سفر همزمان هیئت حوزه جمهوریت و امارت اسلامی طالبان به ایران واکنشهای متعددی به همراه داشته است. دولت آمریکا از سفر این هیئت استقبال کرده و آن را برای روند صلح افغانستان مفید دانسته است.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، درباره نشست طالبان و دولت افغانستان به میزبانی جمهوری اسلامی ایران گفته است همسایگان افغانستان باید در روند صلح افغانستان نقشی سازنده بازی کنند. به گفته او، عملکرد ایران در میزبانی چنین نشستی میتواند برای افغانستان سازنده باشد و باید دید که نتیجه آن در آینده چه خواهد بود. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین گفته است: «ما بارها در مورد همسایگان افغانستان گفتهایم که آنان در آینده این کشور سهم کافی دارند و باید از نفوذشان در مسیری مثبت و برای حمایت از صلح استفاده کنند.»
به باور آقای پرایس، اگر دولتی در افغانستان بخواهد به زور اسلحه قدرت را تصاحب کند، مشروعیت نخواهد داشت و جامعه جهانی این دولت را نمیپذیرد.
با حضور هیئتی از گروه طالبان و دولت افغانستان، دولت ایران از روز چهارشنبه (۱۶ تیر) میزبان نشستی دو روزه بود. هر چند در ترکیب هیئت دولت افغانستان تعدادی از سیاستمداران بیرون از حوزه قدرت نیز حضور داشتند، این ترکیب در رسانهها به عنوان نمایندگان دولت افغانستان مطرح شدند.
این نشست روز پنجشنبه (۱۷ تیر) با انتشار یک بیانیه مشترک به کار خود پایان داد. دو طرف در این بیانیه تاکید کردند که جنگ راهحل مشکل افغانستان نیست و باید روی راهحل صلحآمیز برپایه گفتوگو تمرکز شود. در این اعلامیه همچنین آمده است که جنگ به سلامت جامعه صدمه زیادی میزند و ادامه آن برای افغانستان خطرآفرین است. با درک مشترک دو طرف از این مسائل، گفتوگو و مذاکره تنها راه حل بحران افغانستان عنوان و تاکید شده است که جنگ راهحل آن نیست.
در این بیانیه از تلاش جمهوری اسلامی ایران برای زمینهسازی این نشست و تلاش برای جستوجوی راهحل بحران افغانستان سپاسگزاری شده است. در بیانیه آمده است که گفتوگوها در فضایی بسیار صمیمانه برگزار شده است و هر دو طرف حرفهای خود را با صراحت و تفصیل مطرح کردهاند.
بر اساس بیانیه یاد شده، «هر دو طرف تصمیم گرفتند مواردی را که به مشورت و توضیح بیشتر نیاز دارد مانند ایجاد مکانیسم گذار از جنگ به صلح دائمی، نظام اسلامی مورد توافق و نحوه دستیابی به آن، را طی نشست بعدی که در نزدیکترین فرصت ممکن برگزار خواهد شد، به بحث بگذارند و به نتیجه برسانند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وزارت خارجه افغانستان نیز در واکنش به نشست نمایندگان طالبان و دولت افغانستان در تهران اعلام کرده است که از برگزاری این نشست آگاه بوده و آن را برای روند صلح افغانستان مفید میداند.
به نظر میرسد که جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد جدیتر از گذشته به موضوع افغانستان وارد شود. جمهوری اسلامی ایران از گذشته در تحولات سیاسی افغانستان نقشی اساسی داشته است و با اینکه رابطه طالبان با جمهوری اسلامی ایران در زمان سلطه این گروه در افغانستان تیره و پرتنش بود اما پس از سقوط طالبان و حضور نیروهای خارجی به خصوص آمریکا در افغانستان، جمهوری اسلامی ایران رابطه نزدیکی با طالبان برقرار کرده است.
در طول این سالها ایران با کمکهای مالی و تسلحیاتی خود به طالبان، جبهههای جنگ در افغانستان را گرم نگه داشت اما حالا به نظر میرسد که جمهوری اسلامی ایران هم از پیشروی سریع طالبان و گسترش جغرافیای جنگ در افغانستان نگران شده است. ایران مایل است تا در افغانستان یک دولت ائتلافی با حضور طالبان شکل بگیرد؛ البته این سیاست با دیدگاه سپاه پاسداران و جناح تندرو در این کشور فرق دارد. سپاه پاسداران میخواهد طالبان دوباره سراسر افغانستان را به تصرف دربیاورد تا این گروه به عنوان نیروی نیابتی جمهوری اسلامی ایران، منافع این کشور در افغانستان را تامین کند اما سیاستمداران کهنهکار جمهوری اسلامی و تعدادی از دیپلماتهای این کشور بر این باورند که قدرت گرفتن طالبان در افغانستان به صورت مطلق، بار دیگر تنشهای ایدئولوژیک میان طالبان و جمهوری اسلامی ایران را آشکار خواهد کرد.
با این حال به نظر میرسد جهان به ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران در روند صلح افغانستان دید مثبتی دارد و بیانیه مشترک نیز نشان داد که دو طرف جمهوری اسلامی ایران را یک میانجی قابل اعتماد میدانند.