رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت توافق ایران و آژانس باید مستقل از مذاکرات برجام مستقل باشد و توافق مطلوب باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که براساس آن، بازرسان آژانس بتوانند در ایران حضور پیدا کنند.
گروسی روز پنجشنبه، ۲۷ خردادماه، در گفت‌وگو با تلویزیون بلومبرگ، درمورد توافق نظارتی آژانس با ایران، گفت: «نوع توافقی که من انتظار دارم، چیزی است که اجازه بدهد بازرسان آژانس در آنجا حضور پیدا کنند. بگذارید شفاف بگویم، بدون حضور بازرسان ما در آنجا که بتوانند بگویند چه چیزی در جریان است، توافق معنایی ندارد و تکیه بر حسن نیت توهمی بیش نیست.»
به گفته مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بازرسی و نظارت باید تمام مراحل فعالیت‌های هسته‌ای را دربرگیرد و بدون آن، آژانس در «قلمرو ناشناخته‌ای» قرار خواهد گرفت.
در پاسخ به سوالی درمورد توانایی ایران برای ادامه غنی‌سازی در همین سطح و با شتاب فعلی، با توجه به مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا و تحریم‌ها، گروسی تاکید کرد که ایران «ظرفیت، توانایی، فناوری لازم و قدرت اقتصادی» برای ادامه غنی‌سازی با «همین شتاب و حتی بالاتر از آن» را دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گروسی گفت: «سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای بخشی از طرف‌های مذاکرات وین نیست و بر سر میز مذاکره نمی‌نشیند، اما در حوزه فنی به‌عنوان ناظر توافق، مذاکرات را همراهی می‌‌کند.»
او ابراز امیدواری کرد که مذاکرات وین به توافق منتهی شود، اما درضمن افزود: «مذاکرات چیزی جدای از توافق ایران و آژانس است و این توافق باید از مذاکرات برجام مستقل باشد، ایران تعهدهایی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد که به نتیجه فرایند مذاکرات وابسته نیست. مرتبط کردن این دو از نظر من، بسیار بد است.»
درمورد تمدید احتمالی توافق موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ایران برای ادامه نظارت حداقلی آژانس، که موعد آن ۲۴ ژوئن (سوم تیرماه) است، گروسی اعلام کرد ایران پیشنهادی برای تمدید نداده است و باید در این زمینه تصمیم‌گیری شود.
تهران از اسفندماه گذشته، براساس قانون مجلس شورای اسلامی ضمن توقف اجرای پروتکل الحاقی معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، سطح نظارت‌های آژانس بین‌المللی بر تأسیسات هسته‌ای ایران را کاهش داد، اما در توافقی موقت با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قرار شد نظارت‌های ضروری آژانس تا سه ماه ادامه یابد و در خردادماه، این توافق تا سوم تیرماه تمدید شد. براساس توافق موقت ایران و آژانس، دوربین‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان در تاسیسات هسته‌ای ایران باقی مانده‌اند، اما تصاویری که ضبط می‌کنند، برای آژانس فرستاده نمی‌شود و در ایران می‌ماند. پس از پایان مهلت این توافق موقت، درصورت احیای توافق هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌ها، بازرسان آژانس امکان دسترسی به تصاویر دوربین‌ها را خواهند داشت و در غیر این صورت، تصاویر پاک می‌شوند.
گروسی توافق موقت با ایران را «نوعی راهکار موقت ساختگی» دانست و افزود: «یکی از موارد توافق این بود که ضبط و جمع‌آوری روزانه اطلاعات ادامه پیدا کند و اگر توافق حاصل شد، ما با به‌کارگیری این اطلاعات روند تحولات را بازسازی کنیم تا همه بدانند چه اتفاقی روی داده است. اگر این اطلاعات حذف شود، یک سیاه‌چاله در فاصله زمانی فوریه تا ژوئن (بهمن تا خرداد) در زمینه غنی‌سازی و دیگر فعالیت‌های هسته‌ای ایران روبه‌رو می‌شویم که تاثیر جدی در نظارت‌های پادمانی آژانس می‌گذارد. من واقعا امیدوارم که چنین اتفاقی رخ ندهد.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت ایران یا هر کشور دیگر، می‌تواند غنی‌سازی اورانیم انجام دهد، «اما غنی‌سازی در این سطوح بالا، وقتی برنامه ساخت سلاح هسته‌ای نداشته باشید، بسیار غیرمعمول و منحصربه‌فرد است». به گفته او در چنین شرایطی، باید نظارت و بازرسی جدی بر آن اعمال شود تا آژانس بتواند به جامعه بین‌المللی تضمین دهد که این اورانیوم غنی‌شده که از لحاظ فنی تفاوتی با ماده لازم برای ساخت بمب هسته‌ای تفاوتی ندارد، قرار نیست برای هدف دیگری به‌کار گرفته شود.
