روز پنجشنبه ۲۲ ژوییه (۳۱ تیر)، دولت آمریکا، اتحادیه اروپا، ناتو و تعدادی از کشورهای غربی از دولت افغانستان و گروه طالبان درخواست کردند تا بر سر چهارچوب دولت آینده در افغانستان به‌سرعت توافق کنند. نمایندگان این کشورها و سازمان‌ها در نشستی که در رم برگزار شد، از دولت افغانستان و طالبان خواستند که روی آتش بس فوری تمرکز و همچنین جزئیات توافق برای حکومت انتقالی را نهایی کنند.

در این نشست، همچنین تاکید شده است که دولت آینده باید پنج اصل مهم را در نظر داشته باشد که شامل ایجاد حکومت فراگیر، حق مردم برای انتخاب رهبر سیاسی آینده، حفظ ارزش‌های حقوق بشری از جمله حقوق زنان، جوانان و اقلیت‌ها و تعهدهای لازم برای مبارزه با تروریسم از جمله اطمینان دادن به جامعه جهانی مبنی بر اینکه افغانستان بار دیگر به پایگاه تروریسم تبدیل نشود.

وزارت خارجه افغانستان روز شنبه ۲۴ ژوییه (۲ مرداد) به این نشست واکنش نشان داد و از آن استقبال کرد. در بیانیه وزارت خارجه افغانستان آمده است: «وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی افغانستان از اعلامیه نمایندگان خاص سازمان ناتو، اتحادیه اروپا، آمریکا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، نروژ و انگلستان که به تاریخ ۲۳ جولای ۲۰۲۱ در شهر رم‌ ایتالیا به هدف توقف خشونت‌ها از جانب طالبان، استقرار آتش‌بس فوری و دریافت راه حل سیاسی در افغانستان، صادر گردید استقبال می‌کند.»

در این بیانیه همچنین آمده است: «ما پنج اصل مطرح‌شده را در این اعلامیه، بیانگر خواست و اراده واقعی مردم و دولت افغانستان در راستای تامین صلح و ثبات پایدار در کشور دانسته و از آن حمایت می‌کنیم. دولت جمهوری اسلامی افغانستان ضمن استقبال از مواضع کشورها و سازمان‌ها مبنی بر تقبیح تشدید حملات طالبان، جنگجویان خارجی و گروه‌های تروریستی منطقه‌‌ای و بین‌المللی در کشور، از تاکید این اعلامیه بر تحقق مفاد قطعنامه ۲۵۱۳ شورای امنیت سازمان ملل حمایت می‌کند.»

اما طالبان بدون اینکه به خواسته‌های نشست رم اشاره کند، به آن واکنش نشان داده‌ است.

محمد نعیم، سخنگوی گروه طالبان، به رسانه‌ها گفته است این گروه همچنان به تعهدهایش در قبال روند صلح پایبند است. با این حال، سخنگوی طالبان می‌گوید هرگونه آتش‌بس زمانی برقرار خواهد شد که توافق‌های دوحه عملی شود. منظور نعیم از توافق‌های دوحه آزادی ۷۰۰۰ زندانی عضو طالبان و خروج نام رهبران این گروه از فهرست سیاه سازمان ملل متحد است.

اما مهم‌ترین اصلی که در نشست رم مطرح شده و طالبان با زیرکی از آن طفره رفته‌ است، مسئله پنج اصل است.

گروه طالبان نه تنها در عمل که حتی زبانی هم این پنج اصل را قبول ندارد. طالبان از همان آغاز روند مذاکرات بر این اصل تاکید کرده‌ است که رهبری دولت افغانستان باید بر اساس خواسته شورای حل‌و‌فصل صورت بگیرد، یعنی تعدادی از معممان و متنفذین به‌صورت سنتی گرد هم بیایند و رهبر دولت را تعیین کنند. در چنین سیستمی، نقش مردم و دموکراسی کاملا محو می‌شود. طالبان از اساس با انتخابات مخالف‌ است و آن را با دیدگاه شرعی خود در تضاد می‌بیند.

در کنار آن، پیام‌های رهبر گروه طالبان به‌طور علنی نشان از این دارد که این گروه خواهان تسلیم تمام سیاستمداران افغان‌ است و پس از آن، اگر این گروه صلاح بداند، قدرت را با دیگران تقسیم می‌کند. در پیام عیدی ملا هیبت‌الله که این گروه چند روز قبل منتشر کرد، عملا از دولت و دیگر سیاستمداران خواسته شده است تسلیم این گروه شوند.

عملکرد طالبان در مناطق زیر سلطه‌شان هم نشان داده است که این گروه کوچک‌ترین توجهی به ارزش‌های حقوق بشری ندارد. بر اساس گزارش‌ها، گروه طالبان در شهرستان مرزی اسپین بولدک صدها غیرنظامی را به قتل رسانده‌ است. این قتل‌عام صرفا به‌دلیل مخالفت یک قوم با گروه طالبان صورت گرفته است. همچنین گزارش‌های متعددی وجود دارد که طالبان در مناطق زیرسلطه‌اش در شمال و مرکز افغانستان، زنان و دختران را به‌زور به عقد جنگجویانش درآورده است.

با چنین رویکردی نمی‌تو‌ان باور داشت که گروه طالبان با پنج اصلی که نشست رم ساختار دولت آینده افغانستان را بر آن متمرکز می‌داند، موافق باشد. این گروه در حال حاضر فقط به قبضه قدرت از راه نظامی باور دارد، تا جایی که آمریکا متوجه این موضوع شده و دوباره حملاتش به مواضع طالبان را که در روند خروج نیروها از افغانستان متوقف شده بود، از سر گرفته است.

هرچند خواسته‌های نشست رم می‌تواند در صورت پذیرش، ثبات و آرامش را برای افغانستان به ارمغان بیاورد، اما به نظر نمی‌رسد طالبان به این خواسته‌ها توجهی داشته باشد. در چنین وضعیتی، جامعه جهانی باید فشارها را بر طالبان بیشتر کند چرا که تنها در این صورت امکان تمکین طالبان از خواسته‌های جامعه جهانی وجود دارد.