در آخرین ماه‌های جنگ آمریکا در افغانستان خروج نیروهای این کشور با سرعت چشمگیری پیش رفت. تعداد نیروها به سرعت و بی‌ سروصدا پایین آمد چنان‌که متحدان محلی در بهت فرو رفتند. یک نمونه میدان هوایی بگرام است که زمانی مرکز عملیات آمریکا در افغانستان بود و حالا نیروهای آمریکا آن‌را در میانه شب و بدون اطلاع قبلی تخلیه کردند.

در عین حال اما ده‌ها هزار شهروند افغانستان که با ارتش آمریکا همکاری کرده بودند یا به علت اقدامات خود در سایر زمینه‌ها با خطر جدی از سوی طالبان در حال پیشروی مواجه بودند می‌هراسیدند که فرار آن‌ها به سرعت تخلیه نیروهای آمریکایی نخواهد بود. آنان نگران این بودند که آمریکا کنارشان بگذارد.

نتیجه کار اما حتی بدتر از آن چیزی بود که بیمش می‌رفت. امروز آن هزاران نفر در پایتخت، کابل، گیر افتاده‌اند و این شهر در دست همان پیکارجویانی است که تهدیدی برای جان این افراد محسوب می‌شوند. تنها یک راه فرار وجود دارد و آن فرودگاه شهر است؛ این راه اما درگیر آشوب و ازدحام و گیجی شده است. 

محمد، که سیزده سال مترجم نیروهای آمریکا بوده است دو روز را به همراه همسر و پنج فرزندش در فرودگاه گذرانده و در تلاش برای فرار است. او در گفت‌وگوی تلفنی از کابل به ایندیپندنت گفت: «این اوضاع مایه شرمساری است. از ۷ صبح آمدم و تا پنج بعدازظهر منتظر بودم. ۱۰ ساعت زیر خورشید.»

در دو روز گذشته تصاویری از پیکارجویان طالبان منتشر شده که دور فرودگاه گشت می‌دهند و افرادی که در تلاش برای فرارند را آزار می‌دهند. آن‌ها به سوی مردمی که می‌کوشند از دیوار فرودگاه بالا بروند تیراندازی کرده‌اند. 

صحنه‌های استیصال در فرودگاه حامد کرزی با انتقادهای بسیاری از روش خروج دولت بایدن از طولانی‌ترین جنگ آمریکا انجامیده است، نه فقط به این دلیل که قدرت طالبان را دست کم گرفته بود که به دلیل خطری که اکنون پیش روی متحدان افغانستانی آمریکا در میدان است. 

جو بایدن در ماه ژوئن، در حالی که کار خروج نیروها در جریان بود، تلاش برای نجات متحدان آمریکا در کشور را شتاب بخشید و گفت: «ما روند را شروع کرده‌ایم. آنانی که به ما کمک کرده‌اند رها نمی‌شوند.»

اما سرعت انجام این کار کافی نبود. تا پیش از آخر هفته حاضر تنها ۲ هزار افغان وارد آمریکا شدند. به مهلت خروج نیروها که رسیدیم، قانون‌گذاران و سازمان‌های امدادی درگیر این روند از پیشرفت آرام روند پردازش درخواست روادیدها انتقاد کردند.

در ماه مه، مایکل والتز، عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا که خود از کلاه سبزهای پیشینی است که هنگام حضور در این کشور با مترجمان افغان همکاری کرده بود، از «نبود احساس فوریت یا برنامه‌ریزی» در دولت بایدن انتقاد کرد.

جی سی هندریکسون،‌ از مدیران ارشد برنامه سیاست‌گذاری و کنشگری در امور پناهندگان و پناهجویان در «کمیته بین‌المللی امداد» است، سازمانی که در همکاری با آمریکا به مساله متقاضیان روادید رسیدگی می‌کند به ایندیپندنت گفت: «این روند بدون شک باید زودتر آغاز می‌شد.»

او افزود: «انگار در این طرف احساس فوریتی در کار نبوده است.»

ورود طالبان به کابل باعث شد کارمندان سفارت زودتر از آنچه انتظار می‌رفت تخلیه شوند. در برخی گزارش‌ها شنیدیم که کارمندان هنگام خروج اسناد مربوط به روادید و گذرنامه را نابود کرده‌اند و این روند کار را پیچیده می‌کند.

سازمان‌های امدادی اکنون خواهان توجه فوری به شهروندان در خطر افغان در کابل‌اند. آقای هندریکسون خواهان «افزایش سریع افرادی که وارد این روند می‌شوند و افزایش انعطاف برنامه‌های موجود» برای به امنیت رساندن افراد شده است.

آشوب در فرودگاه از پایان هفته آغاز شد، زمانی که طالبان بدون مقابله با مقاومت وارد کابل شد تا هزاران نفر در تلاش برای رساندن خود به پروازها به فرودگاه هجوم ببرند. حالا در حالی که داخل فرودگاه تحت تسلط نیروهای آمریکا است و پیکارجویان طالبان بیرون آن گشت می‌زنند شاهد تنشی شکننده‌ایم.  

در آن هجوم اولیه برای فرار فیلمی دیدیم که نشان می‌داد یک هواپیمای ترابری نیروی هوایی آمریکا در حالی از روی باند بلند می‌شود که چند شهروند افغان مستاصل خود را به آن آویزان کرده‌اند و پس از بلند شدن هواپیما سقوط می‌کنند تا به کام مرگ فرو روند.

محمد، که به دلیل خطر طالبان تقاضا کرد تنها از نام اولش استفاده کنیم، جزو جمعیتی بود که در تلاش برای خروج از کشور بودند. او ۱۳ سال به عنوان مترجم ارتش آمریکا کار کرده است. 

محمد می‌گوید: «من صدها و صدها ماموریت دوشادوش آن‌ها انجام داده‌ام. دو بار هنگام خدمت زخمی شدم: اولین بار ترکش خوردم و دفعه دوم یک بمب جاده‌ای سیمی نزدیکم منفجر شد. در ضمن در زمان خدمت بارها از جانب طالبان تهدید شدم و مورد حمله قرار گرفتم.»

محمد از صحنه‌ای پرآشوب و خونین در فرودگاه می‌گوید: «هزاران نفر به دنبال راه فرار، زیر چشمان شوم پیکارجویان طالبان. »

او در مورد سربازان آمریکایی محافظ میدان هوایی می‌‌گوید: «کسی نبود که بتوانیم با او حرف بزنیم. در برج‌ها نشسته بودند و اصلا حرف نمی‌زدند.»

محمد می‌افزاید: «هزاران نفرند که امیدوارند سوار هواپیماهای آمریکا، ایساف یا ناتو شوند. پیکارجویان طالبان در همان نزدیکی‌اند و به دنبال شناسایی این افراد. طالب‌ها از میان این مردم رد می‌شوند و شکنجه‌شان می‌کنند. در هوا شلیک می‌کنند تا جلب توجه شود و این افراد کنار زده شوند. بعضی از این افراد از دیوارها بالا می‌رفتند تا به میدان هوایی برسند و در این روند دست و پایشان شکست.»

محمد روند درخواست روادید خود را سال‌ها پیش آغاز کرد و در چندین گفت‌وگو و آزمایش‌های پزشکی شرکت کرده است. اما از سال ۲۰۱۵ تاکنون از آمریکا چیزی در مورد وضعیت درخواست خود نشنیده است. 

افغان‌هایی که به عنوان مترجم برای نیروهای آمریکا کار کرده‌اند شرایط دریافت روادید ویژه مهاجرت را دارند اما این روند با انباشت پرونده مواجه شده است. دولت ترامپ شمار روادیدهای ویژه مهاجرت برای افغانستانی‌ها را از سال ۲۰۱۷ به بعد به شدت کاهش داده است. به گزارش «ان‌پی‌آر»، در سال ۲۰۱۸ تنها ۲۰۰ روادید پردازش شدند؛ در حالی که در سال ۲۰۱۶ این رقم ۱۰ هزار بود.

بنا به آمار «موسسه سیاست‌گذاری مهاجرت» در ماه ژوئیه، حتی پیش از خیز طالبان به سوی کابل، حدود ۱۸ هزار متحد آمریکا و ۵۳ هزار عضو خانواده در این میان گیر افتادند. این رقم اکنون به طور یقین به شدت بالا رفته است.

به گزارش آسوشیتدپرس، پروژه کنونی که «عملیات پناه به متحدین» نام دارد می‌تواند شاهد نجات ۵۰ هزار افغان از کابل شود. برخی تخمین می‌زنند که این عدد می‌تواند دو برابر این تعداد باشد. 

دولت بایدن باور داشت که وقت پردازش روادیدها پیش از خروج کامل نیروهای آمریکا در ماه سپتامبر را دارد. اما سرعت غیرمنتظره پیشروی طالبان همه چیز را عوض کرد و باعث تخلیه هم‌زمان نیروهای آمریکایی و سایر نیروهای خارجی شد. 

حالا در خبرها آمده است که پنتاگون در تدارک تخلیه ۱۰ هزار افغان و سپس انجام روند روادید آن‌ها است؛ تغییر سیاست پیشین که در آن کار پردازش روادید در خارج از کشور انجام می‌شد.

جان کربی، سخنگوی پنتاگون، روز سه‌شنبه گفت باور می‌رود بین ۵ تا ۱۰ هزار شهروند آمریکایی هنوز در منطقه کابل‌اند و پایگاه‌های ارتش آمریکا آمادگی دریافت ۲۲ هزار متحد افغانستانی در روزها و هفته‌های پیش رو را دارند. او در ضمن افزود که آمریکا می‌کوشد روزی ۵ تا ۹ هزار نفر را از کابل تخلیه کند. مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، روز چهارشنبه گفت این عملیات به احتمال زیاد از نظر وسعت دومین عملیات تخلیه غیرنظامی‌ها در تاریخ آمریکا خواهد بود.

در آمریکا، اعضای خانواده آن‌هایی که گیر افتاده‌اند روز و شب تلاش می‌کنند تا عزیزانشان را نجات دهند. رکم‌الدین، که تنها نام کوچکش را با ما در میان گذاشت، سال‌ها مترجم نیروهای مسلح آمریکا بود. روزی فیلمی از او که در کنار سربازان آمریکایی کار می‌کرد در فضای مجازی منتشر شد و او شروع کرد به دریافت تهدیدهای جانی. پس از روندی که سال‌ها طول کشید به او روادید ویژه مهاجرت دادند و اکنون در آمریکا زندگی می‌کند اما بسیاری از اعضای خانواده‌اش هنوز گیر افتاده‌اند از جمله برادران، خواهران و والدینش. 

او به ایندیپندنت گفت: «طالبان بیرون فرودگاه است و سربازان آمریکایی داخل فرودگاه. ارتش آمریکا به آن‌ها اجازه ورود نمی‌دهد و طالبان هم دم در است. وضعیت بسیارسختی دارند.»

رکم‌الدین به طور دايم با خانواده‌اش که برای فرار تلاش می‌کنند در تماس است.    

او می‌گوید: «به جز فرودگاه کابل هیچ‌جا امن نیست. طالبان به دختران که برسند مجبورشان می‌کنند با سربازهایشان ازدواج کنند. من نمی‌خواهم خواهرم به عقد اجباری سرباز دشمن در آید.»

رکم‌الدین می‌افزاید: «فقط می‌خواهم به امنیت برسند. لازم نیست بیایند آمریکا. تنها خواسته‌ام این است که امن باشند. اگر به فرودگاه برسند و پروازی برایشان موجود باشد به امنیت می‌رسند. در غیر این صورت با این اوضاعی که هست به طور یقین بسیاری از اعضای خانواده‌ام را از دست خواهم داد.»