شورای سردبیری روزنامه وال‌استریت جورنال در یادداشتی با انتقاد از بازگشت تیم جو بایدن به سیاست دوران ریاست جمهوری اوباما با عنوان «بازگشت به آینده هسته‌ای ایران»، وضعیت کنونی منطقه خاورمیانه را مشابه پیش از توافق هسته‌ای سال قدرت‌های جهانی با ایران ارزیابی کرده و آورده است: «خبرهای منتشرشده در این‌ روزها حاکی از آن است که گویا خاورمیانه ناگهان در حال بازگشت به حوالی سال ۲۰۱۴ است. اسرائیل و ایالات متحده در رابطه با فلسطین اختلاف نظر دارند. آمریکا خواستار ارتباطی نزدیک با ایران است و توافق‌نامه‌های بین اسرائیل و اعراب در گرو تصمیم‌های آمریکا است.»

براساس این یادداشت، جو بایدن استراتژی ترامپ را که متمرکز بر کنترل و مهار ایران و ایجاد روابط نزدیک بین متحدان آمریکا بود، نادیده گرفته و در حال بازگشت به استراتژی اوباما است و این کار را براساس محاسباتی انجام می‌دهد که «هدف آن درگیر کردن ایران برای کاهش رد پای آمریکا در خاورمیانه است، حتی اگر به معنای ایجاد  تنش برای اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد.» بازگشت دولت بایدن به استراتژی دوران اوباما، واضح‌تر از همه‌جا در تلاش آمریکا برای احیای برجام دیده می‌شود. به نوشته وال‌استریت جورنال، «احیای توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند تا سال‌ها خاورمیانه را تغییر دهد و این در راستای منافع ایالات متحده نیست.»

دونالد ترامپ سه سال پیش از برجام خارج شد و با اعمال تحریم‌ها و محدودیت‌های جدید اقتصادی و فشار حداکثری بر ایران، علاوه‌بر فعالیت‌های هسته‌ای، نقض حقوق بشر در داخل ایران و حمایت آن کشور از تروریسم را نیز هدف قرار قرار داد. اقتصاد منزوی ایران در سال ۲۰۱۸میلادی، ۶٪ و در سال ۲۰۱۹میلادی، ۶.۸٪ کوچک‌تر شد و تهران با افزایش فعالیت‌های هسته‌ای منع‌شده‌ در توافق، به خروج آمریکا از برجام پاسخ داد.

همچنان که ایران با بحران‌های داخلی دست و پنجه نرم می‌کند، دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی بیش از شش هفته است که به صورت غیرمستقیم و از طریق واسطه‌ها در وین برای احیای برجام مذاکره می‌کنند. براساس این یادداشت، به‌جای تلاش برای دستیابی به توافقی بهتر، مذاکرات در راستای بازگشت به توافق قبلی است و دولت بایدن هر هفته سیگنال‌های قوی‌تری مبنی‌ بر آن که از بیشتر اهرم‌های فشار خود بر تهران، برای رسیدن به توافق دست خواهد کشید، ارسال می‌کند.

ترامپ بیش از ۷۰۰ مقام و نهاد ایرانی از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شرکت ملی نفت ایران، و بانک مرکزی را تحریم کرده بود. ایران می‌گوید برای پایان دادن به فعالیت‌های هسته‌ای غیرقانونی خود، خواستار رفع این تحریم‌ها است. به نوشته وال‌استریت جورنال، به این ترتیب ایران در برابر کاهش ذخیره اورانیوم خالصش که روزبه‌روز درحال بیشتر شدن است، مبلغی معادل چندین میلیارد دلار طلب می‌کند و در عین حال، دانشی که دانشمندان ایرانی برای راه‌اندازی سانتریفیوژهای پیشرفته کسب کرده‌اند، بازگشت‌پذیر نیست.

براساس این یادداشت، احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ جمهوری اسلامی ایران را قدرتمند می‌کند، درحالی‌که جاه‌طلبی‌های هسته‌ای آن تنها به تاخیر می‌افتد و به فعالیت‌هایش در منطقه و برنامه‌های موشکی خود نیز ادامه خواهد داد.

شورای سردبیری وال‌استریت جورنال در ادامه می‌نویسد: «شواهد حاکی از آن است که حتی محدودیت‌های هسته‌ای برجام معنای چندانی ندارد و به همین علت، که مذاکرات ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین بسیار مهم است.»

اسرائیل در سال ۲۰۱۸ مجموعه‌ اسنادی فنی در رابطه با برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را از ایران خارج و منتشر کرد. دیوید آلبرایت و سارا بورکهارد، از انستیتوی علم و امنیت بین‌المللی که دسترسی گسترده‌ای به بایگانی این اسناد هسته‌ای ایران داشته‌اند، در کتاب «تلاش پرمخاطره ایرانی برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای» جزئیات جدیدی از برنامه‌های پنهان سلاح‌های هسته‌ای ایران ارائه کردند.

مطابق اطلاعاتی که در این کتاب درج شده است، بیش از بیست مرکز پنهان و تعیین‌کننده هسته‌ای در ایران وجود دارد و از سرنوشت این تاسیسات و فعالیت‌های آشکار نشده، کامل بودن آنچه ایران درمورد برنامه هسته‌ای خود اعلام کرده است، و این که آیا پیشبرد برنامه‌ها و تسلیحات هسته‌ای متوقف شده یا ادامه دارد، اطلاعی در دست نیست. این کتاب با ارجاع به یافت‌شدن اورانیوم فرآوری‌شده در تنها سه مرکز هسته‌ای بازرسی‌شده ایران، بازرسی‌های بیشتر برای ارزیابی میزان قدرت هسته‌ای ایران را بسیار بااهمیت می‌داند.

اما در ماه فوریه، تهران از پروتکل‌هایی که بازرسان آژانس انرژی هسته‌ای را قادر به بازرسی تاسیسات هسته‌ای ایران می‌سازد، خارج شد. درپی آن، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافقی برای ادامه بازرسی‌ها، به یک توافق سه‌ماهه موقت با ایران رسید. این توافق‌ که روز شنبه منقضی شد، احتمالاً دوباره تمدید خواهد شد، اما کافی نیست.

توافق‌‌های کنترل تسلیحات هسته‌ای تنها زمانی مفیدند که اجازه راستی‌آزمایی وجود داشته باشد.اگر بازرسان بین‌المللی به مراکز هسته‌ای اعلام‌شده یا اعلام نشده دسترسی فوری و جامع نداشته باشند، هیچ راهی برای اطلاع از مطابقت فعالیت‌ها با توافق یا اطمینان از زیر نظر بودن تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود ندارد. به نوشته وال‌استریت جورنال، اگر مذاکره‌کنندگان بایدن نتوانند به اطلاعات مراکز هسته‌ای اعلام‌نشده ایران دست یابند و آژانس انرژی هسته‌ای نیز پیشرفتی در این زمینه نداشته باشد، بازگشت به توافق اوباما چندان فایده‌ای ندارد.

براساس این یادداشت، «به نظر می‌رسد دولت بایدن مشتاق است که حتی معامله‌ای ناقص را به عنوان راهی برای رهایی آمریکا از گرفتاری‌های خود در خاورمیانه بپذیرد. اما این امر به افزایش قدرت ایران و نیروهای نیابتی آن منجر می‌شود و احتمال باز شدن مجدد پای آمریکا به منطقه را، البته در یک موقعیت استراتژیک ضعیف‌تر، بیشتر خواهد کرد.»

گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که پس از احیای برجام، ایالات متحده و ایران می‌توانند در مرحله بعد به دنبال توافقی دیگر برای بررسی برنامه موشکی ایران  باشند. اما آمریکا با بازگشت از تحریم‌های ترامپ، چه اهرمی برای برنده شدن و گرفتن امتیازات از ایران خواهد داشت؟