درحالی که به نظر میرسد ایالاتمتحده با طرح فرانسه برای کاهش تنشها و حفظ برجام موافقت نکرده، گام سوم ایران در مسیر کاهش تعهدات هستهای که جزئیات آن شب گذشته اعلام شد، از فردا (جمعه)،آغاز میشود.
حسن روحانی، رئیسجمهور ایران چهارشنبه شب در جلسه سران سه قوه از سازمان انرژی اتمی خواست همه محدودیتها در بخش تحقیق و توسعه فنآوری هستهای که در برجام به آن متعهد شده بود را کنار بگذارند. روحانی گفته که این گام در ظاهر چندان جدی نیست، اما باطنی قوی دارد.
همانگونه که انتظار میرفت، تهران مرحله سوم کاهش تعهدات نسبت به برجام در اعتراض به انفعال اروپا را به گونهای انجام نمیدهد که نقض فاحش برجام باشد. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به اقدامات قبلی ایران در کاهش تعهدات، نسبت به آن ابراز تاسف کرد، اما خاطرنشان کرده بود که این گامها قابل بازگشت است.
تهران نیز تاکید دارد، پس از دریافت ۱۵ میلیارد دلار وعده داده شده از سوی پاریس از مسیر کاهش تعهدات هستهای باز میگردد. تهران هم اکنون دو ماه دیگر به اروپا فرصت داده تا به تعهدات خود عمل کند.
مقامات فرانسه در هفتههای گذشته به منظور راهاندازی این خط اعتباری که گفته میشود ۴ ماه اعتبار دارد و در سه قسط پر میشود، با مقامات واشینگتن رایزنی کردهاند.
گفته میشود، این خط اعتباری و بازگشت معافیت از تحریمهای نفتی برای برخی مشتریان نفت ایران از جمله موضوعاتی بود که وزیر اقتصاد فرانسه در ملاقات با همتای آمریکایی خود در واشینگتن مطرح کرد.
اما موضعگیری مقامات کاخ سفید همزمان با اجرای مرحله سوم کاهش تعهدات هستهای از سوی ایران، نشان میدهد که واشینگتن دست کم در حال حاضر طرح فرانسه را نپذیرفته است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در تازهترین اظهار نظر در این زمینه بار دیگر ملاقات با روحانی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل را بعید ندانست و در عین حال تاکید کرد که بحث لغو تحریمها مطرح نیست. برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز به طور روشن اعلام کرده که معافیت از تحریمها باز نمیگردد.
این در حالی است که امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه برای اجرای خط اعتباری پیشنهادی که مورد استقبال مقامات تهران قرار گرفته، به موافقت واشینگتن برای در نظر گرفتن برخی معافیتها از تحریمهای نفتی نیاز دارد.
ترامپ که قبلا نیز به مکرون هشدار داده بود از جانب آمریکا سخن نگوید، بار دیگر از تلاشهای او قدردانی کرد، اما یادآور شد که آمریکا مساله ایران را از طریق فرانسه دنبال نمیکند. سیگنالی حاکی از این واقعیت که ترامپ همچنان ترجیح میدهد رو در روی مقامات عالی تهران بنشیند و در مقابل دوربین رسانههای بینالمللی، مانند یک قهرمان با آنها مذاکره کند. موضوعی که مقامات جمهوری اسلامی به دلایل مختلف از آن پرهیز میکنند.
ترامپ به خبرنگار ایبیسی گفت که ایران مشکلات زیادی دارد و تورم بیسابقهای را تجربه میکند، اما او قادر است مشکل ایران را در مدت ۲۴ ساعت حل کند.
رئیسجمهور آمریکا همچنین برای چندمین بار از زمان به قدرت رسیدن تاکید کرده به دنبال مذاکره مستقیم با ایران است.
این درحالی است که آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی از هم اکنون ملاقات روسای جمهور ایران و آمریکا را ممنوع اعلام کرده است. هر سال در آستانه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک (مهرماه)، گمانهزنیهایی در مورد دیدار اتفاقی روسای دولت ایران و آمریکا در رسانهها مطرح میشود. امسال در فاصله یک ماه مانده به این نشست، روحانی در اظهاراتی غافلگیرکننده اعلام کرد، حاضر است برای حل مشکل مردم با هر کسی ملاقات کند. اما کمتر از ۲۴ ساعت بعد حرف خود را پس گرفت و دفتر آیتالله خامنهای نیز با بازنشر اظهارات سال گذشته او در نکوهش مذاکره با آمریکا، به نوعی پایان این بحث را اعلام کرد.
دیدگاهی که مقامات دولت نیز آن را تکرار کردند. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که پیشنهاد نهایی مکرون را پس از ملاقات با او در بیاریتز به تهران آورد، میگوید، ایران با علم به اینکه توافق یک دوره ریاست جمهوری دیگر دوام میآورد، تن به مذاکره نمیدهد.
یک سال و نیم پس از خروج آمریکا از برجام و بی تفاوتی آشکار اروپا که مقامات جمهوری اسلامی همواره از آن شکایت کردهاند، تهران بار دیگر تخممرغهای خود را در سبد اروپا میچیند. دولت که به شدت به درآمد ناشی از فروش نفت وابسته است، با توجه به وارد شدن به شش ماهه پایانی سال، خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری فرانسه را به منزله یک مجرای تنفس میبیند. مجرای تنفسی که گمان میکند در زمان بیتصمیمی و فقدان استراتژی مدون، دستکم به خرید زمان کمک میکند.