بلاروس دو گزارشگر ناراضی این کشور، رومن پروتاسویچ و سوفیا ساپگا، دوست‌دخترش را از زندان آزاد کرده و در حصر خانگی قرار داده است. احتمال دارد این نشانه‌ای از تمایل الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور خودخوانده بلاروس، برای مذاکره پیرامون لغو تحریم‌های جدید باشد.

این دو نفر به خواست رهبر خودکامه و غیرقابل پیش‌بینی کشور از روز ۲۳ مه که هواپیمای «رایان ایر» حاملشان ربوده شد، در حبس بوده‌اند. آن‌ها از آن هنگام تحت شرایطی مشکوکی قرار دارند و شواهد حاکی از شکنجه بدنی و روانی آنان در حبس است.

خبر رهایی این زوج از زندان و قرار گرفتن در حصر خانگی یک روز پس از آن منتشر شد که اتحادیه اروپا اعلام کرد علیه بلاروس دور جدیدی از تحریم‌های مالی، ارتباطاتی، فناوری ابزار نظامی با استفاده مضاعف و صادرات کلیدی در نظر گرفته است. 

هرچند این تحریم‌ها شامل صادرات حیاتی از جمله نفت و فراورده‌های پتاسیم که برخی خواهان اعمال آن بودند نمی‌شود اما تحریم‌های موجود در هر حال نماینده یک چالش جدی علیه رژیم بلاروس است. وزرای اتحادیه اروپا همچنین خاطرنشان کرده‌اند که ممکن است اقلام بیشتری از صادرات مهم بلاروس مشمول تحریم شود.

در واکنش، آقای لوکاشنکو در یک گفت‌وگوی تلویزیونی تحریم‌ها را «ناتوان» خواند و گفت بلاروس برای چنین شرایطی آماده بوده‌ است. در عین حال او به افسران ارتش خود گفته است در صورت لزوم برای اعمال حکومت نظامی آماده شوند.

لوکاشنکو گفت: «ما باید این حرامزاده‌ها را تنبیه کنیم.»

رایهور اَستاپِنیا، کارشناس در اندیشکده «چَتَم هاوس» در لندن، می‌گوید به نظر می‌رسد نگرانی از تحریم‌‌ها یک امتیاز در پس رهایی این دو زندانی سیاسی ارزشمند بوده است.

او گفت: «اتحادیه اروپا هرگز چنین عزمی در ارتباط با تحریم نشان نداده است و رژیم تمام تلاش خود را می‌کند تا پیش از اینکه موج تحریم‌ها از کنترل خارج شود، آن را بشکند.»

یک عامل دیگر این است که به نظر می‌رسد آقای پروتاسویچ و خانم ساپگا بنا به خواست و میل کسانی که آن‌ها را در بازداشت نگه داشته‌اند «نهایت همکاری» را کرده‌اند: «هر زمان از رومن خواسته می‌شد بر پرده تلویزیون ظاهر شود، ظاهر می‌شد و اعترافات ساختگی می‌کرد اما خدا می‌داند این دعوت‌ها چه شکلی دارد.» 

والدین خانم ساپگا نیز به بخش روسی شبکه بی‌بی‌سی گفته‌اند که پنجشنبه‌شب در یک رستوران در مینسک به دخترشان پیوسته‌اند. وکیل خانم ساپگا که شهروند روسیه است گفت که او همراه یک مرد جوان بود «که به نظر می‌رسید رومن پروتاسویچ باشد».

گفته می‌شود این دو در دو آپارتمان جداگانه تحت نظر ماموران امنیتی زندگی می‌کنند.

لوکاشنکو که از سال ۱۹۹۴ رهبری بلاروس را در دست داشته، به‌رغم شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری ماه اوت همچنان به قدرت چسبیده است. خودداری او از اعتراف به شکست در هفته‌های پس از رای‌گیری موجب اعتراض‌های گسترده‌ای در سراسر کشور شد. 

اسوتلانا تیخانوفسکایا، نامزد ریاست‌جمهوری بلاروس که در تبعید به سر می‌برد تقریبا بی‌تردید با اکثریتی چشمگیر در انتخابات ماه اوت پیروز شد. سخنگوی او در گفت‌وگو با ایندیپندنت گفت بعید است که این تحول (رهایی دو گزارشگر از زندان) عزم «بی‌سابقه» اروپا علیه رژيم بلاروس را تغییر دهد.

فراناک ویاکورگا گفت: «لوکاشنکو می‌گوید این یک امتیاز است اما این چیزی بیش از یک بازی نیست. آن‌ها همچنان تحت کنترل‌ بیست وچهار ساعته هستند و ماموران کا. گ. ب در یک اتاق با رومن زندگی می‌کنند. آن‌ها در عمل به یک زندان دیگر منتقل شده‌اند.»

هیچ نشانه‌ای حاکی از اینکه آقای لوکاشنکو آماده لغو اتهام‌های هر یک از زندانیانش است دیده نمی‌شود. هر دوی آن‌ها به دلایل بسیار پوچ و مسخره به تخطی از قوانین بلاروس متهم شده‌اند. ممکن است آقای پروتاسویچ با اتهام سازماندهی به شورش‌های جمعی به پانزده سال حبس محکوم شود. 

رهایی آن‌ها از زندان و قرار گرفتن در حصر خانگی همچنین با شایعه رهایی تعداد بیشتری از زندانیان سیاسی در اوایل هفته جاری همراه بوده است. این شایعه هنوز محقق نشده است اما  بسیاری از گزارشگران، سیاستمداران، بازرگانان و فعالان با امید اندکی برای رهایی همچنان در پشت میله‌های زندان هستند.

آقای استاپنیا گفت این «بدترین» جنبه اقدامی است که به نظر می‌رسد یک نیرنگ تبلیغاتی باشد.

او گفت: «آن‌ها هرچه می‌خواستند از رومن بیرون کشیدند و در عمل روحش را شکستند اما باقی آن پایدار مانده است. آن‌ها به دلایلی امیدوارند غرب باور کند که ناگهان اصلاح شده‌اند.»