شهرداری تهران از گردش مالی بازیافت زبالهها آمار دقیقی ارائه نمیکند اما درآمد میلیاردی حوزه پسماند، که میان شهرداری و پیمانکاران تقسیم میشود، باعث شده است لقب «طلای سیاه» که به زباله نسبت داده میشود، بیش از پیش در تهران معنا پیدا کند. در این کلانشهر، روزانه بین ۶۰۰۰ تا ۷۵۰۰ تن زباله تولید میشود و به گفته محمد حقانی، عضو سابق شورای شهر تهران، درآمد ماهانه شهرداری از محل پسماندها میتواند به ۳ تا ۴ هزار میلیارد تومان برسد.
در حال حاضر، شهرداری تهران مدیریت پسماندها را به پیمانکاران سپرده است و بسیاری از پیمانکاران نیز با به خدمت گرفتن زبالهگردها که تعداد زیادی از آنان کودکاند، زبالههای شهری را تفکیک میکنند. با وجود درآمد میلیاردی شهرداری و سوداگران از طلای سیاه، سهم زبالهگردها از گردش مالی زباله بسیار ناچیز و طبق اعلام انجمن حمایت از کودکان و نوجوانان حدود ۳ تا ۴ درصد است.
بر اساس قرارداد شهرداری تهران با پیمانکاران، آنان متعهد میشوند از طریق خودروهای تفکیک زباله یا برپایی غرفههایی در محلهها، زبالههای خشک را جمعآوری کنند. به گفته محمدرضا جوادی یگانه، معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران، پیمانکاران حق ندارند اتباع خارجی و کودکان زیر ۱۵ سال را به خدمت گیرند. اما آنان برخلاف تعهدی که به شهرداری میدهند، برای جمعآوری زبالهها از کودکان استفاده میکنند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بنا بر اعلام انجمن حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان، هماکنون ۱۴ هزار زبالهگرد در تهران تردد میکنند که بیش از ۴۷۰۰ نفر آنان کودکاند و پیمانکاران با وجود تعهد به شهرداری، آشکارا کودکان را برای زبالهگردی به کار میگیرند. شهرداری نیز با بهانههایی نظیر اینکه امکان برخورد با متخلفان را ندارد، بر این مسئله چشم میبندد تا درآمد ماهانهاش از محل پسماندها را حفظ کند.
کارشناسان شهری و اجتماعی بارها تاکید کردهاند که مهمترین راهکار کوتاه کردن دست سوداگران از زندگی کودکان و زبالهگردها فرهنگسازی و آماده کردن زیرساختها برای تفکیک زباله از مبدا است. محمد حقانی با بیان اینکه در صورت تفکیک زباله از مبدا، درآمد شهرداری از زبالههای خشک هزاران میلیارد تومان افزایش مییابد، گفت: «در شهرداری تهران، طرحی که به کاهش پسماندها در تهران منجر شود وجود ندارد.»
به گزارش خبرگزاری میزان و به گفته محمد حقانی، در تهران روزانه بین ۶۰۰۰ تا ۷۵۰۰ تن زباله تولید میشود که بخشی از این زبالهها دفن و بخشی دیگر بازیافت میشوند. حقانی با تاکید بر اینکه شهرداری میتواند از محل پسماند زباله روزانه ۵.۲ میلیارد تومان درآمد کسب کند، گفت: «فقط در منطقه یک، ماهانه میتوان ۷۰ میلیارد تومان از این بخش استحصال کرد؛ یعنی شهرداری میتواند ماهانه از مناطق ۲۲ گانه بهطور میانگین درآمدی ۳ تا ۴ هزار میلیارد تومانی کسب کند.»
فعالان حقوق کودک بارها از شهرداری تهران بهدلیل بهرهگیری از کودکان برای زبالهگردی انتقاد کردهاند. محمدرضا جوادی یگانه پیشتر در پاسخ به این انتقادها گفته بود که بهعلت سکونت زبالهگردها در کنار گودهای بازیافت خارج از شهر، امکان برخورد با متخلفان وجود ندارد، اما او امکان نظارت شهرداری بر عملکرد پیمانکاران را تایید کرد.
مدیران شهری با وجود ادعاهای بسیار مبنی بر برخورد با پیمانکاران متخلف، نمیتوانند از درآمد میلیاردی حاصل از بازیافت زباله صرفنظر کنند، بهخصوص اینکه بهدلیل ناتوانی و ناکارامدی، امکان اجرای طرحهای تفکیک زباله از مبدا را نیز ندارند.