در حالی‌که ترکیه از چندی به این سو دستخوش شدیدترین بلایای طبیعی از جمله سیل و آتش‌سوزی در جنگل‌ها است، خشونت علیه پناهندگان سوری مقیم آنکارا نیز به میزان بی‌سابقه‌ای شدت گرفته است. آوارگان سوریه که به منظور فرار از جنگ و درگیری در کشورشان به این سرزمین پناه آورده اند با موجی از تبعیض نژادی و رفتار خشونت آمیز روبه‌رو می‌شوند و زخم‌های اندک التیام یافته‌ای آن‌ها بار دیگر تازه می‌شود.
رخدادهای منطقه آلتینداغ
سه شنبه گذشته، منطقه آلتینداغ در آنکارا شاهد حادثه‌ای بود که انگیزه‌های افراط‌گرایان برای آسیب رساندن به پناهندگانی که به امید دستیابی به امنیت به این کشور پناهنده شده اند را برانگیخت و در نتیجه، آوارگان سوریه در معرض تهاجم و یورش قرار گرفتند و مغازه‌هایی آن‌ها تخریب شد. آوارگان سوریه ساکن منطقه آلتینداغ در آنکارا، از وقوع نزاع و درگیری بین جوانان ترک و سوری خبر دادند. در این درگیری دو شهروند ترکیه مورد ضربات چاقو قرار گرفتند و یکی از آن‌ها که یک جوان ۱۸ ساله بود، پس از منتقل شدن به بیمارستان فوت کرد، سپس، حوادث خشونت آمیزی همه جا را فرا گرفت.
یک شهروند سوری در مورد چگونگی وقوع این خشونت که منطقه را دچار آشفتگی و ناآرامی کرده بود، گفت که افراد ناشناسی وارد این منطقه شده و دست به تخریب خانه‌ها زده و مغازه‌ها را به آتش کشیدند. وی افزود حتی پس از آن‌که از خانه‌ها خارج شدیم آن‌ها به ما حمله می‌کردند و سعی داشتند زمانی‌که از منطقه فرار می‌کردیم، ما را دنبال کنند. این پناهنده سوری گفت که افراط‌گرایان یادشده انگشتان خود را به شکلی که بیانگر نماد پان‌ترکیست‌های گرگ‌های خاکستری (بوز قورد) بود، به ما نشان می‌دادند.
کثرت‌گرایی و گسترش حاکمیت قانون
در همین حال، پناهندگان به دلیل افزایش خشونت‌ها نسبت به آینده خود در ترکیه ابراز نگرانی می‌کنند. فراس رضوان اوغلو، کارشناس مسائل سیاسی ترکیه معتقد است که موج خشونت کنونی به زودی متوقف خواهد شد و به مناطق دیگر سرایت نمی‌کند، زیرا پلیس پیوسته در تلاش برای تأمین امنیت است. وی خاطرنشان کرد که شمار زیادی از مردم ترکیه با حضور شهروندان سوریه و زندگی آن‌ها در کشور مشکلی ندارند.
رضوان اوغلو با تأکید بر لزوم ایجاد اصلاحات قانونی برای فراهم کردن زمینه تکثرگرایی و حمایت از اقلیت‌ها، گفت که اغلب مردم ترکیه که در قبال وضعیت ناهنجار سوریه و سایر چالش‌ها در منطقه ابراز همدردی می‌کنند از حضور پناهندگان سوری در کشور استقبال می‌کنند. وی افزود که فرزندان پناهندگان پس از گذشت ۲۰ سال تابعیت ترکیه را دریافت خواهند کرد، بنابراین، همه باید درک کنند که تعدد قومیت‌ها و اقوام در هر کشور، باعث افزایش ثروت و قدرت آن می‌شود، نه این‌که هویت آن را تهدید کند. به عنوان مثال، کشورهای مانند کانادا، آمریکا، حتی بریتانیا و فرانسه با حضور روزافزون مهاجران، تمدن خود را بیشتر از پیش توسعه می‌دهند.
بازداشت عاملان حوادث خشونت‌بار اخیر
قابل ذکر است که به دنبال حوادث خشونت بار اخیر در آنکارا، شمار افرادی که در ناآرامی‌ها دست داشته و تا کنون توسط پلیس ترکیه بازداشت شده اند به ۱۴۸ نفر رسیده است. علاوه برآن، پلیس ترکیه توانسته است با دنبال کردن افرادی که پست‌های تحریک آمیزی را در رسانه‌های اجتماعی منشتر کرده و مردم را به مشارکت در شورش و اغتشاش دعوت کرده بودند، ۷۰ تن دیگر را نیز دستگیر کند.
در پیوند به رخدادهای اخیر، ایندیپندنت عربی با شماری از شهروندان سوری مقیم استان‌ها و مناطق مختلف ترکیه در شمال و جنوب این کشور، تماس گرفت تا جویای نظر آن‌ها در مورد شیوه رفتار با پناهندگان سوری در ترکیه شود. شهروندان سوری ساکن استانبول اظهار داشتند که پناهندگان در ثبات و آرامش به سر می‌برند و در این میان، ولید الرشید، هنرمند تئاتر سوری مقیم استان هاتای ترکیه گفت که «پس از وقوع حوادث خشونت در آنکارا، برخی از خانواده‌ها و شهروندان ترکیه به دیدار پناهندگان سوری رفته و نسبت به آن‌چه رخ داده است، ابراز تأسف و تأثر کرده اند.»
به نظر می‌رسد که علی‌رغم برخی اقدامات تحریک آمیز، اندیشه‌های خردمندانه بر شعارهایی که خواستار اخراج پناهندگان سوری از ترکیه هستند، غلبه کرده است.کریم کینیک، مدیر هلال احمر ترکیه، در حساب کاربری‌اش در تویتر ویدیوی کوتاهی را منتشر کرده است که افرادی را در حال پرتاب سنگ نشان می‌دهد. وی در این تویت گفته است که پناهندگان بسیاری با وی در تماس شده و اظهار داشتند که نگرانی امنیت فرزندان خود هستند.
وضعیت متفاوت پناهندگان سوری
در حال حاضر نزدیک به چهار میلیون آواره سوری که به دلیل درگیری و خشونت، کشور خود را ترک کرده اند در ترکیه به سر می‌برند و ترکیه همچون برخی از کشورهای همسایه از جمله لبنان و اردن به شمار زیادی از آوارگان سوری فرصت پناهندگی داده است. برخی از این پناهندگان در چاردهایی که در نزدیکی مرز با سوریه نصب شده است زندگی می‌کنند و برخی دیگر راه خود را به درون جامعه باز کرده و سرگرم کار و تحصیل هستند.
از سوی دیگر، شمار زیادی از پناهندگان سوری که در ترکیه زندگی می‌کنند، از کمک‌های جامعه جهانی استفاده می‌کنند. اغلب کمک‌های یادشده که حجم آن‌ها به میلیاردها دلار برآورد می‌شود از کشورهای اروپایی سرازیر می‌شود تا از مهاجرت غیرقانونی به اروپا که ترکیه گذرگاه اصلی آن است، جلوگیری شود. علاوه برآن تعدادی از تاجران سوری کارخانه‌ها و مشاغل خود را به ترکیه منتقل کرده اند و این امر نیز به اقتصاد ترکیه کمک می‌کند.
در همین حال، جامعه ترکیه رفتار افراد و گروه‌های نژادپرست را نکوهش می‌کند و به نشر هشتگ جدیدی به عنوان «به بردارم دست نزن» که یک سال پیش در رویدادهای مشابه راه اندازی شده بود را بار دیگر در مقابل شعارهایی افراط‌گرایان که مردم را علیه پناهندگان تحریک می‌کنند و خواستار اخراج آن‌ها از کشور هستند، ادامه می‌دهد.
کمال قلیچدار اوغلو، رهبر مخالفان ترکیه و رئیس حزب جمهوری خواه خلق، موج خشونت علیه پناهندگان را رهبری می‌کند. وی وعده داده است که اگر حزبش در انتخابات ۲۰۲۳ پیروز شود و قدرت را در دست بگیرد، پناهندگان سوری را ظرف دو سال از کشور اخراج خواهد کرد. هرچند خبرها حاکی از آن است که مقامات امنیتی ترکیه ناآرامی‌ها را مهار کرده اند، اما آرامشی محتاطانه در بین پناهندگان سوری حاکم شده است و بسیاری از این پناهندگان قصد دارند پیش از آمدن فصل زمستان، از مسیرهای معمول قاچاق، عازم همسایه اروپایی ترکیه شوند.
