یک وکیل دادگستری بازگشت ایرانیان خارج از کشور را مشروط به اقدام‌های قوه قضاییه برای «اعتمادسازی» دانست.

مهدی حجتی، عضو هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز، با اشاره به سخنان اخیر رئیس قوه قضاییه، گفت دولت نمی‌تواند از کسی سلب تابعیت کند و ورود به کشور حق همه اتباع ایرانی است.

رئیس قوه قضاییه اخیرا اعلام کرد که ایرانیان خارج از کشور می‌توانند بازگردند؛ این در حالی است که برخی افراد در سال‌های گذشته به محض بازگشت به کشور، دستگیر شدند. برخی دیگر نیز با امید بسیار، به کشور بازگشتند ولی امکان ادامه کار و فعالیت نیافتند. 

غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه، روز دوشنبه ۱۸ مرداد، مدعی شد ایرانیان خارج از کشور «ممنوع‌‌الورود» نیستند و منعی برای بازگشت به کشور ندارند. او از ایرانیان خارج از کشور خواست در صورت تمایل برای بازگشت به کشور، با هماهنگی نهادهای قضایی اقدام کنند. 

سخنان غلامحسین محسنی اژه‌ای درباره ممنوع نبودن بازگشت به کشور واکنش‌های زیادی در پی داشت. برخی افراد این سخنان رئیس قوه قضاییه را دام‌گسترانی برای فعالان مدنی و سیاسی در خارج از کشور تعبیر کردند و برخی دیگر مثل کیانوش سنجری شرایط خود را مثال زدند. کیانوش سنجری روزنامه‌نگاری بود که پس از بازگشت به کشور، دستگیر شد و ماه‌ها در سلول انفرادی به سر برد و سه سال زندان را تحمل کرد.  

مسئله دیگری که در سخنان اژه‌ای واکنش‌های زیادی برانگیخت، ادعای او مبنی بر ممنوع‌الورود نبودن ایرانیان خارج از کشور است. 

این وکیل دادگستری در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا به اقدام بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی به مصادره اموال ایرانیان خارج از کشور با استناد به احکام صادره دادگاه انقلاب اشاره کرد و گفت: «موارد زیادی از این اموال به دلیل فقدان وکیل و نماینده قانونی، تحت سرپرستی ستاد اجرایی قرار گرفته‌اند.»

مهدی حجتی با تاکید بر اینکه نهادهای امنیتی باید هم‌زمان با قوه قضاییه برای بازگشت ایرانیان تلاش کنند، گفت: «نمی‌توان از ایرانیان مقیم خارج از کشور دعوت کرد که به ایران بازگردند اما هم‌زمان، هماهنگی لازم با نهادهای امنیتی برای تسهیل این اقدام صورت نگیرد. بدیهی است وقتی‌ که نهادهای امنیتی گزارشی در خصوص ایرانی خارج‌نشینی که به کشور بازگشته تقدیم مراجع قضایی می‌نمایند، لاجرم فرایند تعقیب کیفری فرد آغاز و ممکن است منتهی به صدور حکم محکومیت وی گردد.» او همچنین در ادامه افزود برخی اقدام‌ها باعث می‌شود افراد دست به خود‌تبعیدی بزنند. 

اقدام نهادهای امنیتی و در راس آن‌ها اطلاعات سپاه به بازداشت و شکنجه افراد در سال‌های اخیر عامل مهاجرت و فرار شمار زیادی از ایرانیان بوده است؛ ضمن اینکه جمهوری اسلامی ثابت کرده است قابل اعتماد نیست. به همین دلیل، بسیاری از ایرانیان ساکن خارج از کشور برخلاف میل باطنی خود، در غربت زندگی می‌کنند و از بیم دستگیری و شکنجه، امکان بازگشت به کشور را ندارند. 

برخی از این افراد که بضاعت مالی مناسبی ندارند، برای نجات جان خود و رهایی از شکنجه و زندان به‌عنوان پناهجو به کشورهایی مثل ترکیه و یونان می‌روند. قوانین سخت مهاجرتی و پناهندگی، سال‌ها انتظار برای رسیدگی به پرونده و کابوس اخراج و دیپورت همواره سایه به سایه آنان است اما از بازگشت به کشور خودداری می‌کنند. 

برخی دیگر از ایرانیان خارج از کشور نیز از طیف‌های فرهنگی و هنری‌اند که فعالیت‌های سیاسی نداشته‌اند اما در صورت بازگشت به کشور، با خطر دستگیری و شکنجه مواجه خواهند شد. آنان حتی اگر از خطر زندان رهایی پیدا کنند، امکان ادامه حیات هنری و فرهنگی ندارند، نمونه‌اش حبیب محبیان، خواننده مشهور ایرانی، بود که با امید کار و فعالیت به کشور بازگشت، اما تا پایان عمر محکوم به سکوت و انزوا شد.

حبیب محبیان پس از بازگشت به کشور، آلبومی آماده کرد اما هفت سال انتظار برای دریافت مجوز، بی‌نتیجه بود. حمیدرضا شاه‌آبادی، معاون هنری وزارت ارشاد دولت دهم، حبیب را نماینده نماد تفکری دانسته بود که در دل دشمن زندگی کرده است و ادعا کرد به همین دلیل، مانع صدور مجوز برای آلبوم او شده است.