در اوایل دنیاگیری کرونا، هند جزو کشورهایی بود که به نظر می‌رسید نسبتا در امان باشد و جمعیت یک میلیارد و چند صد میلیونی آن نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر، کم‌تر صدمه دیده بود. اوضاع اما در یک سال و نیمی که از پی آمده است، دگرگون شده و امروز شاید بتوان گفت کمتر کشوری در جهان به اندازه هند از این ویروس آسیب جانی دیده است.

در حالی که نرخ رسمی کل درگذشتگان ویروس کرونا در جهان چهار میلیون و صد هزار نفر دانسته می‌شود، گزارش تازه‌ای که روز سه‌شنبه منتشر شد، نشان می‌دهد که تنها در خود هند احتمالا بیش از چهار میلیون نفر بر اثر این ویروس جان سپرده‌اند. 

این گزارش حاصل پژوهش اتاق فکری در واشنگتن به نام «مرکز توسعه جهانی» است که میزان «مازاد مرگ و میر» در هند را از ژانویه ۲۰۲۰ تا ژوئن ۲۰۲۱، با مقایسه میزان مرگ و میر در این کشور در بخش نخست آن دوره و ماه‌های اخیر، اندازه گرفته است. دانشگاه هاروارد، و نیز آرویند سوبرامانیان، از مشاوران ارشد اقتصادی سابق دولت هند، در تهیه این پژوهش همکاری داشته‌اند.

این گزارش به این نتیجه رسیده است که میزان مرگ و میر مازاد در این دوره بین ۳.۴ میلیون و ۴.۷میلیون نفر بوده است؛ یعنی ده برابر تخمین رسمی دولت هند که میزان کل مرگ و میر بر اثر کرونا را ۴۱۴  هزار و ۴۸۲نفر می‌داند. در متن گزارش می‌خوانیم: «میزان واقعی مرگ و میر احتمالا چندین میلیون نفر است، نه چند صد هزار نفر، و در نتیجه می‌توان گفت این بدترین تراژدی انسانی هند از زمان جدایی هند و پاکستان و استقلال کشور است.»‌

گزارش از داده‌های سه منبع استفاده کرده است: آمار رسمی ثبت احوال در ایالات مختلف، آزمون‌های خون که میزان پادتن مردم را نشان می‌دهد، و آماری سراسری که سالی سه بار ازخانوارهای سراسر هند گرفته می‌شود. 

جاستین ساندفور، یکی از نویسندگان گزارش، گفت دلیل توجه به هند، آسیب بسیاری بود که این کشور دیده است. او گفت: «به‌خصوص در پی موج دوم، داستان‌های متاثرکننده بسیاری از دوستان و همکاران شنیدیم، و به نظر می‌رسید آمار و ارقام رسمی کل واقعیت را بیان نمی‌کنند.»

اشاره آقای ساندفور به ما‌های آوریل و مه سال جاری است که در آن، داستان تلفات کرونایی هند به اخبار اول جهان بدل شده بود. 

این تفاوت آشکار بین آمار واقعی و آمار رسمی، دلایل مختلفی دارد؛ مثلا سخت بودن شمارش افرادی که بین شهرهای بزرگ مثل دهلی و ایالات مختلف حرکت می‌کنند، یا این واقعیت که بسیاری از افراد دسترسی به بیمارستان نداشته‌ا‌ند و بی‌آن که آزمایش کرونا بدهند، در خانه‌هاشان جان سپرده‌اند. 

دکتر امیرالله خان، مدیر پژوهش اتاق فکری در حیدرآباد  به نام «مرکز سیاست‌گذاری و عملکردِ توسعه»، به «وال استریت ژورنال» گفته است که بسیاری از شهروندان هند کرونا گرفتن خود یا خانواده‌شان را گزارش نداده‌اند تا از سوی آشنایان و همسایه‌ها طرد نشوند. او همچنین گفت بعضی دولت‌های ایالتی و بیمارستان‌ها نیز عامدانه آمار واقعی را گزارش نکرده‌اند. بعضی از  ایالات مثل بیهار یا ماهاراشترا، در ماه‌های گذشته بر اثر فشار عمومی آمار رسمی خود را بالاتر برده‌اند. این اقدام در پی آن صورت گرفت که پژوهش‌های مختلف در اماکنی مانند مراکز جسدسوزی، خلاف بودن آمار رسمی در آن ایالات را نشان داد. جامعه مدنی فعال هند در این ایالات و سایر ایالات همچون گجارات در غرب کشور، از ماه‌ها پیش در این زمینه فعالیت می‌کند.

پایین‌تر بودن ارقام رسمی از شمار واقعی قربانیان البته مختص هند نیست. سازمان جهانی بهداشت در ماه مه گفت که میزان مرگ و میر جهانی بر اثر این ویروس احتمالا دو یا سه برابر آمار رسمی است. این  امر به‌ویژه در مورد کشورهای در حال توسعه صدق می‌کند که خدمات درمانی محدودتر است و آزمایش‌های کرونا کم‌تر انجام می‌شود. اما  علی مکداد، کارشناس «موسسه آماربهداشت»، می‌گوید در آمریکا نیز رقم واقعی درگذشتگان بر اثر کرونا نزدیک ۷۰۰ هزار نفر است، در حالی که رقم رسمی حدود ۵۰۰ هزار نفر است. تارنمای این موسسه مقایسه آماری مشابهی درمورد کشورهای مختلف ارائه می‌کند. 

آقای مکداد گفت برخی از افرادی هم که در سیاهه «مرگ و میر مازاد» محسوب می‌شوند، شاید نه بر اثر ابتلا به کرونا، بلکه به علت بیماری‌های قلبی یا دیابت جان سپرده باشند، اما از ترس کرونا در زمان قرنطینه امکان رفتن به بیمارستان نداشته بوده‌اند. اینان در واقع قربانیان غیرمستقیم این ویروس مرگبار هستند. افزایش خودکشی در نتیجه فشار روانی دوران کرونا نیز بخش دیگری از این آمار است. 

پژوهش روز سه‌شنبه نشان می‌دهد که در هند احتمالا حدود دو میلیون نفر پیش از موج دومی که در ماه آوریل ۲۰۲۱ آغاز شد، بر اثر کرونا جان سپرده بوده‌اند، اما چون مرگ آنان در طول دوره‌ای طولانی‌تر رخ داده است، کم‌تر به چشم آمده است. 

آمار هند همچنین به این علت مهم است که گونه دلتا که اکنون در بسیاری از کشورها از جمله آمریکا بیداد می‌کند، اولین بار در سال ۲۰۲۰ در هند پیدا شد. گونه دلتا باعث افزایش چشمگیر کرونا در بریتانیا شده است و طبق آخرین گزارش‌ها، بیش از ۸۰ درصد موارد ابتلایی در آمریکا هم از این گونه هستند. 

روز سه‌شنبه، گزارش مجزایی نیز از سوی «شورای پژوهش پزشکی هند» منتشر شد که نشان می‌دهد حدود دو سوم کل جمعیت هند پادتن کرونا دارند. در نتیجه، هنوز حدود ۴۰۰ میلیون نفر ازمردم این کشور  در مقابل کرونا آسیب‌پذیرند. نرخ واکسیناسیون در هند هنوز تنها حدود ۶ درصداست.