پس از معرفی کابینه طالبان در اوایل ماه سپتامبر، رسانههای محلی این کشور گزارش دادند که کارمندان زن فرودگاههای کابل و مزار شریف سر کار خود بازگشتهاند و میتوانند چون گذشته، در بخشهای مختلف این فرودگاهها کار میکنند. حالا با گذشت بیش از دو ماه از سلطه طالبان بر افغانستان، این کارمندان زن از تحمیل قوانین سختگیرانه و تحقیرآمیز بر فضای کار خود سخن میگویند.
پلوشه صادق نام مستعار زنی ۳۵ ساله است که در یکی از بخشهای فنی فرودگاه بینالمللی کابل کار میکند. خانم پلوشه در گفتوگو با ایندیپندنت فارسی میگوید طالبان در زمینه نوع پوشش، تماس با همکاران مرد و تردد داخل فرودگاه برای همه زنان شاغل در فرودگاههای افغانستان، محدودیتهای سختگیرانهای تعیین کرده که تحمل این قوانین برای زنان نفسگیر و خفقانآور است. پلوشه در این مورد میگوید: «روزی که ما به درخواست طالبان به سر کار بازگشتیم، دستور داده شد که کفشهای پاشنه بلند، لباسهای رنگی و روسریهای کوتاه نپوشیم، با صدای بلند حرف نزنیم و بههیچوجه با همکاران مرد صحبت نکنیم.»
پلوشه که هشت سال در فرودگاه بینالمللی کابل کار کرده و در بخشهای فنی آموزش تخصصی دیده است، اکنون از محل کار خود که بهشدت آن دلبسته بود، متنفر شده است. او میگوید: «هر لحظه تحت تعقیب دوربینهای مداربستهایم تا مبادا با همکاران مرد صحبت کنیم. حالا تنها در بخش بازرسی زنان حضور داریم؛ در حالی که تا سه ماه قبل، در همه بخشها کار میکردیم و هیچ دیواری میان زنان و مردان کشیده نشده بود.» او میافزاید که حضور زنان تنها در بخش بازرسی مسافران زن خلاصه شده است؛ در حالی که قبلا، کارمندان زنان از بخش امنیت هوانوردی گرفته تا بازرسی داخل هواپیماها و بخشهای فنی و مهندسی فرودگاه کار میکردند.
مریم پیمان، کارمند فرودگاه بینالمللی مولانا جلالالدین مزار شریف، میگوید که طالبان کارمندان زن این فرودگاه را به اجبار نگه داشتهاند و برخوردشان با زنان تحقیرآمیز و موهن است. مریم معتقد است که اگر طالبان گزینه دیگری مانند استفاده از ربات به جای زنان را داشت، بههیچوجه به زنان اجازه کار نمیداد.
مریم در مورد محل کارش میگوید: «یک اتاق تنگ و تاریک در گوشهای از فرودگاه به کارمندان زن اختصاص یافته است و در ساعاتی که مسافر زنی برای بازرسی وجود نداشته باشد، کارمندان زن نباید بیرون از آن اتاق مخصوص دیده شوند.» به گفته مریم، هنگامی که فرماندهان و افراد عالیرتبه طالبان از فرودگاه بازدید میکنند یا به قصد سفر به کابل به فرودگاه میآیند، به زنان دستور داده میشود که در اتاق مخصوص پنهان شوند. مریم میگوید که این رفتار طالبان برای آنان که سالها در فضایی سالم کار کرده و مورداحترام بودهاند، تا مغز استخوان تحقیرآمیز است.
مریم همچنین میافزاید که هیچ یک از فرماندهان و افراد عالیرتبه طالبان در مسافرت از مزار شریف به دیگر شهرهای افغانستان مراحل ضروری بازرسی مسافران را طی نمیکنند و کارمندان مرد فرودگاه نیز اجازه ندارند از آنان در مورد وسایل و بار همراهشان سوالی بپرسند.
در سه ماه اخیر، کارکنان بسیاری از ادارات دولتی افغانستان از جمله فرودگاهها حقوق نگرفتهاند و کارمندان زن فرودگاههای مزار شریف و کابل نیز ضمن نگرانی بابت دریافت نکردن حقوق ماهانه، از اینکه کار خود را برای همیشه از دست دهند هم نگراناند.
مریم پیمان در این مورد میگوید: «تحمل این فضای پر از توهین و تحقیر برای زنان دشوار است. حتی اگر ما این وضعیت را تحمل کنیم، تضمینی وجود ندارد که طالبان افراد موردنظر خود را به جای ما که در دولت پیشین کار کردهایم، به کار نگیرد.»
قوانین سختگیرانه طالبان در فضای کار فقط به زنان محدود نمیشود. فضلاحمد بیمار کارمند فرودگاه کابل است و میگوید که حتی خواهر و برادرها هم که در این فرودگاه کار میکنند، اجازه ندارند کنار هم باشند و در مسیر تا محل کار با هم قدم بزنند. بیمار میگوید که مسئولان طالبان به زنان کارمند دستور دادهاند سرتا پا سیاه بپوشند و مردان نیز حق ندارند همزمان با زنان از محل کار خارج شوند؛ چون ممکن است در مسیر خانه با هم صحبت کنند.
سران طالبان در سفر به کشورهای خارجی و در ملاقات با دیپلماتهای بسیاری از کشورها همواره از تعهدشان به حفظ کارمندان دولت پیشین و ایجاد فضای امن کاری برای زنان دم میزنند؛ در حالی که تاکنون بهجز مدارس و فرودگاهها، در هیچ یک از ادارات دیگر زنان سر کارهای خود بازنگشتهاند. با گذشت بیشتر از دو ماه، اعضای کابینه طالبان با هیچ زنی ملاقات نکردهاند و در نشستهای کابینه طالبان، در مورد زنان و بازگشت آنان به محل کارشان هیچ بحث جدی صورت نگرفته است.
تبعیض علیه زنان و وضع قوانین سختگیرانه در زندگی روزمره آنان یکی از مواردی است که مانع از به رسمیت شناخته شدن دولت طالبان نزد کشورهای جهان شده است. شرکتکنندگان نشست «فرمت مسکو» که روز چهارشنبه ۲۰ اکتبر، به میزبانی روسیه برگزار شد، نیز رعایت حقوق اقوام، رفع تبعیض علیه زنان و ایجاد یک دولت فراگیر و مورد تایید همه اقوام افغانستان را به طالبان گوشزد کردند.