یازدهم آبان بود که مجلس شورای اسلامی در جلسه‌ای غیرعلنی به بررسی نهایی «طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» پرداخت و آن را به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرد. هدفِ این طرح، تشویق جوانان به ازدواج و تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری است. این طرح، که بعد از رفت و برگشت‌های چندباره به شورای نگهبان در نهایت به تایید رسید و در مجلس تصویب شد، اگرچه موافقانی در دل حکومت دارد، اما از جنبه‌های متعدد مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفته است.

یکی از مهم‌ترین موضوع‌ها در طرح جوانی جمعیت، افزایش زاد و ولد است که با محدودیت‌هایی در دسترسی به ابزار پیشگیری از بارداری همراه شده است. مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری مبارزه با ایدز، این محدودیت را خطرناک دانست و گفت: «محدودیت‌های ایجاد شده برای استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری در طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده نه‌فقط می‌تواند بارداری‌های ناخواسته و بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد، بلکه می‌تواند به افزایش موارد اچ‌آی‌وی نیز در کشور کمک کند.زمانی که روش‌های پیشگیری ممنوع شود، افراد به هر حال دیگر از آن‌ها استفاده‌ای نمی‌کنند و به بیماری‌هایی مانند ایدز دچار می‌شوند.»

او با بیان این که طرح جوانی جمعیت کاملا غیرکارشناسی است، در گفت‌وگو با ایلنا افزود: «چنین اقدام‌هایی، کوششی را که سال‌ها برای نهادینه شدن این مسئله در کشور صورت گرفت که یکی از روش‌های پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی- از جمله اچ‌آی‌وی- استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری است، خدشه‌دار می‌کند، و جوانان را در مقابل ابتلا به بیماری اچ‌آی‌وی بسیار آسیب‌پذیر می‌کند.»

دکتر مردانی تاکید کرد: «استفاده از کاندوم یکی از سدهای حفاظتی بسیار مهم برای جلوگیری از بیماری‌های سوزاک، کلامیدیا، و عفونت‌های منتقله از طریق روابط جنسی است، و افراد زمانی که کاندوم در دسترس نداشته باشند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. این طرح کاملا غیرکارشناسی است و به نظر می‌آید حتی با تایید شورای نگهبان دوباره باید پس گرفته شود و روی آن کار شود. چند متخصص اطفال و ژنتیک روی این طرح کار کرده‌اند؟!» به گفته این عضو کمیته کشوری مبارزه با ایدز، «با توجه به محدودیت‌هایی که برای استفاده افراد از روش‌های پیشگیری به کار می‌برند تا فرزندآوری را تشویق کنند، تعداد زیادی به بیماران مقاربتی افزوده خواهد شد و منجر به موجی از بیماری اچ‌آی‌وی خواهد شد.»

او همچنین نسبت به برگزار نشدن جلسه‌های کارشناسی درباره ایدز انتقاد و اظهار کرد: «با شیوع کرونا، مدیریت درمان، تشخیص، و پیشگیری از بیماری ایدز جایگاه اصلی خودش را در دو سال اخیر از دست داده است، به طوری که طی دو سال اخیر، کمیته کشوری مبارزه با و کنترل بیماری ایدز حتی یک جلسه نداشته است، و این نشان می‌دهد که آسیب‌پذیری کسانی که مبتلا به اچ‌آی‌وی هستند، بالاست. حتی داروهای اچ‌آی‌وی به وفورِ قبل از کرونا در دسترس نیست.»

دخالت قانون‌گذار در حریم خصوصی خانواده

روز گذشته سهیلا جلودارزاده، نماینده مجلس دهم شورای اسلامی، نیز از طرح جوانی جمعیت انتقاد کرد و آن را ورود قانون‌گذار به حریم خصوصی خانواده دانست. او در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به این که در طرح جوانی جمعیت به علت‌های واقعی کاهش جمعیت و تمایل نداشتن خانواده‌ها به فرزندآوری توجه نشده است، گفت: «فقر، بیکاری، و بالا رفتن سن ازدواج از عوامل اصلی ناباروری و کم شدن زاد و ولد است، و به نظر می‌رسد در این طرح به این مسائل توجه نشده است.»

رییس اتحادیه زنان کارگر به منتفی شدن موضوع غربالگری در طرح افزایش جمعیت نیز اشاره کرد و اظهار داشت: «اگر این آزمایش‌ها انجام نشود، دو حالت اتفاق می‌افتد: یکی این که خانواده‌های مرفه در صورت مشکوک بودن به سلامت فرزندشان، اگر بتوانند به خارج از کشور می‌روند و آزمایش‌های لازم را آنجا انجام می‌دهند، اما در خانواده‌های متوسط و فقیر اگر غربالگری و مشاوره‌های لازم انجام نشود، یا این که این خانواده‌ها فرزندی را به دنیا می‌آورند که ممکن است دارای معلولیت باشد یا در خصوص فرزند دوم ممکن است تصور کنند که مشکلی ندارند و حتی سومین فرزند را با همین احتمال به دنیا بیاورند، و این در حالی است که ممکن است فرزندان بعدی نیز دارای مشکل معلولیت باشند.

در خانواده‌های فقیر و متوسط هم بعد از تولد اولین فرزند با شرایط معلولیت ممکن است خانواده از فرزندآوری خودداری کند. بنابراین معتقدم این قانون یک اصلاحیه احتیاج دارد، به‌ویژه برای بخش‌های ضعیف جامعه.» او با تاکید بر این که «هیچ بخشی از حاکمیت حق ندارد برای حریم خصوصی خانواده قانون‌گذاری کند»، افزود: «در این طرح شاهد دستکاری‌هایی در قوانین مربوط به کنترل موالید و جلوگیری از بارداری شده و به حریم خصوصی خانواده ورود کرده‌اند. انسان که یک شیء نیست که مجلس بتواند برای او قانون‌گذاری کند.»