میزان آب دریای مرده (بحر المیت) که در غرب اردن و فلسطین واقع شده است به شدت در حال کاهش است و نگرانی‌ها را نسبت به آینده این پهنه آبی، افزایش می‌دهد. قطع جریان آب رود اردن از سوی دولت اسرائیل در ۵۵ سال گذشته عامل اصلی کاهش میزان آب دریای مرده محسوب می‌شود، مسئله‌ای که محیط زیست و گردشگری را با تهدید روبرو کرده است. در این اواخر، سطح آب دریای مرده که به‌عنوان پست‌ترین منطقه جهان شناخته می‌شود، به ۳۴ متر پایین تر از سطح دریا سقوط کرده است.
تغییر مسیر آب رود اردن به سمت صحرای نگب در جنوب اسرائیل، افزایش کارخانه‌های استخراج نمک و پتاسیم در کرانه‌های این رودخانه و کاهش بارش باران، عواملی است که منجر به کاهش شدید میزان آب دریای مرده شده است. رود اردن منبع اصلی تأمین آب دریای مرده است که در گذشته هر سال حدود ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار متر مکعب آب را به این دریا می‌ریخت اما پس از مسدود کردن خروجی جریان آب دریاچه طبریه به سمت رود اردن در سال ۱۹۶۴، میزان آبی که از این رودخانه به دریای مرده می‌رسد، به کمتر از ۱۰۰ میلیون متر مکعب کاهش یافته است. اسرائیل همه ساله حدود ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب دریاچه طبریه را به شهرهای ساحلی دریای مدیترانه و کویر نگب پمپ می‌کند.
گسترش روز افزون مناطق شنی در سواحل دریای مرده حاکی از کاهش شدید میزان آب این دریا است، استراحتگاه‌هایی که در گذشته در کنار آب قرار داشت اکنون فاصله آنها با آب دریا به صورت متداوم در حال افزایش است. علاوه بر آن، سواحل دریای مرده شاهد ظهور چاله‌های بزرگی است که همه ساله در نتیجه خشکی بستر زمین، شمار آن ها بیشتر می‌شود.
در پیوند به این موضوع؛ نادر الخطیب، کارشناس امور آب و مدیر مرکز آب و محیط زیست به ایندیپندنت عربی گفت که سطح آب دریای مرده در هر سال یک متر سقوط می‌کند. در پی کاهش منابع تأمین کننده آب، دریای مرده تاکنون بیش از یک سوم مساحت خود را از دست داده است و با تداوم وضعیت کنونی، این دریا به زودی تبدیل به یک دریاچه کوچک می‌شود.
خطیب خاطرنشان کرد کاهش مساحت دریای مرده، پیامدهای فاجعه باری برای محیط زیست و گردشگری دارد اما اسرائیل با اقدام به استخراج مواد معدنی همچون منیزیم، پتاسیم و نمک از بستر این دریا، همه ساله میلیون‌ها دلار بهره برداری می‌کند. متأسفانه صنایع معدنی در سواحل شرقی و غربی دریای مرده، هر سال منجر به تبخیر شدن حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب می‌شود زیرا اسرائیل و اردن برای بهره رداری از آب دریای مرده تاکنون روش‌های قدیمی را به کار می‌بندند که ضایعات آبی زیادی دارد.
در سال ۲۰۱۳ فلسطین، اردن و اسرائیل به منظور جلوگیری از کاهش آب دریای مرده، توافقنامه‌ای را برای ایجاد کانال پیوند دهنده میان دریای سرخ و دریای مرده و احداث مجمتع تولید آب شیرین در شمال شهر عقبه اردن، امضا کردند.
براساس این توافقنامه، آب دریای سرخ پس از نمک زدایی میان کشورهای اسرائیل، فلسطین و اردن توزیع می‌شود و آب شوری که در فرایند نمک زدایی به دست می‌آید از طریق یک کانال ۲۰۰ کیلومتری به دریای مرده منتقل می‌شود تا از کاهش میزان آب جلوگیری کند. همچنین براساس این توافقنامه، اسرائیل تعهد کرده است تا همه ساله مقدار ۵۰ میلیون متر مکعب آب از دریاچه طبریه را در اختیار اردن قرار دهد.
البته کشورهای اسرائیل، فلسطین و اردن زمانی در صدد طرح توافقنامه دریای مرده شدند که بانک جهانی، پیوند مستقیم میان دریای سرخ و دریای مرده را فاجعه بار توصیف کرد و مطالعات انجام شده علمی نشان داد که اختلاط آب دریای سرخ با آب دریای مرده، منجر به تغییر ترکیب شیمیایی و فیزیکی آب دریای مرده شده و محیط زیست را با چالش‌های بیشتری رو به رو خواهد کرد.
این نوشته برگردان فارسی از مقالات منتشر شده دیگری است و منعکس کننده دیدگاه سردبیری روزنامه ایندیپندنت فارسی نمی باشد.
© IndependentArabia
