جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، و سه متحد اروپایی پس از دیدار در حاشیه نشست «گروه ۲۰» در رم، تاکید کردند که احیای توافق هسته‌ای ایران، برجام، هنوز ممکن است.
جو بایدن، بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در بیانیه‌ای مشترک گفتند: «ما اطمینان داریم که این امکان وجود دارد که سریعا به درکی مشترک در مورد بازگشت به تبعیت کامل از برجام برسیم و آن‌را اجرایی کنیم.»
آنگلا مرکل در حاشیه نشست گروه ۲۰، ضمن ابراز نگرانی از اقدام ایران به غنی‌سازی اورانیوم، خواستار ازسرگیری مذاکرات در مورد برنامه هسته‌ای ایران شد. او از ایران خواست برای «اجتناب از تشدید خطرناک تنش‌ها»، به تعهدات برجامی‌اش عمل کند. صدراعظم آلمان گفت: «ما روی بازگشت ایران به میز مذاکره حساب می‌کنیم. اما زمان دارد می‌گذرد. ایران مشغول غنی‌سازی اورانیوم است و این ما را عمیقا نگران می‌کند.»
این دیدار دقیقا یک روز پس از آن بود که آمریکا تحریم‌های جدیدی بر ایران به دلیل برنامه پهپادی آن اعمال کرده است. چند روز پیش، دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری جدید ایران، پس از هفته‌ها تعلل بالاخره وعده داد که به چهار ماه خروج ایران از مذاکرات برجام پایان می‌دهد و ماه آینده پای میز مذاکرات در وین بازمی‌گردد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شده بود، اما بایدن که دو سال پس از آن در انتخابات پیروز شد، وعده بازگشت واشنگتن به این توافق را داده است. شش دور از مذاکرات مبتنی بر بازگشت احتمالی آمریکا به برجام بین دولت‌های بایدن و حسن روحانی انجام شد، اما مذاکرات از چهار ماه پیش متوقف شده است. حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه جدید ایران، گفته است که ایران از نقطه توقف قبلی به مذاکرات بازنمی‌گردد، اما چارچوب مذاکرات وین را قبول دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در بیانیه مشترک آمریکا و سه متحد اروپایی می‌خوانیم که به باور بایدن، جانسون، ماکرون، و مرکل «ادامه پیشرفت‌های هسته‌ای ایران و موانع موجود بر سر راه کار آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، امکان بازگشت به برجام را به خطر می‌اندازد.» بیانیه در عین حال تاکید می‌کند که بازگشت به برجام ممکن است، و می‌تواند «در درازمدت تضمین کند که برنامه هسته‌ای ایران تنها مصارف صلح‌آمیز داشته باشد.»
رهبران چهار کشور غربی تاکید کردند که تهران اگر به تبعیت خود از برجام بازگردد، با رفع تحریم‌هایی مواجه می‌شود که «عواقبی دیرپا برای رشد اقتصادی ایران خواهد داشت.»
بخشی از این بیانیه مستقیما رئیسی را خطاب قرار می‌دهد و می‌گوید: «چنین چیزی تنها در صورتی ممکن می‌شود که ایران تغییر جهت دهد. ما از رئیس‌جمهوری رئیسی می‌خواهیم از این فرصت استفاده کند و هر چه فوری‌تر، تلاش با نیت خیر را برای به سرانجام رساندن مذاکرات از سر بگیرد. این تنها راه مطمئن اجتناب از بالاگرفتن خطرناک تنش‌هایی‌است که در راستای منافع هیچ کشوری نیست.»
مقامات آمریکا تاکید کرده‌اند که خواهان از سر گرفتن فوری مذاکرات وین هستند و در عین حال، گفته‌اند که احیای برجام اگر زیاده‌ازحد طول بکشد، از موضوعیت خارج می‌شود و «گزینه‌های دیگر» روی میز می‌آیند.
پیش از نشست رم، بایدن در پاسخ به پرسشی در مورد از سر گرفته شدن مذاکرات وین، گفت: «تقویمِ از سر گرفته شدن این مذاکرات تعیین شده است.»
دیدار چهار رهبر غربی در رم به پیشنهاد خانم مرکل انجام شد که پس از ۱۶ سال، به‌‌زودی از صدراعظمی آلمان کنار می‌رود. حزب او در انتخابات شکست خورده است و جانشین او احتمالا صدراعظمی از حزب سوسیال دموکرات آلمان خواهد بود که سیاست‌های آن از حزب مرکل نیز بیشتر در راستای تداوم برجام است. سوسیال دموکرات‌ها پیش از این نیز با حزب دموکرات مسیحیِ مرکل در ائتلاف بودند و وزرای خارجه، از جمله وزیر کنونی، هایکو ماس، معمولا از این حزب چپ میانه بوده‌اند.
مقامات کاخ سفید گفتند هدف از دیدار چهار رهبر، هماهنگی گام‌های بعدی در پیوند با برجام بوده است. یک مقام ارشد کاخ سفید روز جمعه به خبرنگاران گفت: «هدف اصلی گرد هم آمدن این چهار نفر که با ابتکار مرکل انجام شد، این است که به لحظه‌ای حیاتی رسیده‌ایم و این چهار رهبر هنوز فرصت نداشته‌اند که کنار هم بنشینند و در مورد ایران صحبت کنند، و برای این‌که صحبت بی‌تعارفی در مورد اوضاع کنونی و مسیر پیش رو داشته باشند، به فضای خصوصی نیاز دارند.»
او گفت که دیدار چهار رهبر «فرصتی جدی برای ارزیابی نشانه‌ها در آستانه ورود به دوره‌ای حساس در این موضوع» است.
طبق برخی گزارش‌ها، بسیاری در کاخ سفید امید چندانی به موفقیت دور هفتم مذاکرات ندارند و به فکر تحمیل مجازات‌های بیشتر بر حکومت ایران هستند. این گونه اقدامات در دیدار چهار رهبر نیز مطرح شدند.
طبق گفت‌وگوهایی که «ایندیپندنت فارسی» با مقامات مختلف دولت بایدن داشته است، به نظر می‌رسد که مباحثات درون دولت بایدن در مورد چگونگی پیشروی در موضوع برجام و چگونگی افزایش احتمالی فشار بر ایران، ادامه دارند و چهره‌های مختلف دولت، هر یک مواضع مختلف خود را دارند. تصمیم نهایی را البته بایدن می‌گیرد، اما روسای جمهوری معمولا تحت تاثیر فضای درونی دولت خود نیز قرار دارند. دولت جدید اسرائیل به رهبری نفتالی بنت و یائیر لاپید (نخست‌وزیر و وزیر خارجه) نیز بر خلاف دولت قبلی بنیامین نتانیاهو، با آمریکا همکاری نزدیکی در موضوع ایران و برجام دارد و این امر باعث شده است که نظرات آن بیشتر درون دولت بایدن مطرح شوند. اسرائیل همچنان به موضع خود در مخالفت با برجام ادامه داده است، اما بنی گانتز، وزیر دفاع آن، چند هفته پیش برای اولین بار گفت اگر برجام احیا شود و بتواند جلو برنامه هسته‌ای ایران را بگیرد، تل‌آویو حاضر است آن‌را بپذیرد.
به گزارش «سی ان ان» به نقل از یک منبع آگاه، آمریکا و متحدانش آماده‌اند که اگر تهران همچنان به نقض برجام ادامه دهد، هزینه بیشتری بر آن تحمیل کنند.
یک دیپلمات اروپایی به این شبکه آمریکایی گفت که نفس آمادگی تهران برای از سر گرفتن مذاکرات وین «راه‌حل نیست»، اما «گام چشمگیری به جلو است.» این دیپلمات با تکرار موضعی که بارها از مقامات مختلف غربی شنیده‌ایم، گفت تاخیری که ایران در بازگشت به مذاکرات ایجاد کرده است، نوعی تاکتیک اتلاف وقت بوده که به ایران اجازه داده است برنامه هسته‌ای خود را بیش از پیش گسترش دهد. به گفته این دیپلمات، بحث «افزایش فشار بر ایران» اکنون وسیعا در میان دولت‌های غربی مطرح شده است.
