هر زمانی که از طالبان در مورد قومی بودن حرکت آنان پرسیده می‌شد، این گروه برای کتمان قومی بودن جنبش خود، مولوی عبدالسلام حنفی را علم می‌کنند؛ اما واقعیت این است که عبدالسلام حنفی در میان طالبان بیشتر یک نماد است تا کسی که در این گروه نقشی کلیدی داشته باشد.

مولوی عبدالسلام حنفی از همان سال‌های آغاز شکل‌گیری طالبان با این گروه همراه شد. او را در میان طالبان بیشتر به‌عنوان چهره‌ای روحانی می‌شناسند و شهرت نظامی چندانی ندارد.

عبدالسلام حنفی ازبک‌تبار است و در سال ۱۳۴۸ شمسی در شهرستان درزاب استان فاریاب زاده شده است. سلام حنفی در کودکی به مدرسه دینی وارد شد و دروس ابتدایی را در مدرسه شیربیگ فاریاب فرا گرفت. او برای ادامه تحصیل به پاکستان رفت و در دارالعلوم حقانی کراچی و پیشاور علوم دینی آموخت. عبدالسلام حنفی بیشتر دوست داشت یک ملا باشد تا یک جنگجو اما خاصیت دارالعلوم حقانیه چنین است که بیشتر ملای سیاسی تربیت می‌کند تا یک ملای دینی صرف؛ به همین دلیل از آنجا که پایان دوران تحصیل مولوی حنفی با تنش‌های داخلی مجاهدین در افغانستان و شکل‌گیری گروه جدیدی به نام طالبان هم‌زمان شد، او از همان آغاز به طالبان پیوست و در آن زمان، تنها غیرپشتون این گروه بود. هرچند اینک تعدادی تاجیک و حتی هزاره هم در صفوف طالبان دیده می‌شود.

عبدالسلام حنفی  در شورای رهبری طالبان جایگاه آنچنان برجسته‌ای نداشت. پس از پیروی طالبان در میانه دهه ۹۰ میلادی، او رئیس آموزش‌وپرورش استان فراه در غرب افغانستان و چندی بعد معاون و سرپرست وزارت آموزش‌وپرورش شد. او از جمله کسانی بود که سرفصل‌های آموزشی در افغانستان را عوض کرد و بیشتر آن‌ها را به مضامین دینی اختصاص داد.

با سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱، مولوی حنفی همچنان با این گروه باقی ماند و وفاداری خود را به آنان ثابت کرد. رهبری طالبان او را مسئول جبهه‌های شمال غرب افغانستان کردند و او در آن مناطق در مقابل قدرت مطلقه مارشال دوستم قد علم کرد.

مولوی حنفی توانست تعداد زیادی از ازبک‌تبارهای شمال افغانستان را با طالبان متحد کند و روابط خود با کشورهای آسیای میانه را نیز گسترش داد. گفته می‌شود او بیشتر با روس‌ها در ارتباط بوده است. پس از شکل‌گیری دفتر نمایندگی گروه طالبان در قطر، او نیز به‌عنوان یکی از اعضای دفتر قطر به این کشور رفت و در روند صلح افغانستان و گفت‌وگو با کشورهای مختلف نقشی اساسی داشت. عبدالسلام حنفی پس از ملا برادر و عباس استانکزی، چهره‌ای اثرگذار در گفت‌وگوها بود و بسیار او را یک روحانی معتدل و میانه‌رو می‌دانستند. هرچند برخی بر این باورند که در دوره اول سلطه طالبان بر افغانستان، او باعث شد تا دختران نتوانند به مدرسه بروند.

نام مولوی عبدالسلام حنفی در فهرست سیاه سازمان ملل متحد هم قرار دارد اما نه مانند بقیه رهبران طالبان به دلیل فعالیت‌های تروریستی، بلکه به دلیل قاچاق مواد مخدر؛ او را یکی از قاچاقچیان مشهور مواد مخدر به غرب می‌دانند و به همین دلیل تحت تحریم سازمان ملل متحد است.

مولوی عبدالسلام حنفی در کابینه موقت امارت اسلامی افغانستان معاون نخست‌وزیر شده است. هرچند هم او و هم ملا برادر به این سمت منصوب شده‌‌اند، به نظر می‌رسد ملا برادر معاون اول و عبدالسلام حنفی معاون دوم ملا حسن آخوند باشد.

مجال نقش‌آفرینی برای مولوی حنفی صرفا به این دلیل به وجود آمده است تا طالبان خود را یک جریان متکثر چندقومی معرفی کنند؛ وگرنه مشخص است که مولوی حنفی در تصمیم‌گیری‌های مهم طالبان نقش چندانی ندارد.