وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا، در سفر به اسلام‌آباد به روشنی هشدارهای جو بایدن را به گوش مقامات پاکستان رساند و اعلام کرد که آمریکا رابطه خود با آن کشور را تنزل مرتبه داده است. 

خانم شرمن پیش از رفتن به پاکستان در هند بود و در یک سخنرانی عمومی در مومبای، صراحتا از آینده روابط آمریکا و پاکستان سخن گفت. او تاکید کرد که روابط آمریکا با هند در حال تعمیق است و واشنگتن قصد برقراری سطح یکسانی از روابط با اسلام‌آباد ندارد. 

این دیپلمات ارشد تاکید کرد که سفرش به پاکستان به «یک دلیل خیلی مشخص و محدود» است و آن مسئله افغانستان و به قدرت رسیدن طالبان است. او با صراحت گفت: «ما به دنبال ساختن رابطه‌ای گسترده با پاکستان نیستیم و نمی‌خواهیم به روزهایی برگردیم که از هند و پاکستان همیشه در کنار هم صحبت می‌شد. موضع کنونی ما چنین نیست و چنین نخواهد بود. سفر من به پاکستان در چارچوب موضوع افغانستان و در تلاش برای این است که مطمئن شویم پاکستان قابلیت تضمین امنیت همگان، از جمله هند و آمریکا را دارد.»

معاون وزیر خارجه آمریکا سپس در دیدار با گروهی از روزنامه‌نگاران ارشد پاکستانی به سوال‌هایی در مورد زمان تماس تلفنی احتمالی آقای بایدن با عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، پاسخ داد. او گفت: «ما می‌‌دانیم که تمام کشورها می‌خواهند با رئیس‌جمهوری آمریکا گفت‌وگوی تلفنی داشته باشند. مطمئنم که گفت‌وگو با عمران خان نیز به زودی انجام می‌شود. فکر نمی‌کنم نیازی به گمانه‌زنی‌های بیشتر در مورد تلفن نکردن باشد.»

اخیرا سندی از پاکستان به رسانه‌ها درز کرد که در آن شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان، از سفارت کشورش در واشنگتن می‌خواهد برای برقراری آن تماس تلفنی تلاش کند. در آن نامه می‌خوانیم:‌ «با توجه به اوضاع موجود در افغانستان و نقش کلیدی پاکستان، متاسفیم که کاخ سفید به رهبری پاکستان بی‌توجه است.» قریشی از «درک کودکانه کارکنان کاخ سفید» انتقاد می‌کند و از اسد مجید خان، سفیر پاکستان در واشنگتن، می‌خواهد: «انتظار می‌رود شما دست به اقدامات لازم بزنید تا کسب اطمینان کنید که قدم‌های دیپلماتیک لازم برای تضمین اهمیت راهبردی پاکستان در تمامی مجامع دیپلماتیک برداشته می‌شود.»

آقای قریشی می‌گوید این نامه تقلبی است، اما کارشناسان در مورد واقعیت داشتن آن اختلاف نظر دارند. 

آقای خان ظاهرا آنقدر از تلفن نکردن بایدن و حرف‌های شرمن خشمگین بود که در اسلام‌آباد حاضر به دیدار با وندی شرمن نشد. به جای آن، شرمن با سایر مقامات پاکستان، از جمله فوآد چودری، وزیر اطلاع‌رسانی، دیدار کرد. آقای چودری گفت گفت‌وگو با شرمن خوب پیش رفته است و افزود: «به نظرم او در پاکستان به گرمی بسیار صحبت کرد و متوجه نقطه‌نظر پاکستان شده است.» شرمن با آقای قریشی هم دیدار کرد. اما نشانه برخورد سرد با او این بود که وقتی به وزارت خارجه رسید، نه آقای قریشی و نه حتی همتای دیپلماتیک خانم شرمن (سهیل محمود، مدیرکل وزارتخانه)، که دیپلماتی میان‌رتبه به استقبال او آمد.

بایدن برای رابطه شخصی با رهبران جهان اهمیت بسیاری برخوردار است. او در  سخنرانی خود درباره پایان عملیات خروج نظامی از افغانستان نیز گفت که دیپلماسی منطقه‌ای نقش مهمی در سیاست آینده آمریکا خواهد داشت. کارشناسان می‌گویند با این حال، تماس تلفنی نگرفتن او با آقای خان نشان روشنی از نارضایتی آمریکا است. 

خان و پاکستان متهمند که از طالبان حمایت کرده‌اند. نخست‌وزیر پاکستان در یکی از اولین واکنش‌های خود به سقوط کابل، گفت طالبان «زنجیرهای بردگی را درهم‌شکسته‌اند.» مقامات اسلام‌آباد هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته‌اند، اما به روشنی خواهان آن هستند که دولت این گروه در جهان به پذیرش دیپلماتیک برسد. خان هفته گذشته در گفت‌وگو با «تی آر تی ورلدِ» ترکیه گفت آمریکا باید «دیر یا زود» دولت طالبان را به رسمیت بشناسد. آمریکا اما می‌خواهد پاکستان پیش از به رسمیت شناختن دولت طالبان، به آنان برای احترام به حقوق زنان و اصول دموکراتیک فشار آورد. واشنگتن که اخیرا اولین دور مذاکرات با طالبان در پی به قدرت رسیدن آن‌ها را در دوحه انجام داد، تاکید کرده است که قصد ندارد دولت این گروه را به رسمیت بشناسد. 

نخست‌وزیر پاکستان رابطه‌ای شخصی و خارج از مجاری معمول دیپلماتیک با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری قبلی آمریکا، داشت و مانند بسیاری از رهبران دیگر در منطقه، از جمله رجب طیب اردوغان، رئیس ‌جمهوری ترکیه، حالا باید با ساکن جدید کاخ سفید و راه و رسم و سیاست‌های متفاوتش سر کند. 

کارشناسان می‌گویند اسلام‌آباد می‌خواهد رابطه‌اش با واشنگتن فرای موضوع افغانستان باشد و مسائل مربوط به آن کشور و جنگ طولانی آمریکا در آن، به فراموشی سپرده شوند. پاکستانی‌ها انتظار دارند مسائلی همچون بازرگانی و سرمایه‌گذاری، همکاری در زمینه تغییرات اقلیمی، و ایفای نقش پاکستان در منطقه در پی خروج نیروهای آمریکا، نیز مورد گفت‌وگو قرار گیرند. در عین حال اما به نظر می‌رسد که مقامات پاکستان دیگر حتی رابطه خود با طالبان را پنهان هم نمی‌کنند و به روشنی سخنان مثبتی در مورد این گروه بیان می‌کنند و از نقش خود می‌گویند. 

زاهد حسین، نویسنده کتاب «جنگ بدون پیروز: پارادوکس روابط آمریکا و پاکستان در سایه افغانستان»، به روزنامه «گاردین» گفت: «امید چندانی به بهبود روابط نیست، چون اوضاع به سوی آشتی بین دو کشور پیش نمی‌رود. امروز شاهد روابط راهبردی بین آمریکا و پاکستان نیستیم؛ شاهد رابطه مبادله‌ای هستیم.»

برخی کنشگران حقوق بشر در پاکستان امیدوارند که بایدن بر خلاف ترامپ، بر سر موضوع حقوق بشر بر اسلام‌آباد فشار آورد. گزارش وزارت خارجه آمریکا که امسال منتشر شد، در بخش پاکستان خود مفصلا به نقض گسترده حقوق بشر در آن کشور می‌پردازد و از سرکوب آزادی بیان و به حاشیه رانده شدن زنان و اقلیت‌ها در پاکستان انتقاد می‌کند. مصطفی نواز کوخر، رئیس سابق کمیته حقوق بشر در مجلس سنای پاکستان، گفت: «حکومت کنونی آقای خان به سرکوب آزادی بیان و هنجارهای دموکراتیک معروف است. به نظر ما بایدن برخورد سختی با پاکستان خواهد داشت.»

در مجلس سنای آمریکا نیز لایحه‌ای که خواهان تحقیق بیشتر در مورد نقش پاکستان در به قدرت رسیدن طالبان و اشاعه تروریسم در منطقه است، مطرح است که باعث نگرانی اسلام‌آباد شده است. خانم شرمن در پاسخ به نگرانی‌ها در مورد آن لایحه گفت که واشنگتن متوجه نگرانی‌های پاکستانی‌ها در این مورد هست، و افزود: «صدها لایحه در کنگره وجود دارند. هزاران نفر ازشان دفاع می‌کنند، اما ما کاملا متوجه نگرانی‌های پاکستان هستیم و اوضاع را از نزدیک دنبال می‌کنیم.»

تلویزیون «جئو تی وی» پاکستان در پوشش خود از سفر شرمن گفت: «پاکستان پیامی بسیار روشن به آمریکا فرستاده است مبنی بر آن که متعهد به رابطه‌ای گسترده، طولانی‌مدت، و پایدار با بنیان همکاری اقتصادی، ارتباط منطقه‌ای، و صلح در منطقه است.» 

شواهد به روشنی نشان می‌دهد که دولت بایدن نگاه مشابهی به رابطه با آن کشور دویست میلیونی و دارای سلاح هسته‌ای، ندارد.