سازمان عفو بین‌الملل وضعیت، پناهجویان لیبی را که قصد عبور از دریای مدیترانه دارند، وحشتناک خواند و همکاری اروپا با لیبی را برای بازگشت اجباری پناهجویان به کشورشان که منجر به بازداشت و شکنجه آن‌ها شده شرم‌آور توصیف کرد.

در گزارشی که سازمان عفو بین‌الملل روز پنج‌شنبه (۱۵ جولای) منتشر کرده است، پیامدهای همکاری مداوم اروپا با لیبی در کنترل مرزها «وحشتناک» توصیف شده است. این سازمان اعلام کرده که شواهد جدیدی در دست دارد که نشان می‌دهد بسیاری از پناهجویان که قصد عبور از دریای مدیترانه را داشتند به‌ زور به کشور خود بازگردانده شدند و در بازداشتگاه‌ها مورد انواع خشونت، از جمله تعرض جنسی قرار گرفتند.

در این گزارش آمده است که پناهجویان با این وعده که «هیچ‌کس با شما کاری نخواهد داشت» به اجبار از راه دریا به کشور خود بازگشتند اما با وجود قول‌های بسیار به محض بازگشت به کشور خود بازداشت شدند.

این گزارش روند دستگیری پناهجویان در شش‌ماهه نخست سال ۲۰۲۱ را «بی‌وقفه» اعلام کرده و از یک دهه نقض حقوق پناهندگان در لیبی انتقاد کرده است.

در اواخر سال ۲۰۲۰ بود که یکی از نهادهای زیرمجموعه وزارت کشور لیبی که در زمینه مقابله با مهاجرت غیرقانونی فعالیت می‌کند، تخلف و خشونت علیه مهاجران را در بازداشتگاه‌ها را قانونی دانست. این در حالی است که بر اساس گزارش سازمان عفو بین‌الملل، برخی نجات‌یافتگان از بازداشت اعلام کرده‌اند که نگهبانان، زنان را مورد خشونت جنسی قرار می‌دهند و آن‌ها را مجبور به رابطه جنسی در ازای آزادی یا دریافت غذا و آب می‌کنند.

یکی از زنان نجات‌یافته به نام «گریس» به عفو بین‌الملل گفت که به خاطر امتناع از این درخواست کتک‌خورده است و دو زن نیز به دلیل تعرض جنسی خودکشی کردند. همچنین سه زن به عفو بین‌الملل گفته‌اند که دو نوزاد که پس از تلاش برای عبور از دریا با مادران خود بازداشت شدند، در اوایل سال ۲۰۲۱ جان خود را از دست دادند، زیرا نگهبانان از انتقال آنان به بیمارستان برای معالجه پزشکی خودداری کردند.

سازمان عفو بین‌الملل در گزارش خود، درد و رنج افرادی را که در دریا شناسایی و به لیبی بازگردانده شدند، به تصویر کشیده است و از بازداشتگاه‌ها به عنوان مراکزی یاد کرده که در آن افراد به صورت خودسرانه دستگیر می‌شوند و تحت مجازات، شکنجه، تعرض جنسی، کار اجباری و استثمار قرار می‌گیرند اما دولت لیبی به کسانی که مظنون‌های اصلی چنین جنایت‌هایی هستند پاداش می‌دهد یا به آنان موقعیت و مقام بالاتر می‌بخشد.

این گزارش همچنین به مشارکت و دست داشتن کشورهای اروپایی تاکید کرده است که به گارد ساحلی لیبی برای دستگیری و شناسایی پناهجویان و بازگرداندن اجباری آن‌ها به کشورشان کمک می‌کنند باوجوداینکه می‌دانند آنان متحمل بازداشت و شکنجه می‌شوند.

عفو بین‌الملل از کشورهای اروپایی خواسته است که همکاری با لیبی را در کنترل مرزها متوقف کند. گزارش عفو بین‌الملل در حالی منتشر شده که پارلمان ایتالیا قصد دارد به زودی پشتیبانی نظامی و کمک‌های خود به لیبی را در زمینه کنترل مرزها بررسی کند.

نیروهای گارد ساحلی لیبی از ماه ژانویه تا ماه ژوئن ۲۰۲۱ حدود ۱۵ هزار پناهجو را در دریا شناسایی کرده و به خاک کشور خود بازگرداندند.