قوی می‌رویم. نکته کلیدی این است که باید به اجماع ملی برسیم و بی‌طرفی افغانستان در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی حفظ شود.»