احمد ابودو در ادامه مقالات هفتگی‌اش درباره پیچیدگی‌های اوضاع خاورمیانه، نگاهی دارد به تنش‌های میان اسرائیل و ایران.
سایه جنگ میان اسرائیل و ایران در هفته‌های اخیر سنگین‌تر شده است. بنا به گزارش‌ها، اسرائیل به تعدادی از متحدان ایران در خاورمیانه حمله کرده‌است. این حمله‌ها – که اسرائیل تنها یکی از آنها را علنا تایید کرده – کوششی است برای اعمال آن چه اسرائیل، کارزار «حداکثر فشار» نظامی علیه شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در سراسر منطقه می‌خواند.
هدف حملات اسرائیل، گروه‌های مورد حمایت ایران در سوریه، لبنان، عراق و باریکه غزه بود. هدف اسرائیل گسترش رویکرد نظامی خود علیه نفوذ ایران در منطقه و در عین حال اعمال فشار دیپلماتیک است. کشمکش میان اسرائیل و ایران که حالا علنی شده، خطر درگیری گسترده‌تری در خاورمیانه را به همراه دارد.
۱- چرا منطقه در آستانه جنگ است؟
جت‌های اسرائیل یکشنبه گذشته به شهر عقربه سوریه حمله کردند و آن‌چه را که اسرائیل «آمادگی برای حمله بزرگی با پهپادهای تهاجمی» خواند، هدف قرار دادند. تصور این است که این هدف‌ها، اعضای نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اعضای حزب‌الله لبنان بودند. پس از آن که دو پهپاد ظاهرا اسرائیلی در حومه جنوبی بیروت، که تحت تسلط حزب‌الله است، سقوط کردند، میشل عون، رئیس جمهور لبنان، روز دوشنبه گفت که لبنان حق دفاع از خود را دارد.
همان روز، خبرگزاری ملی لبنان گزارش داد که جت‌های اسرائیل به مواضع گروه ملی‌گرای جبهه مردمی رهایی فلسطین حمله کرده‌اند. این گروه که پیوندهای محکمی با ایران دارد، با پدافند هوایی به جت‌های اسرائیل شلیک کرد و اسرائیل و لبنان را در آستانه جدی‌ترین رویارویی نظامی از زمان جنگ سال 2006 قرار داد. عون حمله‌های ادعایی در بیروت و قصیه را «اعلام جنگ» خواند.
دو روز بعد، ارتش لبنان به سوی دو پهپاد اسرائیلی که حریم هوایی لبنان را نقض کردند آتش گشود. اسرائیل گفت که پهپادهایش آسیبی ندیده‌اند.
ائتلاف سیاسی نیرومند الفتح در عراق، حمله اسرائیل به شبه نظامیان اکثرا شیعه حشدالشعبی را «اعلام جنگ علیه عراق و مردمش» توصیف کرد.
این ائتلاف، اسرائیل را متهم کرد که عامل حملات پهپادی در نزدیکی مرز سوریه و عراق بوده است. در این حمله یک فرمانده شبه نظامی کشته شد. در واکنش، عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق، در بیانیه‌ای گفت: «عراق آماده پاسخ جدی به هر تعرض داخلی یا خارجی است».
شبه نظامیان حشدالشعبی در ارتش و نیروهای امنیتی عراق ادغام شده‌اند ولی هنوز روابط نزدیکشان با ایران را حفظ کرده‌اند. هم‌زمان، در باریکه غزه، پس از آن که گروهی نامشخص سه راکت به درون خاک اسرائیل پرتاب کرد، خشونت بالا گرفت. واکنش ارتش اسرائیل، حملات هوایی به مواضع حماس بود.
۲- چرا تشدید تنش‌ها خطرناک است؟
این اتفاق‌ها در شرایطی می‌افتند که دونالد ترامپ با اعمال کارزار «حداکثر فشار»، ایران را هر چه بیشتر در منگنه می‌گذارد تا این کشور را به میز مذاکره بکشاند. آمریکا از توافقی هسته‌ای که در سال 2015 با ایران امضا کرده بود، خارج شد. اما دولت ترامپ در قانع کردن سایر امضا‌کنندگان توافق هسته‌ای، به‌ویژه بریتانیا، برای خروج از برجام، تا حالا موفق نبوده است.
پس از آن که یک مقام ارشد دولت ترامپ ایران را به ایجاد مزاحمت برای کشتی‌های بین‌المللی در تنگه هرمز متهم کرد، تنها بریتانیا، بحرین و استرالیا رسما به ائتلاف دریایی به رهبری آمریکا برای حفاظت از آزادی کشتی‌رانی در خلیج فارس ملحق شده‌اند. اسرائیل نسبت به پیوستن به این ائتلاف ابراز علاقه کرده و ایران این موضع را تهدیدی مستقیم خوانده است. تحلیل‌گران می‌گویند ایران و اسرائیل دارند کل منطقه را به جبهه جنگ بدل می‌کنند. در حالی که همه طرف‌ها می‌گویند خواهان جنگی تمام‌عیار نیستند، ظاهرا آماده‌اند هر امتیازی را که بتوانند به دست آورند.
ایالات متحده ظاهرا مصمم است طرف اسرائیل و متحدان خود در خیلج فارس را بگیرد، با این هدف که نفوذ فزاینده ایران در خاورمیانه را کاهش دهد. روز سه شنبه، شورای امنیت سازمان ملل هشدار داد که نقض ترک مخاصمه میان اسرائیل و لبنان در جنوب این کشور «ممکن است به درگیری جدیدی منجر شود که هیچ‌یک از طرف‌ها در منطقه تحملش را ندارند». شورای امنیت از همه طرف‌ها خواست «حداکثر آرامش را به کار ببندند و از هر اقدام یا اظهارنظری که ترک مخاصمه را به خطر اندازد یا منطقه را به بی‌ثباتی بکشاند، خودداری کنند».
۳- پایان کار چه خواهد بود؟
دو احتمال وجود دارد. هر خطای محاسبه‌ای می‌تواند کل منطقه را به جنگی بکشاند که سال‌ها ادامه خواهد یافت. ایران نمی‌خواهد سرمایه‌گذاری درازمدتش در شبه‌نظامیان وفادار به خود در لبنان، سوریه، عراق و یمن را – که امتیاز بزرگی برای این کشور در مقابل رقبای عربش است -- از دست بدهد.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل می‌کوشد در آستانه انتخابات سه هفته دیگر اسرائیل، در برابر ایران قاطع به نظر آید. او به پشتیبانی احزاب دست‌راستی متکی است که پی‌گیر سیاست خارجی تندی هستند. عضویت احتمالی اسرائیل در نیروی دریایی به رهبری آمریکا در خلیج فارس تهدیدی جدی علیه مرزهای ایران خواهد بود. انتظار نمی‌رود ایران چنین اقدامی را تحمل کند.
در حالی که آمریکا به صورت پیوسته نقش رهبری در منطقه را از دست می‌دهد، بازیگران عمده از جمله اسرائیل و ایران به نظر مشتاق می‌رسند که این خلاء را پر و گسترش نفوذشان را تضمین کنند.
این نوشته برگردان فارسی از مقالات منتشر شده دیگری است و منعکس کننده دیدگاه سردبیری روزنامه ایندیپندنت فارسی نمی باشد.
© The Independent
