حزبالله و جنبش امل، دو حزب سیاسی شیعیان لبنان، روز شنبه اعلام کردند که به تحریم جلسات کابینه پایان میدهند. به این ترتیب، وزیران کابینه بالاخره پس از سه ماه وقفه که طی آن شاهد سقوط بیشتر اقتصاد و پول لبنان بودهایم، قادر به تشکیل جلسه کامل خواهند بود.
هیئت وزیران لبنان به ریاست نجیب میقاتی، نخستوزیر و ثروتمندترین مرد لبنان، شکل گرفت، اما مطابق با رسم متداول در ساختار سیاسی آن کشور، متشکل از وزیرانی از حزبهای متعدد و از جمله چند عضو حزبالله و امل است. حزبالله لبنان در پی انقلاب ایران و با ابتکار سپاه پاسداران تشکیل شده است و همچنان روابط نزدیکی با حکومت ایران دارد. اسلامگرایان ایران در ضمن نقشی کلیدی در بنیانگذاری جنبش امل داشتند، اما این جنبش اکنون مستقل از حکومت ایران است، گرچه در سیاست لبنان در دهههای اخیر به طور کلی همجهت با حزبالله و دولت سوریه عمل کرده است. حزبالله و امل گفتند دلیلشان برای بازگشت به هیئت دولت، تایید بودجه سال ۲۰۲۲ و پیدا کردن راهی برای احیای اقتصاد کشور است.
علت این که حزبالله و امل جلسات هیئت وزیران دولت را تحریم کردند، اعتراض آنها به تحقیق دولت در مورد انفجار بزرگ بندر بیروت در اوت ۲۰۲۰ بود. تحقیق رسمی در این موضوع پای برخی از شخصیتهای نزدیک به حزبالله را به میان کشید. اختلاف در این زمینه در ماه اکتبر باعث درگیریهای خیابانی بین طرفداران امل و برخی از شبهنظامیان مسیحی، و کشته شدن چند نفر شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در بیانیه مشترک دو حزب لبنانی میخوانیم: «برای اینکه این تهمت دروغ به ما زده نشود که کار هیئت وزیران را سد کردهایم، و چون ما بیشترین علاقه را به لبنان و مردمش و امنیت اجتماعی آن داریم، موافقت خود را با مشارکت مجدد در کار هیئت وزیران دولت اعلام میکنیم.»
گرگ کالستروم، خبرنگار مجله اکونومیست، با نگاهی طنزآمیز به این جمله از اعلامیه دو حزب گفت: «برای اینکه به ما تهمت دروغ نزنند که سد راه جلسات کابینه شدیم، دست از سد راه کابینه شدن برمیداریم.» آقای کالستروم با این طنزش به این واقعیت اشاره میکند که دو حزب با اقدامهای خود بهواقع کارکرد کابینه را متوقف کرده بودند.
هیئت وزیران دولت آقای میقاتی، که سومین کابینه او است، در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۱ پس از ۱۳ ماه وقفه تشکیل شد. پیش از آن، حزبالله نقش مهمی در سد راه تشکیل کابینه داشت و بیش از یک سال تلاشهای سعد حریری، نخستوزیر منتخب مجلس، برای تشکیل دولت را ناکام گذارد. حزبالله در سالهای اخیر اتحاد نزدیکی با «جنبش میهنپرستان آزاد» داشته است که پایگاه اجتماعی آن، مارونیهای کاتولیک لبنان و نزدیکان میشل عون هستند. آقای عون رئیس جمهوری کنونی لبنان است و از سمت خود استفاده سیاسی همگام با منافع متحدانش کرده است. ائتلاف دو حزب در واقع به توافق عون در سال ۲۰۰۶ با حسن نصرالله، رهبر حزبالله، بازمیگردد. اما در هفتههای اخیر شاهد سست شدن این توافق بودهایم. جبران باسیل، رهبر «جنبش میهنپرستان آزاد»، که بزرگترین حزب مسیحیان لبنان بهشمار میرود، حدود دو هفته پیش در سخنرانیای که از تلویزیون پخش میشد گفت که توافق در شکل کنونیاش کارآمد نیست و باید متحول شود. آقای باسل داماد عون و وزیر امور خارجه قبلی کشور است، و گفته میشود قصد رئیس جمهوری شدن دارد.
باسل بهخصوص به نبیه بری، رئیس مجلس لبنان و رهبر «جنبش امل» اعتراض کرده و گفته بود: « در سال ۲۰۰۶ ما با حزبالله به توافق رسیدیم نه امل. اما وقتی میبینیم تصمیمها را امل میگیرد، حق داریم که تجدیدنظر کنیم.»
در دولت کنونی، از ۲۴ وزارتخانه، دو وزارتخانه (فرهنگ و ترابری) در اختیار وزیران حزبالله و سه وزارتخانه (کار، دارایی، و کشاورزی) در اختیار وزیران جنبش امل است. در میان این وزیران، مهمترین وزیر یوسف خلیل، وزیر دارایی، است که غیبتش در هیئت وزیران، اقدامهای اقتصادی کشور را دچار مشکل کرده بود. آقای خلیل اقتصاددانی است که سالها در بانک مرکزی لبنان کار میکرده است و از نظر سیاسی مستقل و غیرحزبی محسوب میشود، اما با حمایت جنبش امل وارد کابینه شده بود و جزو وزیران این حزب محسوب میشود.
لبنان حدود چهار ماه دیگر (۱۵ مه ۲۰۲۲) انتخابات پارلمانی برگزار میکند و مخالفان حزبالله و متحدانش امیدوارند با پیروزی انتخاباتیشان، صحنه سیاسی کشور را دگرگون کنند. حزبالله و امل در مجلس کنونی به ترتیب ۱۲ و ۱۷ کرسی دارند. کرسیهای مجلس لبنان بر اساس قوم و فرقه تنظیم و تقسیم شده است. در مجموع نیمی از کرسیهای مجلس به مسلمانان (شامل دروزیها) و نیمی به مسیحیان تعلق دارد.