کنشگران زیست‌محیطی که رویال داچ شل، شرکت غول‌آسای سوخت‌های فسیلی را به خاطر آلایندگی مضر گازهای گلخانه‌ای به دادگاه کشاندند، با موفقیت توانستند در پرونده‌ای که تاریخی تلقی شده است، این شرکت چند ملیتی را مجبور کنند آلایندگی‌های خود را کاهش دهد.

این پرونده در آوریل ۲۰۱۹ از سوی ۷ گروه کنشگر، از جمله «گیرین‌پیس» و «فرندز آو د ارث ندرلندز»، تنظیم شد و اولین شکایت حقوقی است که طی آن گروه‌های محیط زیستی برای مجبور کردن شرکتی در کاهش تاثیر خود بر کره زمین، به دادگاه روی می‌آورند.

آنها مطالبه کردند که آلایندگی‌های کربنی شل باید تا سال ۲۰۳۰ تا ۴۵ درصد کم شود که کاهش خیلی بیشتری از هدف فعلی این شرکت است که بنا داشت آلایندگی کربنی محصولاتی را که می‌فروشد، طی دهه آینده تا ۲۰ درصد کمک کند.

دادگاه حکم داد که این شرکت انگلیسی-هلندی غول‌آسای عرصه انرژی وظیفه دارد به کاهش آلایندگی خود اهمیت دهد، و برنامه‌های فعلی آن به اندازه کافی قوی نیست.

شل می‌تواند از این حکم تجدیدنظرخواهی کند.

با این حال، دادگاه همچنین گفت که شل در حال حاضر تعهدات خود مبنی بر کاهش آلایندگی را نقض نکرده است؛ هرچند گروه‌های محیط زیستی استدلال کرده‌اند که شرکت مادر در حال سختگیرانه‌تر کردن سیاست آلایندگی‌های آن است.

حکم دادگاه افزود که سیاست مذکور «مستحکم نیست، مشکلات زیادی دارد، و بیش از آن که بر اساس مسئولیت خود این شرکت در کاهش دی‌اکسید کربن باشد، بر مبنای رخدادهای اجتماعی طراحی شده است. به همین دلیل دادگاه به شرکت رویال داچ شل دستور می‌دهد که تا پایان سال ۲۰۳۰، آلایندگی‌های گروه شل، عرضه‌کنندکان، و مشتریان آن را  از طریق سیاست شرکتی گروه شل، در مقایسه با سطح ۲۰۱۹ تا ۴۵ درصد کاهش دهد.»

این شکایت اولین بار در آوریل ۲۰۱۹ و به نیابت از بیش از ۱۷ هزار شهروند هلندی تنظیم شد که می‌گفتند شل حقوق بشر را به مخاطره می‌اندازد، زیرا به سرمایه‌گذاری میلیاردی در تولید سوخت‌های فسیلی ادامه می‌دهد.

به این پرونده در دادگاهی در لاهه رسیدگی شد که محل استقرار شعبه اصلی شرکت شل است.

در واکنش به پیروزی در این پرونده، گروه «دوستان زمین- اروپا» (Friends of the Earth Europe) در توییتی نوشت: «اشک شادی. ما پیروز شدیم! دادگاه هلند حکم داد شل باید آلایندگی دی‌اکسید کربن خود را تا سال ۲۰۳۰ تا ۴۵ درصد (در مقایسه با سطوح ۲۰۱۹) کاهش دهد. مبارزه زیست‌محیطی نزاعی عظیم است، ولی می‌دانیم که می‌توانیم برنده آن باشیم و شرکت‌های سوخت‌های فسیلی را شکست دهیم و جهانی بهتر بسازیم.»

دونالد پولز، مدیر «دوستان زمین - هلند»  گفت: «این یک پیروزی تاریخی برای سیاره و کودکان ما و گامی بزرگ به سمت آینده‌ای قابل زندگی برای همه است. قاضی هیچ جای شکی باقی نگذاشته است: شل اقداماتی مخرب در زمینه تغییرات زیست‌محیطی انجام می‌دهد و باید رفتار مخرب خود را همین حالا متوقف کند.»

ریچل کنرلی، همکار او از گروه «دوستان زمین - انگلستان، ولز، و ایرلند شمالی» افزود: «هر کسی که اعتقاد دارد ما باید از سیاره یکتا و ارزشمند خود و مردمانش حفاظت کنیم، امروز سرشار از شادی است. این حکم، آنچه ما از پیش می‌دانستیم تایید کرد؛ این که آلایندگان جهان دیگر نمی‌توانند به اقدامات مخرب خود ادامه دهند، چون هزینه آن بیش از اندازه زیاد است و آنان مدت مدیدی است که به این کار مبادرت ورزیده‌اند.»

او ادامه داد: «امروز خط و نشانی تاریخی کشیده شد و دیگر بدون ابهام و اغراق، واضح است که کار شرکت‌های غول‌آسای نفتی به پایان رسیده است. آینده متعلق به انرژی تمیز تجدیدپذیر است. این امر همچنین نیاز به توجه فوری دولت بریتانیا دارد، چرا که ما به سرعت به کاهش واقعی آلایندگی‌ها نیاز داریم، نه این که به دنبال خنثی کردن آن با اقدامات و لاپوشانی‌هایی باشیم یا به هر نحو دیگری بخواهیم حواس‌ها را پرت کنیم.»

اندی پالمن از گروه «صلح سبز» هلند گفت: «این رای یک پیروزی تاریخی برای محیط زیست و تمام افرادی است که با عواقب بحران زیست‌محیطی مواجه شده‌اند. شل نمی‌تواند به نقض حقوق بشر ادامه دهد و سود خود را به وضعیت مردم و سیاره ترجیح دهد. این حکم اشاره‌ای آشکار به صنعت سوخت‌های فسیلی است. زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی باید در داخل زمین باقی بمانند. مردم سراسر دنیا خواستار عدالت زیست‌محیطی هستند. امروز دادگاه تایید کرد که صنعت سوخت‌های فسیلی نمی‌تواند به آلوده کردن محیط زیست ادامه دهد. ما می‌توانیم شرکت‌های چند ملیتی را در سراسر دنیا برای بحران زیست‌محیطی پاسخگو نگه داریم.»

گروه‌های هوادار محیط زیست، با پیشگامی میلیودیفنسی (Milieudefensie)، سازمان محیط زیستی هلندی، گفتند بعد از پرونده‌ای که به «اضطراری» معروف شد، تشویق شدند که این پرونده را در هلند به دادگاه بکشانند، چرا که طی پرونده مذکور دادگاه عالی هلند در سال ۲۰۱۹ حکم داد که دولت این کشور باید به تقویت مبارزه خود علیه تغییرات اقلیمی بپردازد و گفت که اقدام نکردن در این زمینه، باعث به مخاطره افتادن شهروندان هلندی می‌شود.

سخنگوی شل به ایندیپندنت گفت که شرکتش در دادگاه تجدیدنظر به این حکم اعتراض خواهد کرد.

او گفت: «به اقدامی فوری درباره تغییرات زیست‌محیطی نیاز است و به همین دلیل ما تلاش‌های خود را برای دستیابی به شرکتی که از نظر آلایندگی کربنی تا سال ۲۰۵۰ خنثی است، تسریع کرده‌ایم که همسو با جامعه است، و اهداف کوتاه‌مدتی داریم تا پیشرفت خود را ردیابی کنیم.»

او ادامه داد: «ما میلیاردها دلار در انرژی‌هایی که کم کربن تولید می‌کنند، از جمله شارژر خودروهای برقی، انرژی هیدروژنی، انرژی تجدیدپذیر، و سوخت‌های زیستی سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. ما می‌خواهیم زمینه تقاضا برای این محصولات را ایجاد کنیم و انرژی‌های نوین‌ خود را از این هم سریع‌تر افزایش دهیم. ما به تمرکز به این تلاش‌ها ادامه خواهیم داد و کاملا درنظر داریم که از تصمیم ناامیدکننده امروز دادگاه تجدیدنظرخواهی کنیم.»

گزارش‌های تکمیلی از پرس اسوسیشن