در پی درگیریهای روزهای اخیر نیروهای دولتی افغانستان با طالبان، روز دوشنبه بیش از هزار سرباز افغان به تاجیکستان، کشور همسایه افغانستان، گریختند.
در روزهای شنبه و یکشنبه اخیر، بیشتر بخشهای مناطق شمال شرق افغانستان که طالبان دهها روستا را تحت کنترل خود دارند، صحنه درگیری بوده است و خروج سربازان، موجب نگرانی از بروز بحران در نیروهای دولتی شده است.
خبرگزاری فرانسه به نقل از عبدالله بصير، یکی از سربازان مستقر در ولایت بدخشان که شماری از نیروهای مستقر در آن از مرز گذشته و به تاجیکستان گریختند، گفت: «نمیخواستند تسلیم شوند. تقاضای تجدید و تحکیم قوا کرده بودند، اما درخواستشان نادیده گرفته شده بود.»
ایالات متحده آمریکا روز جمعه، دوم ژوئیه، اعلام کرد که پایگاه هوایی بگرام، مرکز عملیاتی نیروهای آمریکایی در افغانستان، را به نیروهای امنیتی آن کشور واگذار کرده است و در نتیجه آن، پس از تقریبا دو دهه حضور نظامی در افغانستان و مبارزه با طالبان، به عملیات خود در آن کشور پایان میدهد.
کمیته امنیت ملی تاجیکستان گفت که هزار و ۳۷ سرباز دولتی افغانستان پس از درگیری شبانه با طالبان، برای «نجات جان خود» وارد آن کشور شدهاند.
سازمان اطلاعرسانی تاجیکستان در بیانیهای نوشت: «با در نظر گرفتن اصول حسن همجواری و عدم مداخله در مناسبات داخلی افغانستان، به پرسنل نظامی نیروهای دولت افغانستان اجازه ورود به خاک تاجیکستان داده شد.»
پیشتر نیز در پی درگیریهای قبلی که در جریان آن طالبان کنترل بیشتر نواحی مرزی میان دو کشور را در دست گرفتند، سربازان افغان از مرز گذشته و وارد تاجیکستان شده بودند.
دولت افغانستان وعده داده است که ضدحملهای را علیه طالبان در شمال کشور ترتیب خواهد داد.
چندین پایگاه و پستهای دیدهبانی و نیروهای امنیتی فرسوده افغانستان، در مقابل هجوم طالبان فروپاشیده و بدون شلیک یک گلوله، تسلیم شدهاند.
شماری از تحلیلگران میگویند که نیروهای افغان روحیه خود را باختهاند.
عطا نور، تحلیلگر سیاسی در کابل، به خبرگزاری فرانسه گفت: «سربازان گیج شدهاند. در تقریبا همه ولایاتی که طالبان تصرف کرده است، گروهی از ریشسفیدها را برای مذاکره با سربازان و متقاعد ساختن آنان به تسلیم اعزام میکنند.»
او گفت که این یک وضعیت اضطراری برای دولت افغانستان است و دولت باید هر چه زودتر عملیات ضدحمله خود را آغاز کند.
با بسته شدن پایگاه هوایی بگرام، نیروهای طالبان در آخر هفته اخیر به شمال افغانستان حمله کردند و بیشتر بخشهای ولایت بدخشان و تخار را تصرف کردند، به طوری که تنها مراکز این ولایات در کنترل دولت باقی مانده است.
عملکرد سریع طالبان و تصرف دو استان فوق، ضربه روانی شدیدی به دولت افغانستان زده است.
در جریان جنگ داخلی در دهه ۱۹۹۰، ولايات بدخشان و تخار از سنگرهای متحدان ضدطالبان به شمار میرفتند.
وضعیت در شمال افغانستان درحالی رو به وخامت گذاشته است که طالبان در ولایتهای جنوبی قندهار و وهلمند نیز اندکی به مراکز این استانها نزدیک شده است.
از اول ماه مه که ارتش آمریکا حدود ۲۵۰۰ سرباز باقیمانده خود را از افغانستان خارج کرد، و با به بنبست رسیدن مذاکرات صلح بینافغانی در دوحه، درگیری میان سربازان افغان و نیروهای طالبان بالا گرفت.
بهرغم پیشرفتهای سریع طالبان، ایالات متحده کار خروج نیروهای خود را مطابق تصمیم رئیسجمهوری جو بایدن در واشنگتن، پیش برده است. آمریکا گفته است که امسال در بیستمین سالروز حملات ۱۱ سپتامبر، نیروهای خود را به طور کامل از افغانستان خارج میکند.