فائزه هاشمی، از فعالان شناخته شده سیاسی ایران، خودداری بیش از نیمی از واجدان شرایط رأی دادن در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ در ایران را نوعی «رفراندم» توصیف، و به مسئولان جمهوری اسلامی در ایران توصیه کرد به نارضایتی‌ها و خواسته‌های مردم که از طریق یک «روش مدنی» آن را بیان کرده‌اند، توجه کنند.

وی روز شنبه در یک گفت‌وگوی زنده با کاملیا انتخابی‌فرد، سردبیر ایندیپندنت فارسی، در اینستاگرام که ساعاتی پس از اعلام رسمی نتایج انتخابات انجام شد، با اشاره به مشارکت ۴۸.۸ درصدی مردم، کارزار گروهی از ایرانی‌ها در داخل و خارج کشور را برای تحریم انتخابات به دلیل نارضایتی از وضعیت و همچنین روند برگزاری انتخابات، «موفق» ارزیابی کرد.

فرزند آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام، در توضیح گفت، این مشارکت پایین «خیلی مهم است، چون خودش می‌تواند یک رفراندم باشد. وقتی ما می‌بینیم بالای ۵۰ درصد با یک موضوعی موافق نیستند و نظر دیگری را بیان می‌کنند، من اگر جای مسئولان یا حاکمان بودم، حتما به این قضیه توجه می‌کردم که این مردم حتما یک چیز دیگری می‌خواهند و دارند از این طریق، با یک روش مدنی و درست، پیام خودشان را به ما می‌رسانند، و لازم است در سیاست خارجی‌مان، در سیاست داخلی‌مان، در روش‌ها و عملکردمان ... تغییراتی بدهیم.»

خانم هاشمی اضافه کرد: «ما باید همچنان به بیان مطالبات و اعتراضاتمان ادامه بدهیم و در این مسیر به هیچ وجه کوتاه نیاییم و همین مسیر را با شدت هر چه تمام‌تر دنبال بکنیم؛ چرا که به هر حال این تلاشی بوده است که تا اینجا نتیجه گرفته و می‌تواند بعد از این هم نتیجه‌بخش باشد.»

صحت آمار رسمی

این فعال سیاسی منتقد در مورد صحت آمار رسمی اعلام شده ابراز تردید کرد و با اشاره به مشاهدات خود از وضعیت حوزه‌های رأی‌گیری در چند نقطه مختلف در تهران و مقایسه آن با دوره‌های گذشته، گفت: «شعبه‌های اخذ رأی تا بعد از ظهر خالی بود و ناگهان شنیدیم از ۱۰ شب به بعد مردم هجوم آورده‌اند برای رأی دادن، که دلیل و توجیه خاصی نداشت.»

به عقیده خانم هاشمی، اطلاعات و آمار ارائه شده با مشاهدات و تجربیات او همخوانی ندارد و این که آیا واقعا مشارکت در حدی که اعلام شد، بوده است و میزان آرای نامزدها واقعیت دارد، از دید او دارای ابهام است. وی افزود: «البته امیدوارم ظن من درست نباشد، اما من فکر می‌کنم که آن آمار مشارکت (اعلام شده) واقعی نباشد و کمتر از این بوده است.»

معنای آرای باطله

نماینده سابق تهران در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به برخی اخبار تایید نشده در مورد انداختن آرای سفید به صندوق‌های رأی از سوی طرفداران سعید جلیلی یا علی لاریجانی به دلایلی که برای او نامشخص است گفت، دلیل این اقدام احتمالا می‌تواند حضور نداشتن نامزد مورد نظر آنها پس از انصراف جلیلی و رد صلاحیت لاریجانی باشد.

وی اضافه کرد، این افراد شاید فقط می‌خواستند رأی دهند که برچسب «ضدانقلاب» به آن‌ها زده نشود، اما چون نامزد مورد علاقه‌شان حضور نداشت و در نتیجه به این وضعیت معترض بودند، رأی سفید به صندوق‌ها انداختند. به عقیده این فعال سیاسی، وقتی آرای باطله «دومین مقام» را پیدا می‌کند، «معنی‌دار» است و جای تأمل دارد و حکومت باید به آن توجه کند، چرا که «نشانه اعتراض» است.

تعامل سازنده با جهان

فائزه هاشمی در ادامه گفت‌وگوی خود با سردبیر ایندیپندنت فارسی، ابراز امیدواری کرد که مسئولان و تصمیم‌گیران اصلی جمهوری اسلامی ایران پیام مردم را گرفته باشند و یک تغییر اساسی در سیاست‌هایشان بدهند، به سمتی حرکت کنند که مردم می‌خواهند، و به جای سیاست‌های تهاجمی که تاکنون در پیش گرفته‌اند، مسیری را اتخاذ کنند که شاخص‌های توسعه تعریف می‌کند؛ از جمله «تعامل درست، سازنده و مهربانانه» با جهان.

او با اشاره به مشکلات اقتصادی کنونی در ایران و نیمه‌کاره ماندن بررسی لوایح باقی‌مانده گروه ویژه اقدام مالی موسوم به اف‌ای‌تی‌اف، و نیز مذاکرات احیای برجام در وین، گفت به نظر او این مسائل مخصوصا بلاتکلیف ماند تا اصولگرایان خودشان روی کار بیایند و آن‌ها را به نتیجه برسانند، زیرا از آنجا که اقتصاد رابطه مستقیمی با سیاست خارجی ارتباط دارد، آن‌ها ترجیح دادند که موفقیت در این راستا به نام خودشان تمام شود.

روابط با عربستان

فائزه هاشمی در پاسخ به پرسشی در مورد چشم‌انداز روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه، به ویژه با عربستان سعودی، در دولت آینده، گفت از آنجا که مذاکرات با عربستان شروع شده و هنوز به نتیجه نرسیده است، مانند مواردی که در بالا اشاره شد، در این مورد نیز به عقیده او باید در دولت ابراهیم رئیسی ادامه یابد و به نتیجه برسد.

وی افزود: «من اعتقاد ندارم که مذاکره با عربستان صرفا کار دولت بوده است. طبیعتا تا موافقت آقای خامنه‌ای یا سپاه پاسداران که همه‌چیز را تعیین تکلیف می‌کند، این‌ها (مقام‌های دولت حسن روحانی) نمی‌توانستند مذاکره کنند. بنابر این احتمال می‌دهم این مذاکرات ادامه پیدا کند و بروند به سمت احیای روابطمان با کشورهای عربی و به‌خصوص عربستان.»