تلاش ایران برای پیشتازی در عرصه توانایی‌های موشکی

اندکی پس از این که تهران از سامانه موشکی باور 373 رو نمایی کرد و مقامات ایرانی اعلام کردند که سامانه موشکی جدید پیشرفته تر از موشک های اس 300 روسیه است، فالح فیاض، مشاور امنیت ملی عراق و رئیس نیروهای بسیج مردمی، در سفرش به مسکو اعلام کرد که روسیه موافقت به فروش موشک های اس 300 و اس 400 به عراق کرده است. گفته می شود که ایران، مقامات عراقی را تشویق به خرید موشک های پیشرفته کرده است و نیرو های بسیج مردمی از مدت دو سال به این طرف در صدد تشکیل نیروی هوایی هستند. البته نهاد های نظامی عراق تا کنون مجهز به ابزار پیشرفته ای جنگی نیستند، از این رو قدرت نظامی عراق قابل مقایسه با ارتش کشور های دیگر نیست.

اما تصور نمی شود که روسیه حاضر شود موشک های پیشرفته خود را در تصرف شبه نظامیان عراقی قرار دهد، هر چند این شبه نظامیان در چارچوب نیرو های ارتش عراق فعالیت داشته باشند، زیرا در گذشته نیز مسکو از دادن موشک های اس 400 به سپاه پاسداران خودداری کرده بود.

با آن که مسکو در سال گذشته تعهد به تسلیم موشک های اس 400 به دمشق کرد اما در انتقال موشک ها به این کشور تأخیر کرد، همچنان نظامیان روسی این موشک ها را تسلیم ارتش سوریه نکردند و کنترل آن ها تا کنون در دست افسران روسی است. از همین رو، پس از هر حمله هوایی اسرائیل به سوریه، تهران، مسکو را مورد انتقاد قرار می دهد که چرا سامانه های موشکی را به صورت گسترده ای در خاک سوریه به کار نمی اندازد.

موشک های اس 300 در جنگ های کنونی سودمند نیست

پس از موفقیت در ساخت پهپاد های پیشرفته، اکنون بیشتر حملات هوایی با استفاده از پهپاد صورت می گیرد و قدرت های نظامی بزرگ جهان امروز اغلب حملات هوایی را با استفاده از پهپاد انجام می دهند. اسرائیل نیز در این اواخر استفاده از پهپاد را در حملات هوایی افزایش داده است و حملات اخیر اسرائیل به لبنان، سوریه و عراق توسط پهپاد صورت گرفته است. بدین ترتیب و با توجه به دگردیسی حملات هوایی که اغلب با استفاده از پهپاد انجام می شود، شاید بتوان گفت که موشک اس 300 دیگر نمی تواند نقش مثبتی در جلوگیری از حملات هوایی داشته باشد. زیرا شرایط جنگی گذشته که موشک های اس 300 در آن ها کار برد داشت، دیگر وجود ندارد و زمان استفاده از این موشک ها؛ در حال پیوستن به تاریخ است.

از سوی دیگر، برخی از تحلیل گران سیاسی بدین باور اند که سکوت دولت عراق علیه حمله نظامی اسرائیل به مواضع نیروهای بسیج مردمی وفادار به ایران در خاک عراق، نمایانگر نوعی همسویی میان بغداد و تل آویو است تا مانع گسترش نفوذ ایران در منطقه شود. اما حقیقت اوضاع در عراق در تضاد با این تصور است و همسویی میان عراق و اسرائیل با حضور شخصیت های بزرگ وفادار به ایران، در دولت عراق، این مسئله را نا ممکن می سازد.

البته تردیدی نیست که سرزمین عراق، تبدیل به پهنه ای باز و آزاد برای فعالیت های منطقه ای ایران شده است و تهران با استفاده از قلمرو عراق، برنامه های سیاسی و نظامی خود را در سراسر خاور میانه گسترش می دهد. حمله ای اخیر اسرائیل به انبار مهمات نیرو های بسیج مردمی در شمال بغداد، نشان دهنده ای نگرانی اسرائیل از وضعیت عراق است طوری که بنیامین نتانیاهو در پیوند به حمله پهپاد اسرائیلی بر مواضع نیرو های بسیج مردمی گفت که فعالیت های ایران در عراق تهدید بزرگی برای امنیت ملی اسرائیل به شمار می رود.

منابع اطلاعاتی اسرائیل می گویند که پس از قرار گرفتن ایران در باتلاق چالش های سوریه، اکنون تهران در تلاش است تا اغلب فعالیت های منطقه ای خود را در خاک عراق انجام دهد. در واقع، سرزمین عراق تبدیل به گذرگاهی برای انتقال سلاح و مهمات نظامی  به نیرو های وفادار به ایران در خاور میانه شده است. سامانه های موشکی ایران به حزب الله لبنان و شبه نظامیان حوثی از طریق عراق انتقال می یابد و بدین شیوه کشور های که هم مرز با ایران نیستند از سوی گروه های مسلح وابسته به ایران مورد حمله موشکی قرار می گیرند. افزون بر آن، دولت ایران به انتقال موشک ها به عراق بسنده نکرده بلکه از مدتی بدین سو در تلاش برای ایجاد کارخانه های موشک سازی در نزدیکی شهر مذهبی کربلا است.

در پی افزایش تهدید های ایران در خاور میانه، مقامات اسرائیلی پیوسته سعی دارند مسئله ای خطر گسترش نفوذ سیاسی و نظامی ایران را در دیدار با سران کشور های قدرتمند مطرح کنند و مانع خطر روز افزون ایران در منطقه شوند.

از سوی دیگر؛ عراق در همسویی با ایران، با حضور اسرائیل در ائتلاف بین المللی حمایت از کشتی رانی در خلیج فارس و تنگه هرمز ابراز مخالفت کرده و از حضور در نشست منامه و پذیرش معامله قرن خودداری کرده است.

در نتیجه می توان گفت که نزدیکی میان عراق و اسرائیل در شرایط فعلی امکان پذیر نیست، همچنان تنش میان ایران و آمریکا ممکن نیست به زودی خاتمه پیدا کند. تلاش های که از سوی ژاپن و فرانسه برای نزدیک کردن دیدگاه های تهران و واشنگتن انجام شد، بی نتیجه ماند زیرا هیچ یک از طرفین حاضر به بازنگری سیاست های خود نیستند و نمی خواهند از موضع گیری قاطعی که در قبال یکدیگر دارند، اندکی عقب نشینی کنند. در حالی که کشور های اروپایی تا هنوز به تعهدات خود نسبت به توافقنامه هست ای ادامه می دهند اما به باور ایالات متحده، "برجام" دیگر قابل اعتبار و ترمیم نیست و نمی تواند مانع تهدید های سیاسی و نظامی ایران شود.