هم‌زمان با روز جهانی سالمند، یک عضو شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی ایران گفت همه‌گیری کرونا «انزوای اجتماعی»، «تنهایی»، «بلاتکلیفی»، «از دست دادن کنترل و سازگاری» و «کاهش رضایت از زندگی» را برای سالمندان ایران به دنبال داشته است. به گفته فریبرز درتاج، تنهایی برای سالخوردگانی که از اجتماع محروم شده‌اند، «مشکلی جدی» محسوب می‌شود. 

پس از همه‌گیری کرونا، سالمندان در ایران با مشکلات زیادی مواجه شدند. علاوه بر اینکه خطر ابتلا به بیماری بیش از دیگر رده‌های سنی جامعه آنان را تهدید می‌کرد، اقدام‌ها و تصمیم‌های مقام‌های جمهوری اسلامی نیز به گونه‌ای بود که سلامت سالمندان را بیشتر به خطر می‌انداخت و تاب‌آوری آنان در مواجهه با ویروس کرونا و مشکلات ناشی از آن را کاهش می‌داد. 

در تقویم جهانی، اول اکتبر (۹ مهر) «روز جهانی سالمندان» نامیده شده است. هدف از این نام‌گذاری آگاه‌سازی عمومی درباره این دوره از زندگی و ضرورت توجه به افراد سالمند است. بسیاری از کنشگران مدنی در نقاط مختلف جهان سال‌ها است که برای افراد سالمند و رفع نیازهای آنان فعالیت می‌کنند. با وجود این، همه‌گیری کرونا بسیاری از تلاش‌های جهانی در این زمینه را بی‌اثر یا کم‌اثر کرده است. 

در دو سال گذشته، سالمندان همواره در معرض خطر ابتلا به بیماری و مرگ قرار داشته‌اند. آنان امکان ملاقات با افراد نزدیک خانواده را از دست دادند و در قرنطینه، روزهای زیادی را در تنهایی سپری کردند. برخی از آنان نیز با مشکلات ناشی از بیماری دست‌وپنجه نرم کردند و تعدادی هم جان خود را از دست دادند. در چنین وضعیتی، سلامت جسم و روح سالمندان به خطر افتاد و این وضعیت در کشورهایی مثل ایران که سالمندان مراقبت و حمایت‌های دولتی نداشتند و واکسیناسیون عمومی نیز دیر آغاز شد، وخیم‌تر بود.  

فریبرز درتاج با اشاره به اینکه سالمندان ایرانی در دوران همه‌گیری کرونا به اضطراب، خشونت، استرس، بی‌قراری و گوشه‌گیری دچار شدند، به خبرگزاری ایسنا گفت: «سالمندان در بحران کووید-۱۹ به توجه ویژه‌ای نیاز دارند و نظرات و نگرانی‌های آن‌ها باید شنیده شود چرا که کنارآمدن با همه‌گیری می‌تواند برای سالمندان به‌طور ویژه‌ای چالش‌برانگیز باشد.» 

او به وضعیت سالمندانی که در مراکز نگهداری بلندمدت (سرای سالمندان) نگهداری می‌شوند نیز اشاره کرد و گفت که آنان در برابر سرایت بیماری و نتایج نامطلوب ناشی از ویروس کرونا آسیب‌پذیرترند. به گفته درتاج، سالمندانی که در شرایط قرنطینه زندگی می‌کنند، به مراقبت، کمک و حمایت عاطفی و عملی پیوسته از طریق شبکه‌های غیررسمی نظیر خانواده‌ها، مددجویان، پرستاران خانگی و داوطلبان به‌شدت نیازمندند. 

پیش‌تر فاطمه کاشی، روانشناس، نیز به خبرگزاری ایرنا گفته بود که شیوع کرونا و انزوای اجتماعی به اضطراب و ترس از تنهایی بیشتر در سالمندان دامن زده است و از آثار سوء جسمانی انزوای اجتماعی بر سالمندان به کم‌اشتهایی و در بعد روانی، به اضطراب، افسردگی، استرس و احساس ناامیدی اشاره کرده بود.

با وجود اینکه جمهوری اسلامی همواره مدعی است که «منزلت اجتماعی» سالمندان را رعایت می‌کند، اقدام‌های نهادهای رسمی نشان می‌دهد که در دوران همه‌گیری نه تنها به شان سالمندان توجه نشده، بلکه تصمیم‌های شتاب‌زده و بدون برنامه‌ریزی سلامت جسم و روح آنان را بیشتر به خطر انداخته است. 

در سال ۱۳۹۹، پس از اینکه دولت اعلام کرد وام یک‌میلیون تومانی یارانه را فقط به آن دسته از افرادی که سیم‌کارت به نامشان است، پرداخت می‌کند، بسیاری از سالمندان برای دریافت سیم‌کارت مقابل مراکز خدمات تلفن همراه صف کشیدند و این تجمع‌ها به ابتلای بسیاری از آنان به کرونا منجر شد. پس از آغاز واکسیناسیون عمومی نیز وقتی وزارت بهداشت اعلام کرد افراد ۷۵ سال به بالا به مراکز واکسیناسیون مراجعه کنند، بسیاری از آنان ساعت‌های طولانی در صف‌های واکسن منتظر ماندند و روزهای متوالی دست‌خالی به خانه بازگشتند، آن هم در شرایطی که توان ایستادن طولانی‌مدت در صف را نداشتند و به یک یا چند بیماری مبتلا بودند. 

در آن زمان، بسیاری از رسانه‌ها از وضعیت موجود انتقاد کردند و پایگاه خبری انتخاب در همین زمینه نوشت: «اینکه هر روز یک‌هزار سالمند ۷۰ ساله و بالاتر به یک مرکز درمانی بروند و ۷۰۰ نفرشان دست خالی بازگردند، بی‌تردید به مسئولان نمره قابل قبولی نمی‌دهد.»

در همین زمینه، یکی از سالمندان در انتظار واکسن به خبرگزاری ایلنا گفته بود: «با وجود چنین تجمعی حتما همه کرونا می‌گیریم؛ با شرایطی که این‌جا درست کردند به ما بی‌حرمتی می‌شود، در این وضع حس تحقیرشدگی به آدم دست می‌دهد؛ در صورتی که یک سال است از خانه بیرون نیامده‌ایم و تنمان خشک شده است، باید مدتی طولانی در این صف‌ها بایستیم.»

در روزهای گذشته، حامد برکاتی، مدیرکل جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، گفت که با اجرای واکسیناسیون، مرگ‌ومیر در اثر کرونا در مراکز نگهداری سالمندان ایران ۶۵ درصد کاهش یافته است. این خبر نشان می‌دهد که در صورت آغاز بهنگام واکسیناسیون عمومی در ایران، بسیاری از سالمندان جان خود را از دست نمی‌دادند و سایرین نیز با مشکلات روانی ناشی از بیماری دست به گریبان نبودند.