موسسه گلوبال فایر به تازگی فهرست ارتش‌های قدرتمند جهان را منتشر کرده است. در این فهرست طبق معمول باز هم آمریکا، روسیه و چین در صدر قرار دارند. افغانستان که در گذشته در رده هفتاد و یکم این فهرست قرار داشت، امسال به رده هفتاد و پنجم سقوط کرده است. یعنی چهار پله پایین آمده است. دلایلی که گلوبال فایر برای سقوط چهار پله‌ای ارتش افغانستان مطرح کرده، عدم پیروزی در نبرد در مقابل دشمنانش است. در حالی‌که افغانستان از نگاه تسلیحات که مورد نظر این موسسه نیز هست دچار کاهش نشده و میلیاردها دلار هم صرف تجهیز این ارتش شده است.
حالا در کنار کاهش قدرت نظامی ارتش افغانستان محدودیت عملیات نظامی توسط ناتو هم بر این مشکل افزوده است. رسانه آمریکایی نیوزویک به تازگی گزارشی را منتشر کرده که به فرماندهان نظامی آمریکا در افغانستان دستور داده شده تا عملیات نظامی علیه طالبان را محدود یا متوقف کنند. این روزنامه همچنین افزوده است که ارائه مشاوره به نیروهای نظامی افغانستان نیز باید متوقف شود. از قول مقام‌های آمریکایی گفته شده که چگونگی خروج یا حضور نیروهای آمریکایی، به نتیجه بخش بودن مذاکرات میان دولت افغانستان و طالبان یا ادامه درگیری میان این دو وابسته است. هرچند مقام‌های نظامی ناتو در افغانستان و همچنین حکومت افغانستان این گزارش را رد کرده‌اند، اما مشخص است که دستوری از سوی پنتاگون به نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان رسیده است. ژنرال اسکات میلر فرمانده نیروهای حمایت قاطع ناتو در افغانستان یک اعلامیه خبری به رسانه‌ها در افغانستان فرستاده و گفته است این مطلب ساخته ذهن کسانی است که هزاران مایل از این قضیه فاصله دارند.
همچنین صدیق صدیقی، سخنگوی رئیس جمهور نیز به رسانه‌ها گفته است: «با این‌که این گزارش منتشر شده ولی هیچ‌گونه واقعیتی ندارد».
اما آیا محدود شدن عملیات نظامی ناتو علیه طالبان می‌تواند تاثیری بر روند نبرد در افغانستان بگذارد.
واقعیت این است که ناتو سال‌های متمادی است که دیگر به طور مستقیم و نامحدود در عملیات‌های نظامی علیه طالبان شرکت نمی‌کند. فعالیت‌های ناتو محدود به عملیات‌های خاص ضد تروریستی و همچنین مشورت‌های استراتژیک برای نیروهای ارتش افغانستان شده است. در موارد خاص در صورتی‌که به نسبت وخامت اوضاع نیاز به عملیات هوایی گسترده‌تر باشد، نیروهای ناتو وارد اقدام شده‌اند. در حال حاضر تمامی بار عملیات‌های نظامی نیروهای ارتش افغانستان و دفع حملات طالبان روی دوش نیروهای نظامی افغانستان است.
محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان سال گذشته عنوان کرد که از سال ۲۰۱۵ به این سو نزدیک به ۲۹ هزار سرباز افغان در جنگ‌ها کشته شده‌اند. افزایش تلفات نیروهای نظامی افغان خود نمایان‌گر حضور مستقل این نیروها در جنگ‌ها است. با این حال به هیچ‌وجه نمی‌توان منکر تأثیر نقش حمایتی و مشاوره‌های نیروهای نظامی ناتو در عملیات نظامی ارتش افغانستان علیه نیروهای طالبان بود. در صورت محدود یا متوقف شدن حمایت قاطع ناتو از ارتش افغانستان سنگینی بار جنگ بیشتر از پیش روی شانه‌های ارتش افغانستان خواهد افتاد و احتمال بالا رفتن تلفات نظامی نیز بیشتر خواهد شد. مگر این‌که نیروهای ارتش افغانستان بیشتر متکی به عملیات هوایی علیه طالبان شوند.
طالبان به شدت از حملات هوایی نیروهای افغان و ناتو می‌ترسند. زیرا بدون آسیب دیدن ضربات مهلکی بر طالبان وارد آورده‌اند. به‌ویژه حملات هواپیماهای بدون سرنشین که سرو صدای کمتری دارند و تا لحظه رسیدن به هدف شناسایی آنها کمتر ممکن است. به همین دلیل طالبان تلاش می‌کنند به طور دائم در اطراف خود سپر انسانی از افراد عادی بسازند تا جلو حملات هوایی را بگیرند. دلیل اصلی افزایش تلفات عادی توسط حکومت افغانستان که برای اولین بار در گزارش سازمان ملل جای طالبان را گرفته است، نشانگر همین شیوه‌ی ساختن سپر انسانی بوده است. با این حال عوامل سیاسی را نیز در مساله محدود ساختن عملیات نظامی ناتو علیه طالبان نمی‌توان از نظر دور داشت.
موضع‌گیری حکومت افغانستان در مقابل مذاکرات صلح و تاکید بیش از اندازه بر برگزاری انتخابات، آمریکا را واداشته است تا فشارها بر حکومت را بیشتر کند. آمریکا می‌داند که متوقف شدن عملیات نظامی علیه طالبان و همچنین متوقف شدن مشورت‌های سودمند به ارتش افغانستان، آنان را در مقابل حملات طالبان بیشتر از گذشته آسیب پذیر می‌سازد. حتی شاید ذهنیت آمریکا این باشد که طالبان بتوانند پیش از شروع مذاکرات با حکومت، مناطقی را در داخل خاک افغانستان تصرف کنند. اما تجربه نشان داده است که همانطور که ارتش افغانستان در چهار سال گذشته تلفات سنگینی را متحمل شده‌اند، به همین اندازه و می‌توان گفت خیلی بیشتر از ارتش افغانستان طالب کشته شده است.
طالبان شاید قدرت حملات تهاجمی بر پاسگاه‌های نظامی افغانستان را داشته باشند ولی تصرف کردن یک یا چند استان با توجه به کمبود نیرو در صفوف طالبان هم کار آسانی نیست. بنابراین اگر پشت طرح محدودیت عملیات نظامی آمریکا علیه طالبان، این ذهنیت وجود داشته باشد، امکان اجرایی شدن این طرح اگر محال نباشد سخت است.
