در حالی‌ که ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه او، بارها اعلام کرده‌اند که ایرانیان خارج از کشور برای ورود به ایران منعی ندارند و می‌توانند بدون نگرانی به کشور بازگردند، گزارش‌های رسیده به پایگاه خبری رویداد ۲۴ حاکی از آن است که از چند ماه پیش، مسافران پروازهایی که از اروپا به ایران می‌آیند،، در بدو ورود با نوعی «بازجویی» یا «خود اظهاری» مواجه می‌شوند. 

یکی از مسافران ایرانی که به‌تازگی با همسرش از هلند به ایران آمده‌ است، می‌گوید که هنگام ورود به ایران، پس از کنترل گذرنامه و درج مهر ورود، فردی که بیسیم در دست داشته، او و همسرش را به اتاقی هدایت کرده و از آنان خواسته است که فرمی را پر کنند. به گفته این شهروند ایرانی-هلندی، در این فرم اطلاعاتی مثل اسم، آدرس، محل سکونت، تحصیلات، شغل، درآمد و تاریخ ورود و خروج پرسیده شده است. به گفته او، در اتاق مذکور غیر از آن‌ها حدود ۱۰ نفر دیگر از مسافران نیز حضور داشتند و مشغول پر کردن فرم بودند.

مسافر دیگری که از آلمان به ایران آمده، نیز از تجربه مشابه خود سخن گفته و اضافه کرده است که اغلب، افراد دو تابعیتی باید به این سوالات پاسخ دهند اما پیگیری‌های پایگاه خبری رویداد ۲۴ حاکی از آن است که فقط افراد دوتابعیتی یا پناهنده‌ها هدف فرم‌های خود اظهاری نبوده‌اند و از افرادی که اقامت برخی کشور‌ها را داشته‌اند هم سوال شده است.

در واکنش به این موضوع، روابط عمومی فرودگاه خمینی اعلام کرد که این مسئله به فرودگاه هیچ‌‎ ارتباطی ندارد و «امنیتی» است. در ادامه توضیح این اداره کل آمده است: «گاهی پیش می‌آید که در یک پرواز یکی از مسافران پناهنده بوده است یا مسئله امنیتی دارد. در این موارد، نیرو‌های امنیتی برای اینکه آن مسافر شک نکند، از همه مسافران پرواز بازجویی می‌کنند تا همان یک نفر را گیر بیندازند.»

ایجاد نگرانی برای مسافران هنگام ورود به ایران و اجبار آنان به تکمیل فرم‌های خود اظهاری در حالی است که دولت سیزدهم بارها مدعی شده است که ایرانیان ساکن خارج از کشورمی‌توانند بدون هیچ نگرانی به ایران بازگردند.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از روز چهارشنبه، هشتم دی‌ماه، «سامانه پرسمان تردد» را در سایت «مدیریت یکپارچه خدمات کنسولی» راه‌اندازی کرده است و بر اساس ادعای حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، «ایرانیان خارج از کشور می‌توانند با ارائه کمترین اطلاعات از اینکه آیا بعد از ورود می‌توانند از کشور خارج شوند، آگاهی یابند.»

او در نخستین روزهای آذر ۱۴۰۰ نیز درباره رفت‌وآمد ایرانیان خارج از کشور در اینستاگرام نوشت: «ممکن است این نگرانی در بین برخی از ایرانیان خارج از کشور وجود داشته باشد که به هنگام ورود به کشور در فرودگاه‌ها دچار مشکل شوند. در این چارچوب، سامانه‌ای در سایت وزارت خارجه در حال بارگذاری است که به این افراد در این زمینه راهنمایی و مشخص می‌کند که شما هیچ مشکلی برای ورود و برگشت ندارید و اگر مشکلی پیش آمد، وزارت خارجه مسئول است و ما این مسئله را تضمین می‌کنیم.»

این ادعا در حالی مطرح می‌شود که سرنوشت افرادی که با وعده‌ مقام‌های حکومتی به ایران بازگشته‌اند، نشان می‌دهد اغلب آنان با دستگیری و شکنجه‌ روبه‌رو شدند. زندانیان دو تابعیتی در ایران با اتهام‌های سیاسی دستگیر می‌شوند اما نهادهای حقوق بشری بارها اعلام کرده‌اند که حکومت ایران از افراد دو تابعیتی برای زیر فشار گذاشتن کشورهای غربی به منظور کسب پول و امتیاز استفاده می‌کند.

نازنین زاغری، شهروند ایرانی-بریتانیایی، ناهید تقوی، شهروند ایرانی-آلمانی، انوشه آشوری، شهروند ایرانی-بریتانیایی، سیامک و باقر نمازی، شهروندان ایرانی-آمریکایی و احمدرضا جلالی شهروند ایرانی-سوئدی از جمله افرادی‌اند که جمهوری اسلامی ایران با اتهام‌هایی مثل «جاسوسی» آنان را دستگیر کرده است.

پیش‌تر، روزنامه گاردین در گزارشی تحلیلی اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی ایران از زندانیان دو تابعیتی به عنوان «اهرم فشار» در مذاکرات وین استفاده می‌کند.