چند روز پیش، اسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه اسرائیل در جلسه با کمیته روابط خارجی و امور دفاعی کِنِسِت از تصمیم کشورش برای حضور در ائتلاف بین‌المللی تأمین امنیت دریایی در خلیج‌فارس خبر داد.
کاتز در این دیدار گفت: حضور اسرائیل در این ائتلاف به‌صورت همکاری اطلاعاتی و دیگر مواردی است که جزییات آن را نمی‌تواند اعلام کند.
این سخنان وزیر امور خارجه اسرائیل سبب شد تا ایران واکنشی شدید از خود نشان دهد. عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت که ایران «حق مقابله» و دفاع از خود را محفوظ می‌دارد و «مسئولیت کلیه عواقب این اقدام» را بر عهده آمریکا و اسرائیل می‌داند.
موسوی همچنین حضور نیروهای خارجی در خلیج‌فارس را زمینه‌ساز تنش خواند و اعلام کرد که ایران این تنش را «تهدیدی آشکار علیه امنیت، حاکمیت و تمامیت ارضی خود» می‌داند.
به‌جز وزارت خارجه، حسین امیر عبداللهیان، دستیار ویژه علی لاریجانی نیز در حساب کاربری‌اش در توییتر به سه زبان انگلیسی، عربی و فارسی چنین نوشت: «ايران مهم‌ترین نقش را در تأمین امنيت تنگه هرمز دارد. نتيجه هر گونه ائتلاف نظامي آمريكا در تنگه هرمز ، تكرار داستان تلخ اشغال عراق و افغانستان و تشديد ناامني در منطقه خواهد شد. اسراييل غاصب پاي خود را به تنگه هرمز بكشاند، در آتش خشم منطقه سوخته و دودش از تل‌آویو بلند خواهد شد».
تنگه هرمز؛ هر ماه یک خرابکاری بزرگ
در سالگرد خروج آمریکا از برجام و درحالی که زنجیره تحریم نفتی ایران از سوی آمریکا کامل شده بود، ایران نخستین اولتیماتوم را به کشورهای باقی‌مانده در برجام داد. حسن روحانی در توضیح برنامه جدید ایران برای مقابله با تحریم‌ها و کاهش توان ارزی کشور اعلام کرد که سیاست «صبر استراتژیک» ایران از تاریخ ۱۸ اردیبهشت به «اقدام متقابل» تغییر کرده است.
حسن روحانی پیش‌تر و در زمانی که آمریکا اعلام کرد که دیگر معافیتی برای خریداران نفت ایران نخواهد داد اعلام کرده بود که «اگر نفتی از ایران صادر نشود، هیچ نفتی از خلیج‌فارس صادر نخواهد شد». روحانی بعدتر اعلام کرد که این سخنان او به معنای تصمیم ایران به بستن تنگه هرمز نیست.
۲۲ اردیبهشت، تنها ۴ روز پس از زمانی که روحانی از «استراتژی اقدام متقابل» سخن گفت، نخستین حادثه برای نفتکش‌ها در حاشیه جنوبی دریای عمان و در بندر فجیره رخ داد. تیم بررسی بین‌المللی این حادثه اعلام کرد که این اقدام به صورتی حساب‌شده و با استفاده از مین‌های مغناطیسی صورت گرفته است. گرچه آمریکا و عربستان ایران را مسئول این حمله اعلام کردند ولی ایران نقش خود را تکذیب کرد.
۲۳ خرداد و در حالی که از یک روز قبل، شینزو آبه برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکا به ایران سفر کرده بود و هنوز به دیدار علی خامنه‌ای نرفته بود حادثه دیگری برای دو نفتکش در دریای عمان رخ داد. مجدداً آمریکا ایران را به دست داشتن در حادثه متهم و ایران انکار کرد.
۲۸ تیرماه نیز ایران یک نفتکش بریتانیایی را در تنگه هرمز توقیف کرد. بریتانیا دو هفته قبل از این اقدام ایران، یک نفتکش حامل محموله بزرگ نفت ایران را در تنگه جبل‌الطارق توقیف کرده بود. ایران ارتباط میان توقیف نفتکش بریتانیایی با این حادثه را تکذیب کرد و گفت که سپاه به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان و به دلیل خطرآفرینی کشتی بریتانیایی و نقض مقررات بین‌المللی این نفتکش را توقیف کرده است.
به جز این اتفاقات بزرگ، توقیف کشتی‌های کوچک و متوسط نیز در خلیج‌فارس و دریای عمان از سوی سپاه پاسداران به‌شدت رشد کرده است. روابط عمومی سپاه در اعلام خبر توقیف این کشتی‌ها همواره اعلام کرده است که توقیف آن‌ها به این دلیل صورت گرفته است که این کشتی‌ها حامل سوخت قاچاق بوده‌اند.
افزایش حوادث مختلف برای کشتی‌های عبوری در این منطقه سبب افزایش نرخ بیمه نفتکش‌ها و دیگر انواع کشتی‌های تجاری شده است که مستقیماً بر سود حاصل از فروش نفت و دیگر فراورده‌های کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و همچنین نرخ کالاهای وارداتی تأثیر داشته است. کشورهای همسایه ایران نگران تداوم این ناامنی و تأثیر منفی آن بر ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در اقتصادشان هستند.
به نظر می‌رسد سیاست «اقدام متقابل» که روحانی روز آغازش را از ۱۸ اردیبهشت اعلام کرده بود تاکنون به معنای هر ماه یک حادثه بزرگ در خلیج‌فارس و دریای عمان بوده است. شاید این تقارن، آن‌چنان که ایران مدعی است، اتفاقی باشد ولی افزایش تصاعدی این تنش‌ها ورود نیروهای خارجی به منطقه را چه به شکل اطلاعاتی و چه حضور مستقیم ناگزیر خواهد کرد.
حدود ۳ دهه پیش در میانه جنگ ایران و عراق، حمله ایران به نفتکش‌ها در خلیج‌فارس، حضور نظامی آمریکا را در این آبراهه مهم بین‌المللی دائمی کرد. برخی از فرماندهان نظامی ایران سال‌ها بعد اعلام کردند که فواید جنگ نفتکش‌ها به ضرر دائمی شدن حضور آمریکا در خلیج‌فارس نمی‌ارزید. گویا تاریخ در خلیج‌فارس در حال تکرار است. باید دید ناامنی‌های جدید وضعیت استقرار نیروهای خارجی در خلیج‌فارس و دریای عمان را به چه صورتی تغییر خواهد داد.
