بخشش ۹.۸ میلیارد دلاری

طی چند دهه‌ی گذشته، روسیه همواره در تلاش برای ادامه‌ی همکاری با دولت سوریه بوده و سعی کرده پشتیبانی سیاسی و نظامی خود را از دمشق، ادامه دهد. بیش از ۹ سال گذشته که سوریه شاهد جنگ و تنش‌های نظامی است، روسیه هیچگاه از همکاری‌های نظامی خود دست نکشیده، بلکه محموله‌های جنگی، هواپیماها و سامانه‌های دفاعی روسیه، رژیم بشار اسد را یاری کرده است.

حضور نظامیان روسی در نبردهای اخیر استان ادلب، که به عنوان آخرین سنگر مخالفان به شمار می‌رود، نمایانگر تداوم حمایت روسیه از دولت سوریه است. افزون بر آن، روسیه تلاش دارد در عرصه‌های مختلف به کمک دولت سوریه بشتابد و نیازمندی‌های عاجل دمشق، از قبیل نفت و گاز را فراهم کند.

مسکو در سخت‌ترین شرایط اقتصادی، دست از حمایت دولت سوریه بر نداشت و هنگامی که رژیم بشار اسد کنترل مناطق کشاورزی را از دست داد و دچار کاهش مواد غذایی شد، روسیه محموله‌های گندم و سایر محصولات کشاورزی را به سوریه فرستاد تا از سقوط نظامی سیاسی در دمشق جلوگیری کند. تردیدی نیست که در پی کمک‌های بی‌شمار مسکو به دمشق و همکاری‌های گسترده‌ی دو کشور، دولت سوریه باید در گرو چنان بدهی‌های هنگفتی قرار گرفته باشد که فراتر از تصور به نظر رسد. با این‌حال،  فروپاشیده نشدن اقتصاد سوریه و ایستادگی آن در برابر چالش‌های بزرگ، به‌ویژه پس از سال ۲۰۱۴ میلادی، تبدیل به یک مساله‌ی پرسش برانگیز شده است. علی رغم تمام دشواری‌های اقتصادی، دولت سوریه نه تنها موفق به ادامه‌ی پرداخت حقوق کارمندان دولتی شده، بلکه در تلاش برای افزایش سطح کیفیت زندگی در کشور است. کاهش پتانسیل‌های اقتصادی در سوریه، منجر به افت شدید نرخ ارز در این کشور شده؛ پیش از آغاز جنگ، ۵۰ لیر سوریه، برابر با ۱ دلار بود. اما اکنون، نرخ ۱ دلار، به ۶۲۰ لیر رسیده است.

بدهی‌های بخشیده شده

رضوان المبیض، کارشناس مسائل اقتصادی، ثبات اقتصادی در سوریه را ناشی از حمایت‌های نامحدود روسیه می‌داند؛ البته روسیه در ازای این همکاری‌ها، امتیازات بزرگی را به دست می‌آورد. با افزایش بدهی‌های سوریه (که به ۹.۸میلیارد دلار رسیده است) دولت دمشق ناگزیر است برای بیرون رفت از چالش‌های اقتصادی، به هر سناریوی ارائه‌شده از سوی مسکو تن در دهد. براساس برآوردهای سازمان ملل، سوریه برای بازسازی کشور به ۴۰۰ میلیارد دلار نیاز دارد.

فهرست وام‌های روسیه

رسانه‌های روسیه اعلام کردند که وام‌های داده شده از سوی مسکو به کشورهای مختلف، به ۲۶.۶ میلیارد دلار رسیده است. یکی از روزنامه‌های روسیه، فهرستی از کشورهای بدهکار را منتشر کرده است که طبق آن، کشور بلاروس ۷.۶ میلیارد دلار، اوکراین ۳.۷ میلیارد دلار و ونزوئلا ۳.۵ میلیارد دلار به روسیه بدهی دارد. جالب این‌جا است که نام دو کشور عربی سوریه و الجزایر در این فهرست نیست و طبق گزارش روزنامه‌ی پراودا، مسکو در یک اقدام ویژه، بدهی‌های عراق (۲۱.۵ میلیارد دلار)، سوریه (۹.۸ میلیارد دلار) و الجزایر (۷.۴ میلیارد دلار) را بخشیده است.

بدهی‌های سابق

اواسط سال ۲۰۰۵ و پیش از آغاز جنگ در سوریه، دولت روسیه با بخشیدن بدهکاری‌هایی به ارزش ۲۱.۵ میلیارد دلار، دولت سوریه را از زیر بار بدهی‌های چندین ساله بیرون آورد. سپس با خصوصی کردن بسیاری از بخش‌های دولتی، همچون حمل و نقل و مخابرات که از سال ۱۹۵۸ در کنترل دولت قرار داشت، نقش شرکت‌های خصوصی را در راستای رشد اقتصاد کشور، افزایش داد. پس از آغاز درگیری‌ها، سوریه برای رهایی از چالش‌های اقتصادی، از تهران تقاضای همکاری کرد اما در سال ۲۰۱۵ دولت سوریه بار دیگر اقدام به گرفتن وام از روسیه کرد.

پروژه‌های سرمایه‌گذاری

بر پایه‌ی گزارشی از بانک جهانی، روسیه در سال ۲۰۱۹ می‌تواند از رکود اقتصادی و پیامدهای دشوار آن، بیرون آید. از سوی دیگر، مشارکت در بازسازی سوریه، فرصت مناسبی را برای شرکت‌های روسیه فراهم می‌کند و عامل اساسی برای رشد این شرکت‌ها خواهد بود. به گفته‌ی برخی منابع اقتصادی، قرار است شمار زیادی از شرکت‌های روسیه در پروژه‌های مختلف کاری، با هدف بازسازی سوریه، شرکت کنند. طبق گزارش یاد شده، شرکت‌های ساختمانی روسیه تلاش دارند کار ساخت و ساز شهرک‌ها و پروژه‌های ساختمانی بزرگ را در شهرهای دمشق و حلب به عهده گیرند.

از سوی دیگر، روسیه با استفاده از فرصت درگیری ایران در کشمکش‌های خلیج فارس، توانسته است نفوذ خود را در عرصه‌های مختلف سیاسی، نظامی و اقتصادی در سوریه افزایش دهد و نقش ایران را در امور سوریه کاهش دهد. روسیه توانسته است در بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری کند؛ از جمله در نفت و گاز، حمل و نقل و پروژه‌های ساختمانی در سوریه، به ویژه ساخت بندر لاذقیه و فرودگاه دمشق.

یک منبع در وزارت حمل و نقل سوریه گفت که سرمایه‌گذاری‌های روسیه در پروژه‌های مختلف سازندگی در سوریه می‌تواند سود خوبی برای شرکت‌های روسیه فراهم کند؛ البته فعالیت‌های شرکت‌های روسیه در فرودگاه دمشق و بندر لاذقیه از ماه آوریل گذشته به صورت عملی آغاز شده است.

https://www.independentarabia.com