در آستانه تصرف کابل به دست طالبان، کارکنان سفارت ایالات متحده که شتاب داشتند از این شهر بگریزند، اسناد موجود و از جمله گذرنامههای افغانستانیهای در تکاپوی فرار را نیز از بین بردند.
اندی کیم نماینده دمکرات نیوجرسی در کنگره ایالات متحده در نامهای الکترونیکی خطاب به نمایندگان نوشت: «قرارهای مربوط به روادید و گذرنامه در سفارت لغو شده است و گذرنامههای در اختیار سفارت از بین رفته است. در حال حاضر ارایه هیچ گونه خدمات روادید در افغانستان ممکن نیست. توصیه وزارت خارجه ایالات متحده به تمام افراد منتظر پاسخ سفارت این است که در جای امنی مستقر شوند و منتظر دستورالعملهای بعدی بمانند. تا وقتی که اعلام نشده نباید راهی فرودگاه شوند و باید به دقت از دستورالعملها پیروی کنند.»
وزارت خارجه ایالات متحده نیز چنین اتفاقی را تایید کرده است و به شبکه ایبیسی اعلام کرد از بین بردن اسناد در این گونه وضعیتهای بحرانی «روال عملیاتی استانداردی» است و «مانع سفر واجدین شرایط خروج نمیشود.»
افغانهایی که در پی ترک کشور قبل از قدرت گرفتن کامل طالبان بودند هفتهها جلوی ادارات گذرنامه در سراسر کشور صف بسته بودند.
در تازهترین گزارش وزارت خارجه ایالات متحده آمده است: «بخش کنسولی سفارت ایالات متحده در کابل به علت تغییرات سریع در وضعیت امنیتی تعطیل شده است. تعیین قرار برای صدور روادید غیرمهاجرتی همچنان میسر نیست و تمام قرارهای روادید مهاجرتی شامل روادید مهاجرتی ویژه در سفارت لغو شده است.»
برخی کشورها مثل بریتانیا با استفاده از دیگر روشهای شناسایی به پناهجویان بالقوه افغان اجازه ورود بدون گذرنامه دادهاند.
تام مالینوسکی دیگر نماینده دمکرات نیوجرسی توصیه کرده است مقامات ایالات متحده نیز همین روند را برای شناسایی افغانهای در حال خروج در پیش گیرند.
آقای مالینوسکی در مصاحبه با سیانان گفت: در موارد بسیاری اطلاعات تماس و شماره تلفنهای آنها را داریم و میتوانیم آنها را شناسایی کنیم. افغانهایی که جرات به خرج میدهند و راهی فرودگاه می شوند به هر حال اگر اوراق شناسایی نمیداشتند این کار را نمیکردند.
آنهایی هم که اسناد مناسب در اختیار دارند در خروج از کشور باید مسیر دشواری را طی کنند. مردم روزها است که در فرودگاه اصلی کابل ازدحام کردهاند و باند پرواز را اشغال کردهاند به طوری که چندین نفر را هواپیماهای در حال حرکت و شماری را هم نیروهای امنیتی ایالات متحده از پا در آوردهاند.
طالبان موافقت کرده است که در عملیات تخلیه ایالات متحده اختلالی ایجاد نکند و کاخ سفید تهدید کرده است که اگر بر سر قولشان نمانند با «نیرو و قدرت کامل ارتش ایالات متحده» دست به مقابله خواهد زد.
اما بنا بر گزارشها روی زمین هم این گروه با وضعیت پرآشوبی مواجه شده است و خانوادههای بسیاری نمیتوانند خود را به فرودگاه برسانند. این در حالی است که تمام پروازهای غیرنظامی لغو شده است و پروازهای دیپلماتیک نیز به طور موقت متوقف شده است تا اندکشمار خوشاقبالانی که روادید دارند یا با دولتی خارجی ارتباط دارند از آنها استفاده کنند.
کلاریسا وارد خبرنگار سیانان که در کابل به سر میبرد در مورد وضعیت فرودگاه میگوید: با هر وضعیت جنونآمیزی که بگویید مواجه شدهام. همه جا قشقرق و جار و جنجال بود. شهروندان عادی اگر اوراق شناسایی هم میداشتند کاری نمیتوانستند بکنند... هیچ فرایند منسجمی برای رسیدگی به کار مردم وجود ندارد.
© The Independent