منابع مطلع به وب‌سایت اویل‌پرایس گفتند، براساس توافق چند میلیارد دلاری که هفته گذشته برای توسعه میدان گازی چالوس نهایی شد، سهم شرکت‌های روسیه و پس از آن چین در این میدان گازی تازه کشف شده بیش از ایران است. این در حالی است که موقعیت این میدان گازی در محدوده‌ای از دریای خزر است که ایران بر آن حاکمیت کامل دارد.

این خبر در حالی منتشر می‌شود که اخیرا اردشیر دادرس، رئیس انجمن صنفی سی‌ان‌جی ایران به ایلنا گفته بود ایران بر اساس توافق با روسیه حق برداشت از هشت حلقه چاه گازی در دریای خزر را ندارد. برخی رسانه‌های داخلی ایران هم اخیرا گزارش‌های مربوط به واگذاری میدان گازی چالوس به روسیه را «تکذیب» کرده بودند.

اویل پرایس می‌افزاید که میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری دیگر نیز از طریق موسسه‌های مالی در آلمان، اتریش و ایتالیا انجام می‌شود و حجم سرمایه‌گذاری‌ها نشان می‌دهد که این میدان گازی به مراتب از آنچه تصور می‌شد، وسیع‌تر است.

یک مقام عالی‌رتبه روسیه کشف و توسعه این میدان گازی را اقدام نهایی برای تضمین کنترل بازار انرژی اروپا توصیف کرد.

اویل پرایس حجم ذخایر نفتی خزر را حدود ۴۸ میلیارد بشکه و حجم ذخایر گازی را ۲۹۲ تریلیون فوت مکعب برآورد کرده است. براساس این گزارش تلاش روسیه برای دستکاری سهم کشورها از خزر موجب شده که سهم ایران از منابع خزر از ۵۰ درصد در زمان اتحاد جماهیر شوروی به حدود ۱۲ درصد کاهش یابد.

این به معنی آن است که تا پیش از کشف میدان گازی چالوس، ایران دست‌کم ۳.۲ تریلیون دلار از درآمد حاصل از منابع خزر از دست داده است و این رقم اکنون بسیار بالاتر است.

پیش‌تر برآوردهای روسیه و ایران حاکی از آن بود که میدان گازی چالوس حاوی ۳.۵ تریلیون متر مکعب گاز است. حجمی برابر با یک چهارم ۱۴.۲ تریلیون متر مکعب ذخایر گازی پارس جنوبی. پارس جنوبی ۴۰ درصد ذخایر ۳۳.۸ تریلیون متر مکعبی گاز ایران و حدود ۸۰ درصد تولید گاز ایران را تشکیل می‌دهد.

اویل پرایس به نقل از مطالعات تکمیلی انجام شده از سوی روسیه گزارش داده که میدان چالوس در واقع یک میدان دوقلو است که به فاصله ۹ کیلومتر از هم واقع شده‌اند. میدان بزرگتر ۵.۹ تریلیون متر مکعب و میدان کوچکتر ۱.۲ تریلیون متر مکعب و در مجموع ۷.۱ تریلیون متر مکعب ذخیره گازی دارد. در نتیجه این میدان گازی حجم ذخایر گازی ایران را به ۴۰.۹ تریلیون متر مکعب افزایش می‌دهد. در حالی که روسیه به عنوان کشوری با بیشترین ذخایر گاز در جهان، حدود ۴۸ تریلیون متر مکعب ذخایر گازی دارد.

این گزارش در ادامه می‌افزاید که برآورد جدید و توسعه های اخیر در بازار انرژی اروپا به تغییر طرح مورد توافق ایران و روسیه منجر شده که تا ماه گذشته اجرا می‌شد. اکنون تقسیم سهام میدان گازی چالوس به این ترتیب است که گازپروم روسیه ۴۰ درصد، سی‌ان‌پی‌سی چین ۲۸ درصد و شرکت اکتشاف و تولید خزر ایران ۲۵ درصد سهم دارند.

اویل پرایس در ادامه به توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه و نقش سپاه پاسداران و قرارگاه خاتم در این پروژه اشاره کرده و می‌نویسد، سپاه با توجه به منافع خود سعی داشت ذخایر میدان گازی چالوس را کمتر از آنچه بود، اعلام کند. این نشریه می‌نویسد که سپاه سعی دارد دولت را قانع کند که سهم کمتر ایران در میدان گازی چالوس هزینه‌‌ای است که تهران باید بابت دستیابی به تکنولوژی مورد نیاز برای توسعه برنامه‌های موشکی بپردازد. این گزارش می‌افزاید که روسیه در مقابل کاهش سهم ایران در چالوس وعده‌هایی برای همکاری با موضع جمهوری اسلامی در برجام داده است.

تسلط هرچه بیشتر بر منابع خزر برای روسیه از اهمیت ژئوپولتیکی ویژه‌ای برخوردار است.