دنبال کردن سریـال رسوایی‌های فیس‌بوک تبدیل به کاری طاقت‌فرسا شده است. درست زمانی که احساس می‌کنید وضع دیگر از این بدتر نخواهد شد، برگ بهت‌آور جدیدی رو می‌شود و سویه تاریک دیگری آشکار می‌شود. این بار انتشار گزارشی در خبرگزاری بلومبرگ برای شرکت فیس‌بوک دردسرساز شده است.
بلومبرگ به نقل از منابع مطلعی که به‌خاطر ترس از دست دادن شغل‌شان خواسته‌اند ناشناس بمانند، گزارش داده که فیس‌بوک به پیمان‌کاران این کمپانی بابت تبدیل پیام‌های صوتی کاربران مسنجر به متن پول داده است. یعنی صدها اپراتوری که در اصطلاح فنی به آنها «کارگر داده» هم می‌گویند، نشسته‌اند و تک‌تک پیام‌های صوتی خصوصی گروه بزرگی از کاربران را شنیده‌اند و متن محتوای آن را تحویل فیس‌بوک داده‌اند.
فیس‌بوک بلافاصله پس از انتشار این گزارش اعلام کرد که این برنامه را از هفته پیش متوقف کرده است. مسئولان فیس‌بوک می‌گویند این کار فقط روی پیام‌های صوتی آن دسته از کاربرانی انجام شده که سرویس تبدیل صدا به متن را برای مسنجر خود فعال کرده‌اند و هدف از انجام آن هم بهینه‌سازی الگوریتم هوش مصنوعی «تبدیل صدا به متن» (Voice to Text) بوده است. به این معنی که اپراتورهایی که به واسطه کمپانی‌های پیمان‌کار در استخدام فیس‌بوک بوده‌اند، صداها را می‌شنیدند و تبدیل به متن‌شان می‌کردند، تا دقت الگوریتم هوش مصنوعی را بسنجند و عملکرد آن را بهبود ببخشند.
اما فیس‌بوک در این حوزه تنها نیست. در واقع فیس‌بوک پنجمین کمپانی تکنولوژیکی است که در سال ۲۰۱۹ به انجام این کار اعتراف کرده و در پی بهت و اعتراض کاربران آن را متوقف کرده است. خبرهای مشابهی درباره آمازون، گوگل، اپل و مایکروسافت هم در ماه‌های گذشته منتشر شده بود.
هیچ‌یک از این کمپانی‌ها جزئیاتی درباره برنامه تجسس در پیام‌های صوتی کاربران منتشر نکرده‌اند، اما همه آنها اعلام کرده‌اند که برنامه را به حالت تعلیق درآورده‌اند تا بررسی‌های لازم انجام شود. آمازون و گوگل و اپل هم بسیاری از درخواست‌های صوتی کاربران به الکسا، گوگل اسیستنت و سیری را با کمک اپراتورهای انسانی به متن تبدیل کرده‌اند. مایکروسافت هم همین کار را در مواردی با گفت‌وگوهای اسکایپی کاربران کرده است.
فیس‌بوک می‌گوید این پروژه فقط روی کسانی آزمایش شده که تمایل خود را برای استفاده از سرویس «تبدیل صدا به متن» اعلام کرده‌اند، سرویسی که از سال ۲۰۱۵ در اپلیکیشن مسنجر ارائه شده، اما نکته اینجاست که فیس‌بوک هرگز اشاره‌ای به این نکرده که در این فرآیند، اپراتورهای انسانی هم دخیل خواهند بود و پیام‌ها را بررسی خواهند کرد.
رسوایی جدید فیس‌بوک نشان می‌دهد توانایی‌های هوش مصنوعی در تشخیص کلمات و الگوهای گفتاری تا چه اندازه محدود است؛ هنوز برای آموزش الگوریتم‌های هوش مصنوعی باید لشگری از «کارگران داده» را به کار گرفت تا کیفیت عملکرد این الگوریتم‌ها را بسنجند و با ارائه گزارش‌های دقیق به بهینه‌سازی آنها کمک کنند.
کمیسیون حراست از داده‌های اروپا، مستقر در ایرلند، اعلام کرده بررسی موشکافانه این موضوع را آغاز خواهد کرد و در صورتی که قوانین سخت‌گیرانه اروپا پیرامون حریم خصوصی کاربران نقض شده باشد، به سرعت به آن واکنش نشان خواهد داد. در پی اعلام این خبر، ارزش سهام فیس‌بوک ۱/۳ درصد کاهش یافت.
داده‌های کاربران مهم‌ترین دارایی فیس‌بوک به عنوان یک شبکه اجتماعی‌اند. هر کلیک، لایک، کامنت یا اسکرول هر یک از ۲/۵ میلیارد کاربر فیس‌بوک، به فیس‌بوک بیشتر و بیشتر می‌فهماند که کاربران چه چیزهایی را دوست دارند و چه می‌خواهند. فروش این کوه داده‌ها به تبلیغات‌چی‌هاست که درآمدی ۷۰ میلیارد دلاری به فیس‌بوک رسانده است.
انتشار خبر این رسوایی جدید در حالی صورت گرفته که فقط چند هفته از تعیین جریمه پنج میلیارد دلاری برای این کمپانی از سوی کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (FTC) به خاطر نقض گسترده حریم خصوصی کاربران می‌گذرد.
اگر می‌خواهید از تجسس فیس‌بوک در امان بمانید، بهترین راه این است که همین حالا اپلیکیشن مسنجر فیس‌بوک را از روی موبایل‌های خود پاک کنید و برای پیام‌رسانی به نسخه دسکتاپ آن اکتفا کنید. گذشته از این، بهتر است در تنظیمات دسترسی‌ها، دسترسی همه اپلیکیشن‌های جانبی به میکروفون موبایل‌تان را مسدود کنید. توصیه متخصصان امنیت این است که کاربران برای ارسال پیام‌های صوتی از سرویس‌های مطمئن‌تری نظیر سیگنال و تلگرام استفاده کنند.
