ویروس کرونا وضعیت اقتصادی خانواده‌های کودکان کار را به خطر انداخته و باعث تعمیق بیشتر فقر در میان آن‌ها شده‌ است. فرشید یزدانی، فعال حقوق کودک و مدیرعامل سابق انجمن حمایت از کودکان و نوجوانان از افزایش گرسنه‌خوابی کودکان کار در دوران کرونا خبر داده به‌طوری‌که برخی مادران اعلام کرده‌اند فرزندان آن‌ها در طول یک هفته به حز نان خالی چیزی برای خوردن نداشته‌اند. محرومیت از ادامه تحصیل و قرار گرفتن در معرض خشونت در کنار تحمل ساعات کار طولانی از دیگر پیامدهای کرونا برای کودکان کار بوده و این در حالی است که نهادهای مسئول برنامه مشخصی برای حمایت از این کودکان ندارند. 

شیوع ویروس کرونا و ضرورت رعایت بهداشت فردی و عمومی، از همان روزهای ابتدایی همه‌گیری نگرانی فعالان حقوق کودک را نسبت به شرایط و وضعیت کودکان کار به خصوص کودکان زباله‌گرد در پی داشت اما در روزهای پایانی اسفند سال ۹۸ درست در زمانی که فعالان مدنی دست به کار شدند که در قالب گروه‌های مختلف برای کودکان کار وسایل ضدعفونی‌کننده و بهداشتی ببرند و به آن‌ها آموزش‌های ابتدایی برای مصون ماندن از ویروس کرونا را بدهند، محسنی بندپی، استاندار تهران از اجرای ضربتی طرح شکست‌خورده «ساماندهی کودکان کار و خیابان» صحبت کرد منتها با این تفاوت آشکار نسبت به دفعات پیش که گفت: «کودکان کار درصورتی‌که مهاجر باشند رد مرز خواهند شد.»

گفته‌های انوشیروان بندپی واکنش جدی فعالان مدنی را در پی داشت به‌طوری‌که هفتصد فعال مدنی در نامه‌ای خطاب به وزیر کشور خواهان پایان دادن به اقدامات قهری و دستگیری کودکان کار به بهانه جلوگیری از شیوع بیماری کرونا شدند؛ اما هنوز زمانی از این اتفاق نگذشته بود که همایون هاشمی نماینده مجلس که او نیز سابقه ریاست بر سازمان بهزیستی را بر عهده دارد، کودکان کار را منشأ انتقال ویروس کرونا در شهر دانست. 

مسئولان فعلی بهزیستی نیز در دوران همه‌گیری کرونا از مردم خواستند به کودکان کار کمک نکنند. تیرماه سال گذشته رئیس اورژانس اجتماعی در یک برنامه تلویزیونی مدعی شد کودکان کار صاحب ویلا و خودرو هستند و حبیب‌الله مسعودی فرید از مردم خواست به کودکان کار کمک نکنند «چون ۷۰ درصد آن‌ها مهاجر هستند».

مسئولان نهادهای دولتی در حالی سعی دارند کودکان کار را عضو دسته و باندهای خاصی معرفی کنند که بررسی‌ها نشان داده اغلب کودکان کار در ایران فقیر هستند و برای کمک به معیشت خانواده کار می‌کنند. کودکانی که در دوران همه‌گیری کرونا فشار مضاعف اقتصادی را متحمل شدند و این در حالی بود که به دلیل تعطیلی مدرسه‌ها و قرنطینه‌های عمومی دسترسی به نهادهای حمایتی هم نداشتند.

حالا پس از گذشت بیش از ۵۰۰ روز از همه‌گیری در ایران، فرشید یزدانی، فعال حقوق کودک و مدیرعامل سابق انجمن حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان از افزایش گرسنه‌خوابی میان کودکان کار در دوران کرونا خبر داده است. او به نقل از برخی مددکاران در خانه‌های کودکی مثل شوش اعلام کرده که برخی مادران گفته‌اند در طول یک هفته غذایی جز نان خالی نخورده‌اند یا غذای گرم و حداقلی نیز نداشته‌اند.

یزدانی در گفت‌وگو با چهارراه کودک، با بیان اینکه بخش زیادی از کارگاه‌های تولیدی در شرایط کرونا به تعطیلی کشیده شدند و به تبع کارگران کودک نیز آسیب دیدند به این نکته نیز اشاره کرد که باوجود افزایش قیمت‌ها دستمزد کارگران کودک، تغییر چندانی نداشته است.

فرشید یزدانی تاکید کرده کودکان کار در دوران کرونا از جنبه‌های مختلف ارتباطی، اجتماعی و اقتصادی دچار مشکل شدند و تداوم بیماری کرونا شرایط آن‌ها را حادتر می‌کند. به خصوص اینکه به قول او در دوران همه‌گیری در حداقل کمک‌هایی که این کودکان دریافت می‌کردند نیز خلل ایجاد شده است.

فرشید یزدانی با بیان اینکه کمتر شدن حضور بچه‌ها در مراکز خدماتی باعث شد در روابط اجتماعی آن‌ها خلل ایجاد شود گفت: «این روند باعث گسترش و عمیق‌تر شدن فقر این کودکان و خانواده‌هایشان شد، این بچه‌ها چاره‌ای به‌جز حضور در خیابان و محیط‌های کاری نداشته و مجبور شدند که در ساعات مدرسه هم به سرکار بروند.»

یکی از مهم‌ترین مشکلات کودکان کار این است که بسیاری از آن‌ها در خانواده قربانی خشونت می‌شوند. امکانی که حضور در مدرسه و مراکز آموزشی برای آن‌ها ایجاد می‌کرد این بود که ساعاتی را از محیط پرتنش خانه دور بمانند اما در دوران کرونا این امکان از کودکان کار سلب شد و آن‌ها در شرایطی محکوم به ماندن در خانه یا ساعات کار طولانی شدند که تنگناهای اقتصادی آستانه تحمل خانواده‌ها را کمتر نیز کرد و کودکان در معرض خشونت بیشتری قرار داشتند.

فرشید یزدانی نیز به این موضوع اشاره کرد و گفت: «حضور بیشتر این خانواده‌ها در کنار هم نیز می‌تواند مشکلاتی را برای آن‌ها ایجاد کند.»

به گفته فرشید یزدانی کرونا هم در فرایند توانمندسازی این کودکان و هم در امر اقتصادی آن‌ها خلل ایجاد کرد و باعث شد بسیاری از آن‌ها از ادامه تحصیل محروم شوند.
وضعیت کودکان کار و تعمیق فقر خانواده‌های آن‌ها در حالی است که به قول فرشید یزدانی دولت و نهادهای حاکمیتی برای حمایت از این کودکان و حذف کار کودکان برنامه‌ای ارائه نداده‌اند.

به گفته یزدانی «ادامه این روند باعث آسیب بیشتر به این کودکان شده و آسیب دیدن این کودکان باعث آسیب‌های اجتماعی بیشتر نیز خواهد شد.»