بر اساس اعلام وزارت بهداشت در حال حاضر بیش از پنج میلیون نفر در ایران به بیماری کووید-۱۹ مبتلا هستند. در شبانه‌روز منتهی به سه‌شنبه ۱۶ شهریور، ۶۳۵ نفر دیگر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا جان خود را از دست دادند و بالغ‌ بر ۲۷ هزار بیمار جدید شناسایی شدند. بیش از هفت هزار بیمار بدحال هم در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها بستری‌اند.

بر اساس آمار رسمی وزارت بهداشت، تاکنون ۱۱۱ هزار و ۸۹۲ نفر قربانی ویروس کرونا شده‌اند و این در حالی است که گفته می‌شود آمار واقعی فوت‌شدگان دو تا سه برابر آمار رسمی است. حداقل نیمی از جان‌باختگان کرونا افرادی‌اند که از زمستان ۱۳۹۹ به بعد به این بیماری مبتلا شدند و جان خود را از دست دادند.

در دی‌ماه ۱۳۹۹، وقتی‌ علی خامنه‌ای واردات واکسن‌های معتبر جهانی به ایران را ممنوع کرد، بنا بر آمار رسمی تعداد قربانیان کرونا در ایران حدود ۵۵ هزار بود اما حالا شمار آنان بیش از دو برابر شده است. بسیاری از این افراد درصورتی‌ که در زمان مناسب واکسن می‌زدند، احتمالا زنده می‌مانند.

مدیریت ویروس کرونا در ایران نه تنها به کاهش تعداد مبتلایان و کنترل بیماری منجر نشد، بلکه شرایط را بحرانی‌تر کرد. پس از فرمان علی خامنه‌ای، وزارت بهداشت هم مبنا را بر واردات واکسن‌ از روسیه، چین و تولید واکسن‌های داخلی گذاشت.

در بهار ۱۴۰۰، وقتی‌ آمار فوت‌شدگان روزبه‌روز بیشتر می‌شد و از واکسیناسیون خبری نبود، وزیر وقت بهداشت، تقصیر را به گردن «کشورهای دوست» انداخت و گفت که آن‌ها از ارسال محموله‌های واکسن خودداری کرده‌اند. یکی از این کشورهای دوست روسیه بود که با وجود امتیاز ویژه ایران برای تولید واکسن اسپوتنیک در داخل کشور، به وعده خود عمل نکرد.

قرارداد ایران با روسیه خرید ۶۰ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک بود اما حالا نگاهی به آمار تفکیکی واکسن‌های وارداتی نشان می‌دهد که کمترین سهم در واکسن‌های خارجی به این واکسن تعلق دارد؛ به‌ طوری‌ که فقط دو میلیون دوز از آن تاکنون به کشور وارد شده است.

ارسال نشدن به موقع واکسن‌های روسی برای شهروندانی که دوز اول واکسن خود را از این نوع دریافت کرده‌اند، دردسرهایی ایجاد کرد و در نهایت معاون وزیر بهداشت اعلام کرد که به دلیل «بدعهدی» روسیه و به‌منظور پیشگیری از تاخیر بیشتر در واکسیناسیون و اعتراض دریافت‌کنندگان نوبت اول، دوز دوم واکسن آنان از نوع آسترازنکا تزریق می‌شود.

علیرضا رئیسی در نامه‌ای خطاب به دانشگاه‌های علوم پزشکی نوشته است: «با توجه به تامین نشدن دوز دوم واکسن اسپوتنیک‌وی و نامشخص بودن زمان تامین آن در آینده نزدیک، به‌منظور پیشگیری از تاخیر بیشتر واکسیناسیون و اعتراض دریافت‌کنندگان نوبت اول و بر اساس مصوبه کمیته فنی کشوری واکسیناسیون کرونا، لازم است به افرادی که نوبت اول واکسن اسپوتنیک‌وی را دریافت کرده‌اند، یک نوبت واکسن آسترازنکا به‌جای نوبت دوم واکسن اسپوتنیک‌وی تجویز شود.»

مجوز تزریق ترکیبی واکسن در حالی است که علیرضا رئیسی پیش از این تاکید کرده بود که واکسن اسپوتنیک دو دوز کاملا جدا از هم دارد و یک فرد نمی‌تواند دوز اول را به‌جای دوز دوم یا برعکس تزریق کند.

خودداری روسیه از ارسال محموله‌های واکسن در حالی است که محمد کریمی‌نیا، معاون قرارگاه پدافند زیستی، به تازگی در خبری اعلام کرده است که روسیه ماهی دو میلیون واکسن اسپوتنیک در ایران تولید می‌کند و همه‌ را با خود می‌برد.

اگرچه کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو، این سخنان را «کذب محض» خوانده است، پیش‌تر علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، نیز گفته بود که خط تولید واکسن روسی در ایران راه‌اندازی می‌شود اما نمی‌توانیم روی آن حساب کنیم. او همچنین تایید کرده بود که با وجود عقد قرارداد ۶۰ میلیون دوزی با روسیه، وزارت بهداشت از مدت‌ها پیش می‌دانست که روسیه ظرفیت تولید ماهانه پنج میلیون دوز واکسن را ندارد.

ماه گذشته (مرداد۱۴۰۰)، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت و سیاست خارجی مجلس دهم، با اشاره به بدعهدی روسیه در واردات واکسن و مرگ‌ومیر روزانه بیش از ۵۰۰ نفر در ایران گفته بود: «ایران به پشتوانه روسیه دست رد به سینه همه‌ واکسن‌های دنیا زد.»