مجموعه‌ای از ردپاهای فسیلی در تانزانیا که قبلا تصور می‌شد ردپای خرس باشد، اکنون یکی از قدیم‌ترین نمونه‌های راه رفتن عمودی انسان‌های اولیه تلقی می‌شود.

 در مطالعات قبلی، قدمت این مکان در تانزانیا، جایی که پنج ردپای متوالی به نام «ردپای لیوتولی» در سال ۱۹۷۰ کشف شد، بیش از سه میلیون سال برآورد شد.

در حالی که پژوهش‌های قبلی نشان می‌داد که برخی از این ردپاهای فسیلی رد‌پای گونه‌های اجداد انسان‌سان انسان امروزی باشند که در حدود ۳.۶ میلیون سال پیش روی دو پا راه می‌رفتند، شباهت سایر ردپاها در مکان‌های مجاور به ردپای خرس ایجاد ابهام کرده بود.

برخی از کارشناسان بر این نظر بودند که ردپاها متعلق به خرس جوانی بوده که عمودی روی پاهای عقب خود راه می‌رفته است.

یافته‌های مطالعه کنونی که در روز چهارشنبه در مجله نیچر منتشر شد، نشان می‌دهد که اگرچه این ردپاها در سایت A بسیار متفاوت از ردپاهای کشف شده در سال ۱۹۷۰ هستند، اینها نیز ردپای انسان‌سان اولیه دوپا هستند، که نشان از آن دارد که چند گونه از انسان‌‌سان‌ها در کنار یکدیگر در آن منطقه زندگی می‌کردند.

الیسون مک‌نات، یکی از نویسندگان گزارش این مطالعه در دانشگاه اوهایو، در اطلاعیه‌ای گفت: «با توجه به شواهد فزاینده مبنی بر تنوع حرکتی و گونه‌ها در سوابق فسیلی انسان‌سانان در ۳۰ سال گذشته، این ردپاهای غیرمعمول جای ارزیابی مجدد داشت.»

در مطالعه جدید، دانشمندان پنج ردپای متوالی را در سایت A دوباره حفاری و کاملا تمیز کردند و برخی از ردپاها را با رد پای خرس‌های سیاه، شامپانزه‌ها، و انسان‌های امروزی مقایسه کردند.

پس از ارزیابی نزدیک به ۵۰ ساعت فیلم از چهار خرس سیاه نوجوان نیمه‌وحشی در یک مرکز نجات و توان‌بخشی در نیوهمشایر، دانشمندان دریافتند که آن‌ها فقط در کمتر از ۱ درصد مواقع روی دو پا راه می‌روند و این یافته، احتمال این را که خرس‌ها ردپای لیوتولی را ساخته باشند، کم می‌کند.

دانشمندان در توضیح فرضیه جدید می‌گویند که هیچ رد پای خرس باستانی که در آن زمان در منطقه روی چهار پا راه می‌رفته است، وجود ندارد.

جرمی دسیلوا، نویسنده ارشد این مطالعه از کالج دارتموت، در اطلاعیه‌ای گفت: «هنگامی که خرس‌ها راه می‌روند، گام‌های بسیار بلندی برمی‌دارند و به جلو و عقب می‌چرخند.»

دکتر دسیلوا افزود: «راه رفتن آن‌ها نمی‌تواند با راه رفتن ردپای سایت A مشابه باشد، زیرا عضلات لگن و شکل زانوی آن‌ها اجازه چنین حرکت و تعادلی را نمی‌دهد.»

محققان همچنین ردپاها را اندازه‌گیری، عکس‌برداری، و اسکن سه‌بعدی کردند و دریافتند که این ردپاها واقعا متعلق به انسان‌‌سان‌ اولیه، اجداد انسان امروزی، است که هم شامل اثر بزرگ پاشنه پا و اثر انگشت شست پا است.

در این تحقیق به این نکته اشاره شده است که در حالی که پاشنه‌های خرس‌ها مخروطی است و انگشتان و پاهای آن‌ها شبیه به بادبزن است، پای انسان‌های اولیه مربع شکل است و انگشت شست برجسته‌ای دارد.

با این حال، ردپاهای بحث‌برانگیز در سایت A حرکت یک پا بر روی پای دیگر را ثبت می‌کند؛ راه رفتنی که به نام «گام متقاطع» (cross-stepping) شناخته می‌شود و به گفته دانشمندان، محتمل نیست که شامپانزه‌ها، حیوان مورد بحث دیگر، آن را تولید کرده باشند.

دانشمندان در گزارش تحقیق خود نوشتند: «وقتی خرس‌ها یا شامپانزه‌ها روی دو پا راه می‌روند، گام متقاطع غیرمحتمل و شاید غیرممکن است.»

دکتر مک‌نات می‌گوید: «اگرچه انسان‌ها معمولا گام‌های متقاطع برنمی‌دارند، این حرکت زمانی رخ می‌دهد که تلاش می‌کنند تعادل خود را دوباره برقرار کنند.»

۱/ امروز، @bones_on_the_go و یک تیم بزرگ در @nature از کشف ردپای ۳.۶۶ میلیون ساله در لیوتولی تانزانیا خبر دادند. این ردپاها با مکان معروف G trail متفاوت‌اند. شواهدی از گونه دوم انسان دوپا در لیوتولی! https://t.co/ooDCh4vumc

— جرمی دسیلوا (@desilva_jerry)  ۱ دسامبر ۲۰۲۱ (۱۰ آذر ۱۴۰۰)

بر اساس این سرنخ‌های جدید، محققان بر این باورند که ردپای سایت A ممکن است نتیجه راه رفتن انسان‌سان در منطقه‌ای با سطحی ناهموار بوده باشد.

دانشمندان با مقایسه تناسب پا، شکل‌شناسی، و راه رفتن احتمالی کشف شده در سایت A با رد پاهای دیگر اجداد انسان مانند استرالوپیتوکوس افارنسیس (Australopithecus afarensis) که در مکان‌های مجاور کشف شده‌اند، می‌گویند که احتمالا گونه‌های مختلف انسان‌سان وجود داشته است که در این منطقه روی دو پا «اما به روش‌های مختلف روی پاهای مختلف» راه می‌رفته‌اند.

با این حال، آن‌ها مطمئن نیستند که ردپاها متعلق به کدام گونه از انسان‌های اولیه می‌تواند باشد.

۲۵/ سوالی که برای من باقی می‌ماند این است که ردپای سایت A متعلق به چه گونه انسان‌سانی است؟ در داستان سیندرلا دیرینه‌انسان‌شناسانه ما، چه پایی با کفش آن  داستان جفت می‌شود؟ هنوز رازهایی در خاکستر باستانی لیوتولی پنهان است. pic.twitter.com/LANfoHykns

— جرمی دسیلوا (@desilva_jerry)  ۱ دسامبر ۲۰۲۱

دکتر دسیلوا گفت: «ما از دهه ۱۹۷۰ این شواهد را در اختیار داشتیم. فقط کشف مجدد این ردپاهای شگفت‌انگیز و تجزیه و تحلیل دقیق‌تر لازم بود تا ما را به اینجا برساند.»