روز یکشنبه ۲۸ مرداد مصادف است با صدمین سالگرد استقلال افغانستان. در سال ۱۹۱۹ شاه امان‌الله خان که به تازگی قدرت را در افغانستان به دست گرفته بود. استقلال خود را از بریتانیای کبیر اعلان کرد و در جنگی که میان افغانستان و نیروهای بریتانیا، مستقر در شبه قاره هند صورت گرفت، افغان‌ها پیروز شدند و پایان جنگ به استقلال افغانستان انجامید. در سال‌های زیادی پس از آن روز، استقلال افغانستان در ده روز متوالی جشن گرفته می‌شد. اما از کودتای اردیبهشت سال ۱۳۵۷ به بعد جشن استقلال فراموش شد و هفتم اردیبهشت تجلیل شد. از سال ۱۳۷۱ به بعد هم که مجاهدین در ۸ اردیبهشت کابل را تصرف کردند، جشن‌ها در همان اردیبهشت باقی ماند.
حالا پس از صد سال که از استقلال افغانستان می‌گذرد و نزدیک به چهل سال هم از برگزار نشدن جشن‌های استقلال سپری شده است، حکومت افغانستان بار دیگر در پی زنده کردن دوباره این جشن‌ها است. امسال تدارک برای جشن استقلال، دو ماه قبل از ۲۸ مرداد آغاز شده است. جشن‌های مختلف و متنوعی در گوشه و کنار افغانستان برگزار شد. جشن ترانه معارف یکی از این جشن‌ها بود که چند روز قبل در شهر کابل میان دانش‌آموزان معارف (آموزش و پرورش) از ۳۴ استان افغانستان برگزار شد. در این جشن حدود ۸۰۰ دانش آموز از سراسر افغانستان به صورت رقابتی هفتاد ترانه را که ترانه‌های معارف می‌نامیدند، اجرا کردند. پس از چهار روز رقابت سرانجام هیأت داوران این جشن، یک ترانه را به عنوان ترانه معارف (آموزش و پرورش) انتخاب کردند که در روز ۲۸ مرداد در کنار قصر تاریخی دارالامان، که مراسم رسمی بزرگداشت از استقلال افغانستان در آن برگزار می‌شود، اجرا خواهد شد.
تاریخچه ترانه سرایی در آموزش و پرورش افغانستان :
نخستین مدرسه مدرن در افغانستان، در آغاز قرن بیستم و دوره سلطنت امیر حبیب‌الله خان ایجاد شد. این مدرسه که به لیسه (دبیرستان) حبیبیه مشهور بود، نخستین مدرسه مدرنی بود که در آن دروس متنوع و مختلف از جبر و هندسه و مثلثات گرفته تا زیست شناسی و تاریخ و زبان خارجی (ترجیحا انگلیسی) آموزش داده می‌شد.
در زمان سلطنت ظاهر شاه شعرهایی که در کتاب قرائت فارسی (خوانش فارسی) وجود داشت با ترنم و لحن موسیقایی خوانده می‌شد. همچنین یک روز در هفته دانش‌آموزان در صحن مدرسه ترانه می‌خواندند. در آغاز درس مدارس، همه دانش آموزان باید ترانه معارف را که بیشتر مدح شاه بود، به صورت جمعی می‌خواندند. همچنین در روزهای جشن، روز کودک، روز مادر و روزهایی که با آموزش و پرورش رابطه داشت، جشنواره‌های کوچک در مدارس برگزار می‌شد و دانش آموزان در این جشنواره‌ها ترانه می‌خواندند. این وضعیت تا زمان کودتای هفتم اردیبهشت سال ۱۳۵۷ باقی بود و پس از آن موضوع ترانه‌سرایی در مدارس از بین رفت. به جای آن در آغاز زمان درس، دانش آموزان باید سرود ملی را با صدای بلند می‌خواندند و بعد به کلاس‌های خود می‌رفتند.
حالا پس از گذشت ۴۰ سال بار دیگر آموزش و پرورش افغانستان در پی زنده کردن سنت ترانه‌سرایی در مدارس است. مسئولان برگزاری جشن ترانه معارف می‌گویند که هدف اصلی از برگزاری این جشن ترویج فرهنگ ترانه خوانی در مدارس، ایجاد روحیه شاد و سرزنده در مدارس و بوجود آوردن تیم ملی ترانه خوانی معارف برای شرکت در مراسم مهم تاریخی و حتی شرکت در جشنواره‌های بین‌المللی است.
در واقع نیز بوجود آوردن روحیه شاد در میان دانش آموزان یک مسئولیت مهم دولت افغانستان است. جنگ فرسایشی چهل ساله در افغانستان، افسرده‌ترین ملت روی زمین را بوجود آورده است. با این‌که در سال‌های گذشته سوری‌ها را ملت افسرده جهان عنوان می‌کنند، ولی در واقعیت افغان‌ها افسرده‌ترین مردم جهان‌اند زیرا حدود چهل سال متوالی در میان آتش جنگ زندگی کرده‌اند. کودکان افغان از همان کودکی به جنگ و صدای غرش آن عادت کرده‌اند. هرچند به دلیل تداوم جنگ دیگر تأثیر آن در جامعه به صورت خیلی واضح دیده نمی‌شود، اما جنگ اثرات خود را چنان بر روح مردم باقی گذاشته است که حالا تبدیل به ژن‌های وراثتی شده است. بررسی‌های رفتاری مردم به خوبی از چالش‌های روانی آنها خبر می‌دهد. به همین خاطر تلاش در راستای ترویج ترانه‌خوانی در مدارس، هرچند نه به طور کامل ولی تا حدی می‌تواند شادی را برای کودکان افغانستان به ارمغان بیاورد.
