محققان دریافته‌اند که زنی ۹۰ ساله در بلژیک هم‌زمان به دو گونه متفاوت از ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ مبتلا شده است. این یکی از نخستین موارد ثبت‌شده از این رخداد است.

این زن که واکسن نزده است، پس از چند بار زمین خوردن، روز سوم مارس سال جاری میلادی (۱۳ اسفند ۱۳۹۹) در بیمارستان شهر الست بلژیک بستری شد و همان روز اعلام شد که مبتلا به کووید است.

او هیچ‌گونه علایم تنفسی اولیه نداشت، اما حالش به سرعت رو به وخامت گذاشت و پنج روز پس از بستری شدن، جان سپرد.

با بررسی توالی ژنومی نمونه دستگاه تنفسی بیمار، محققان دریافتند که او مبتلا به هر دو نوع ویروس آلفا و بتا بوده است، که این دو گونه نخستین بار در بریتانیا، و سپس در آفریقای جنوبی پدیدار شده است.

دکتر آن ونکیربرگن، زیست‌شناس مولکولی و از نویسندگان مقاله‌ای که در مورد وضعیت این زن منتشر شده است، گفت:‌ «این یکی از اولین موارد ثبت‌شده ابتلای همز‌مان به دو گونه از ویروس سارس-کوو-۲ بوده است.»

«آن زمان هر دو گونه در بلژیک شایع بود، پس ممکن است این خانم این دو نوع ویروس را از دو فرد مختلف گرفته باشد. متأسفانه نمی‌دانیم چگونه مبتلا شده است.»

دکتر ونکیربرگن گفت، «مشکل بتوان دانست» که این ابتلای دوگانه نقشی در وخامت سریع حال او پس از بستری شدن داشته است یا نه.

در جاهای دیگر دنیا نیز مواردی مشابه مورد شهر الست گزارش شده است.

در ژانویه ۲۰۲۱ (دی- بهمن ۹۹)، محققان برزیلی گزارش دادند که دو نفر هم‌زمان به دو گونه مختلف ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. اما نتایج تحقیقات روی این دو نفر هنوز در هیچ نشریه‌ای منتشر نشده است.

به گفته دکتر ونکیربرگن، «تا کنون هیچ مورد دیگری در قالب مقاله منتشر نشده است.» او قرار است این یافته‌ها را به انجمن بیماری‌های عفونی و میکروب‌شناسی بالینی اروپا ارائه دهد.

دکتر ونکیربرگن افزود: «به هر حال احتمالاً تعداد موارد وقوع این پدیده در سراسر دنیا بیش از موارد گزارش‌شده است، زیرا امکانات آزمایشی برای تشخیص گونه‌های مورد نظر کم است و تشخیص ابتلای هم‌زمان به دو گونه با توالی کامل ژنومی، دشوار است.»

رولند کائو، استاد همه‌گیری‌شناسی حیوانات و علوم داده‌ای دانشگاه ادینبرو، گفت «خیلی مشکل» بتوان از یک مورد، نتایج کلی‌ گرفت.

او گفت: «باید بگویم در میان میلیون‌ها مورد مبتلا به کووید-۱۹ در سراسر دنیا، دست‌کم افرادی وجود دارند که در فاصله زمانی کمی در معرض بیش از یک گونه از این ویروس قرار گرفته باشند، به شکلی که واکنش ایمنی ناشی از ابتلا به یک گونه، اثر کمی بر احتمال مقاومت بدن به گونه دیگر داشته باشد.»

ابتلای دوگانه می‌تواند منجر به بروز پدیده بازترکیبی شود، یعنی دو نوع ویروس سارس-کوو-۲ هم‌زمان به یک سلول در بدن انسان میزبان برسند و بخشی از ژنوم‌های‌ آن‌ها با هم عوض یا ترکیب شود.

به‌رغم جهش ژنتیکی معمول که در آن تغییرات در رمزنگاری ویروس‌‌ها مرحله به مرحله رخ می‌دهد، بازترکیبی می‌تواند تغییرات را یکجا و ناگهان در ژنوم ویروس کرونا ایجاد کند. در نتیجه، گونه جدیدی که از این ترکیب ایجاد می‌شود، می‌تواند واجد ویژگی‌های متفاوتی شود که سرعت انتقالش را افزایش دهد یا برای حمله به برخی عناصر واکنش ایمنی بدن، مناسب‌تر شود.

این گونه ترکیبیِ شدیداً جهش‌یافته، هم‌چنین ممکن است ویژگی‌‌های خاص و منحصربه‌فرد هریک از دو نوع ویروس اولیه را که وارد یاخته میزبان شده بودند، از دست بدهد.

اما تامسون، استاد بیماری‌های عفونی مرکز تحقیقات ویروسی دانشگاه گلاسگو، گفت مواردی از پدیده بازترکیب ویروس سارس-کوو-۲ گزارش شده است.

او در مصاحبه با ایندیپندنت گفت: «باید دو عامل عفونی هم‌زمان وارد یک یاخته شوند. این پیشامد رخ داده است، اما تا جایی که می‌دانم طوری نبوده که موجب پیشرفت اساسی ویروس شود.»

«اما این پدیده می‌تواند در مقیاس بزرگتری بروز کند. باید کاملاً  به این مورد توجه داشته باشیم و با انجام و بررسی توالی ژنومی، از وقوع آن آگاه شویم.»

استاد لارنس یانگ، ویروس‌شناس دانشگاه وارویک، گفت در موارد ابتلای دوگانه، گونه‌هایی با «تناسب بیشتر»، دست بالا را در یاخته میزبان دارند.