اورشلیم‌پست: سرنوشت نامعلوم بن‌بست مذاکرات هسته‌ای با ایران

«آمریکا، ایران و اسرائیل در مناقشه هسته‌ای همگی در مواردی کوتاه آمده‌اند»

مذاکرات احیای برجام که شش دور آن در وین، پایتخت اتریش انجام شد، از اواخر خردادماه متوقف شده است- Handout / EU DELEGATION IN VIENNA / AFP

روزنامه اسرائیلی اورشلیم‌پست، در یادداشتی تحلیلی به این اشاره کرده که در جریان بن‌بست فعلی مذاکرات هسته‌ای بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، هر یک از طرف‌ها تا اندازه‌ای از بعضی موارد چشم‌پوشی کرده‌اند، اما آینده این بن‌بست هسته‌ای را همچنان نامعلوم دانسته است.

براساس این یادداشت که روز ۲۶ شهریورماه منتشر شده است، ایالات متحده اولین طرفی بود که در مذاکرات احیای برجام، از مواردی چشم‌پوشی کرده و کوتاه آمده است. اورشلیم‌پست به نقل از منابع اطلاعاتی اسرائیلی نوشته است که واشینگتن وقتی فهمید ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس جمهوری آینده ایران انتخاب خواهد شد، به امید رسیدن به توافق پیش از آغاز کار او، از بعضی خطوط قرمز خود کوتاه آمد. یکی از موارد کوتاه آمدن از خطوط قرمز، صدور اجازه در انبار نگه داشتن ماشین‌های سانتریفیوژ پیشرفته جمهوری اسلامی به‌جای نابود کردن تقریبا تمامی آن‌ها عنوان شده است. براساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ جمهوری اسلامی اجازه ساخت و نگهداری تعداد بسیار محدودی سانتریفیوژ پیشرفته را داشت، درحالی‌که اکنون صدها دستگاه از آن‌ها در تاسیسات هسته‌ای ایران درحال فعالیت و غنی‌سازی سریع اورانیوم است. 

به نوشته اورشلیم‌پست، دولت بایدن علاوه بر این، در رابطه با موارد تحریم‌هایی که قرار است در جریان احیای برجام لغو شوند نیز انعطاف‌پذیری نشان داده است. 

نویسنده یادداشت دادن این امتیازهای پیش از انتخاب رئیسی را از موارد ترغیب‌کننده رئیس جمهوری جدید ایران برای متوقف کردن سه تا چهار ماهه مذاکرات و پیش بردن سریع غنی‌سازی ۶۰درصدی با هدف گرفتن امتیازات بیشتر دانسته است.

توافق هفته گذشته جمهوری اسلامی با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای برای ازسرگیری مذاکرات درمورد بازرسی‌ها و دادن اجازه دسترسی اولیه به تجهیزات نظارتی مستقر در مراکز هسته‌ای ایران بعد از چندین‌ماه، براساس این یادداشت، موردی بوده که ایران از آن چشم‌پوشی کرده و کوتاه آمده است. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اورشلیم‌پست می‌نویسد که به نظر می‌رسد اسرائیل هم در روزهای اخیر از بعضی مواضع خود چشم‌پوشی کرده است. بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، نخستین مقام ارشد آن کشور بود که به‌طور علنی از کاهش مخالفت خود با بازگشت آمریکا به توافق برجام سخن گفت. او به‌تازگی در گفت‌وگو با نشریه آمریکایی فارین‌پالیسی گفت که دولت اسرائیل ممکن است با شرایطی، بازگشت ایالات متحده به توافق برجام را بپذیرد. 

تا پیش از این نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، نتانیاهو، نخست‌وزیر پیشین، بنی گانتز و دیگر مقام‌های اسرائیلی، همگی همواره به‌طور علنی مخالفت خود با توافق برجام را ابراز کرده بودند. براساس این یادداشت، سخنان اخیر وزیر دفاع اسرائیل، عبور از مرزی جدید بود. 

یک روز پیش از آن، یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل، در توضیح گزارش‌هایی که از جمهوری اسلامی به اورانیوم غنی‌شده مورد نیاز برای ساخت بمب هسته‌ای در طول یک ماه آینده خبر می‌دادند، گفت: «حتی اگر جمهوری اسلامی به نقطه‌ای برسد که دارای اورانیوم کافی باشد، هنوز بیش از چند ماه با قابلیت دستیابی به سلاح هسته‌ای فاصله دارد.»  

لاپید با اعلام علنی این موضوع، تا اندازه‌ای از بار فوریتی که اسرائیل همواره بر آن برای مقابله با دستیابی ایران به بمب اتمی تاکید می‌کند، کاسته است. به نوشته اورشلیم‌پست، این اقدام لاپید می‌تواند تلاشی در راستای کاهش فشار به آمریکا برای بازگشت سریع به توافق با ایران باشد، با این توجیه که اگر ایران در آستانه دستیابی به بمب هسته‌ای نباشد، ایالات متحده می‌تواند بدون عجله، منتظر توافق «بهتر» بماند.  

براساس این گزارش، با توجه به اظهار نظر اخیر گانتز، به نظر می‌رسد که دست‌کم برخی از اعضای دولت فعلی اسرائیل آماده‌اند تا بازگشت آمریکا به برجام را بپذیرند، مشروط بر آن‌که ضمانت‌هایی برای بازگشت تحریم‌های اقتصادی در صورت نقض تعهدهای ایران وجود داشته باشد و همچنین ایالات متحده تضمین کند که در مقابل برنامه‌های آینده اسرائیل برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در صورت لزوم، مانعی ایجاد نکند. 

به نوشته اورشلیم‌پست، پاسخ چند سوال اساسی همچنان مشخص نیست: آیا با همه این‌ها، ایران و آمریکا به توافق برجام بازخواند گشت؟ برجام جدید چگونه خواهد بود و آیا دولت بایدن به تعهد خود برای افزودن بخش‌هایی به برجام به‌منظور رفع نقایص این توافق پایبند خواهد ماند؟ اگر واشینگتن و کشورهای غربی تحت فشارهای جمهوری اسلامی ایران به توافق بر سر یک برجام ضعیف‌تر بسنده کنند که در آن ایران همچنان صدها سانتریفیوژ پیشرفته خود را حفظ کند (حتی اگر آن‌ها را به‌طور موقت از کار بیندازد)، در آن صورت اسرائیل چه خواهد کرد؟