هم‌زمان با افزایش نگرانی‌ها از بی‌اثری برخی واکسن‌ها بر نوع گونه جهش‌یافته دلتای ویروس کرونا، برخی کشورها تصمیم گرفته‌اند که دوز سوم واکسن را برای تقویت ایمنی بدن در برابر گونه‌های مسری‌تر کرونا ارائه دهند.
اگرچه هنوز شواهدی قطعی درباره نیاز به واکسن‌های تقویت‌کننده وجود ندارد، مقام‌های بهداشت و درمان برخی کشورها همچون تایلند، بحرین و امارات متحده عربی تصمیم گرفته‌اند به افرادی که واکسن چینی سینوواک را دریافت کرده‌اند دوز سوم یکی از واکسن‌های آسترازنکا، سینوفارم یا فایزر را تزریق کنند.
مسئولان بهداشتی این کشورها نگران‌اند که سیستم دفاعی بدن برخی افراد مقابل این واکسن فعال نشده باشد. در برخی مناطق، افرادی مشاهده شده‌اند که پس از دریافت دو دوز واکسن هم به بیماری مبتلا شدند.
به گزارش بلومبرگ، تحقیقات نشان داده که نوع دلتا بسیار قوی است و حتی واکسن‌هایی مثل فایزر و مدرنا را کم‌اثر میکند. یافته‌های یک مطالعه نشان داده است مصونیت در مقابل نوع دلتا برای افرادی که واکسن آسترازنکا دریافت کرده بودند به زیر ۶۰ درصد رسید، اگرچه همچنان دریافت این واکسن نیاز به بستری شدن را تا حدود ۹۰ درصد کاهش می‌دهد.
متخصصان امیدوارند که با کمک دوز تقویت‌کننده تا پیش از رسیدن فصل سرما که ممکن است شیوع دوباره ویروس را در پی داشته باشد، ایمنی افراد را در برابر نوع دلتا افزایش دهند به خصوص اینکه دو واکسن چینی سینوواک و سینوفارم برخلاف واکسن‌های غربی، درباره میزان مصونیتی که در برابر انواع جهش‌یافته ایجاد می‌کنند جزئیاتی را ارائه نداده‌اند؛ اگرچه شائو ییمینگ، محقق مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های چین، در ماه مه بدون اشاره به جزئیات این دو واکسن، گفت واکسن‌های چینی توان مقابله و مقاومت در برابر نوع جهش‌یافته دلتا در هند را دارند.
چین برای جلوگیری از ابتلا به کرونا دو واکسن تولید کرده است. بر اساس کارآزمایی‌های بالینی، سینوواک تا ۷۳ درصد و سینوفارم تا ۷۸ درصد در آزمایش‌های فاز سه موثر بوده‌اند. نتایج آزمایش‌های بالینی سینوواک در برزیل، ترکیه و اندونزی نشان داده که اثربخشی این واکسن بین ۵۰ تا ۸۰ درصد بوده است و همین مسئله تردیدها درباره عملکرد خوب آن را تقویت کرده است.
متخصصان می‌گویند واکسن‌های ضعیف، توانایی محافظت مقابل گونه‌های جهش‌یافته را ندارند، به‌خصوص اینکه پژوهش‌ها نشان داده است حتی واکسن‌های بهتر هم در برابر انواع جهش‌یافته ویروس کرونا کم‌اثر شده‌اند.
با این حال، هر اقدام و برنامه‌ای از کشورهای ثروتمند برای تزریق دوز تقویت‌کننده، باعث می‌شود کشورهای فقیر واکسن‌های کمتری در اختیار داشته باشند و این مسئله به شکاف و نابرابری در جهان دامن می‌زند.
سازمان بهداشت جهانی از کشورهای غربی خواسته است که برای کمک به ریشه‌کن کردن ویروس کرونا و واکسیناسیون حداقل ۴۰ درصد مردم جهان، به برنامه مشترک جهانی برای واکسیناسیون کمک کنند. ویروس کرونا تاکنون جان چهار میلیون نفر را در جهان گرفته است.
نیکولای پتروفسکی، متخصص واکسن در دانشگاه فلیندرز استرالیا و عضو تیم پژوهشی سازمان بهداشت جهانی، گفت: «اهدای یک تا دو میلیارد واکسن به کشورهای فقیر به‌راحتی امکان‌پذیر است، در غیر این صورت ویروس کرونا از طریق کشورهایی که مردم هنوز واکسینه نشده‌اند، در کل جهان گسترش پیدا میکند.»
آلبرت بورلا، مدیرعامل شرکت فایزر، روز پنجشنبه ۸ ژوییه (۱۷ تیر) در توییتی اعلام کرد که برای بالا بردن درصد محافظت، تزریق دوز تقویت‌کننده ضروری است چون بررسی‌ها نشان داده است دریافت دوز سوم میزان ایمنی افراد را ۵ تا ۱۰ درصد افزایش می‌دهد. او همچنین خبر داد که شرکت فایزر در ماه اوت از آمریکا مجوز اضطراری دوز تقویت‌کننده را درخواست میکند.
اما مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها و سازمان غذا و داروی آمریکا روز پنجشنبه ۸ ژوییه (۱۷ تیر) اعلام کردند افرادی که واکسینه کامل شده‌اند، نیازی به دوز سوم یا دوز تقویت‌کننده ندارند. به گفته آن‌ها، سازمان بهداشت جهانی نیز درباره دوز تقویت‌کننده تاکنون اظهارنظری نکرده است.
از سوی دیگر، سومیا سوامیناتان، متخصص ارشد سازمان جهانی بهداشت، در ژوئن گفته بود که چنین توصیه‌ای با توجه به کمبود اطلاعات موجود درباره اثربخشی دوزهای تقویت‌کننده، غیرضروری و زود است، به‌خصوص در شرایطی که بسیاری افراد در جهان هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند.
افزایش بی‌اعتمادی‌ها به واکسن‌های چینی
شیوع گونه دلتای ویروس کرونا در هند که آثار مخربی در این کشور بر جا گذاشت، نگرانی‌ها را افزایش داد به‌خصوص اینکه این ویروس با قدرت سرایت بالا، به بیش از صد کشور جهان رسید و دولت‌ها درصددند از گسترش آن جلوگیری کنند.
این نگرانی‌ها در کشورهایی که به واکسن‌های چینی اعتماد کرده بودند بسیار شدید است. تاکنون حدود صد کشور با واکسن‌های چینی واکسینه شده‌اند. برخی کشورهای خاورمیانه هم‌اکنون تزریق دوز تقویت‌کننده فایزر را برای افرادی که با سینوفارم واکسینه شده بودند، آغاز کرده‌اند.
تایلند قصد دارد از واکسن‌های فایزر و آسترازنکا به‌عنوان دوز تقویت‌کننده برای کارکنان بخش بهداشت و درمان که پیش‌تر واکسن سینوواک را دریافت کرده بودند، استفاده کند.
بررسی‌ها در تایلند نشان داده است افرادی که واکسن سینوواک دریافت کرده‌اند و پس از سه تا چهار هفته دوز دوم واکسن آسترازنکا به آن‌ها تزریق شده، ایمنی بیشتری در مقابل بیماری داشته‌اند.
در اندونزی، پس از فوت برخی کارکنان بخش درمان در اثر ابتلا به کرونا درحالی که واکسینه کامل شده بودند، باعث شد که انجمن پزشکان درخواست تزریق دوز تقویت‌کننده را مطرح کند. در سنگاپور، مقام‌های بهداشتی در تدارک تزریق دوز سوم‌اند و حتی در شمارش رسمی افراد واکسینه‌شده، کسانی که واکسن سینوواک دریافت کرده‌اند، به‌دلیل نگرانی از کارآیی این واکسن، محاسبه نمی‌شوند.
حتی کشور چین که بیش از یک‌سوم جمعیت خود را با واکسن‌های داخلی واکسینه کرده، در مرحله تحقیق برای ارزیابی میزان اثربخشی دوز تقویت‌کننده است.
یین ویدونگ، مدیرعامل سینوواک، گفته است دوز سوم واکسن این شرکت سه تا شش ماه پس از تزریق دوز دوم می‌تواند سطح آنتی‌بادی را تا ۲۰ برابر افزایش دهد. چین در حال بررسی استفاده از واکسن فایزر به‌عنوان دوز تقویت‌کننده است، اما هنوز هیچ تصمیمی در این مورد گرفته نشده است.
