پس از آن که روز بیست و یکم دی ماه، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت از شیوع بیماری سالک در روستاهای اطراف تهران خبر داد، اخبار دیگری از شیوع این بیماری پوستی در نقاط دیگر ایران نیز منتشر شد، تا آن که دوشنبه، بیست و هفتم دی، یک مقام وزارت بهداشت آمار دقیق‌تری از میزان ابتلا به سالک در ایران، اعلام کرد.
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های انتقال‌پذیر بین انسان و حیوان در وزارت بهداشت، درباره شیوع بیماری سالک در ایران به ایسنا گفت: «از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا انتهای آذرماه، ده هزار و ۵۰۸ بیمار جدید مبتلا به سالک در کشور شناسایی شده‌اند و استان‌های اصفهان، فارس، خوزستان، سمنان، خراسان رضوی، و گلستان بیشترین موارد ابتلا به این بیماری را داشتند.»
او آخرین آمار ابتلا به بیماری سالک در استان تهران را مربوط به ورامین با ۳۸ مورد دانست، و افزود: «احتمالا افرادی هم که زخم‌های جزئی داشتند، ممکن است به شبکه بهداشتی مراجعه نکرده باشند و آمار موارد شناسایی شده کمتر از آمار واقعی موجود است.»
به گفته دکتر بهزاد امیری، «ابتلا به سالک در گروه سنی کودکان زیر ۵ سال بیش از سایر گروه‌ها است، زیرا ممکن است کسانی که بومی یک منطقه هستند، پس از یک بار ابتلا به بیماری تا پایان عمر علیه بیماری مقاوم شوند و به همین دلیل، بیشترین ابتلا در گروه سنی کودکان رخ می‌دهد.»
«سالَک» شایع‌ترین نوع بیماری پوستی لیشمانیاز است که بر اثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود. این بیماری واگیردار است، در رده بیماری‌های عفونی شناخته می‌شود، و عامل اصلی آن انگلی به نام لیشمانیا است. مخزن این انگل در شیوع سالک مرطوب یا روستایی، جوندگان یا موش‌های صحرایی هستند که این انگل از بدن آن‌ها به پشه‌های ماده انتقال یافته است و اگر محل زندگی پشه خاکی یا مخزن این بیماری به محل زندگی انسان نزدیک باشد، احتمال شیوع بیماری در انسان‌ها هم افزایش می‌یابد.
چند هفته پس از گزش پشه، زخم‌های متعددی در نقاط باز بدن که گزیده شده بوده‌اند، پیدا می‌شود. این زخم‌ها عموما مزمن هستند و اگر به عفونت ثانویه تبدیل شوند، شدیدتر خواهند شد. ضایعات معمولاً ترشح‌دار و مرطوب هستند و با آن که معمولاً پس از چند ماه بهبود می‌یابند، آثار پوستی آن‌ها به شکل نامناسبی به جا می‌ماند.
ایران، یکی از ۱۰ کشور سالک‌خیز جهان
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های انتقال‌پذیر بین انسان و حیوان در وزارت بهداشت، همچنین با بیان این که بیماری سالک در چندین منطقه از جهان، از جمله آمریکای جنوبی، شمال آفریقا، و خاورمیانه شیوع دارد، گفته است که در خاورمیانه، ایران، عراق، افغانستان، و سوریه، از شایع‌ترین مناطق سالک‌خیز هستند و بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد سالک جهان در ۱۰ کشور یافت می‌شود که کشور ما هم جزو آن‌ها است.
گفته‌های او در شرایطی ابراز می‌شوند که روز بیست و یکم دی نیز علی منصوری، مسئول بیماری‌های واگیر دانشگاه علوم پزشکی استان مرکزی از احتمال بومی شدن بیماری سالک در آن استان خبر داده بود. علی منصوری به ایلنا گفته بود: «سالک بیماری بومی استان مرکزی نیست و از دیگر شهرها وارد استان می‌شود. تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های پی‌در‌پی و نزدیکی جوندگان به مناطق روستایی و مسکونی، می‌تواند بومی شدن این بیماری را در سطح استان مرکزی به دنبال داشته باشد.»
همچنین، روز بیست و پنجم دی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جهرم با اشاره به روند افزایشی بیماری سالک نسبت به سال‌های گذشته، گفت: «بیش از ۳۰۰ مورد بیماری سالک در شهرستان جهرم گزارش شده است و پیش‌بینی می‌شود در صورت رعایت نکردن بهداشت فردی و عمومی، این آمار در سال آینده سیر بسیار بالاتری داشته باشد.» به گفته او، تجمع زباله‌ها، نخاله‌های ساختمانی، کودهای حیوانی، و سگ‌های ولگرد، مهمترین عوامل بروز بیماری سالک در این شهرستان واقع در جنوب شیراز هستند.
اردیبهشت امسال نیز فرماندار دامغان از شیوع سالک در آن شهرستان خبر داده و گفته بود که سال گذشته بیش از یک هزار نفر از مردم روستاهای جنوب دامغان به این بیماری مبتلا شدند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بودجه‌های ناچیز و روند کند مبارزه
بیماری سالک در ایران در شرایطی همچنان در وضعیت هشداردهنده است که در طول سال‌های پس از انقلاب، بارها از تدوین طرح‌های مقابله با این بیماری خبر داده شده است. هرازگاهی نیز بودجه‌های ناچیزی برای مقابله با این بیماری در نظر گرفته شده است که یا با تکیه بر کارشناسی هزینه نشده، یا پس از مدت کوتاهی با دلایل گوناگون حذف شده است.
از آنجا که سالک بیشتر در نقاط حاشیه‌ای شهرها شیوع می‌یابد و افراد محروم را درگیر می‌کند که صدایشان به جایی نمی‌رسد، رسیدگی به این بیماری چندان مورد توجه سیاستگذاران قرار نمی‌گیرد و عزمی برای ریشه‌کنی آن وجود ندارد.
آمارهای دقیقی هم از بیماری سالک در طول سال‌های مختلف ثبت نشده است. با این حال، پژوهش‌های موجود نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۷ بیش از ۲۶ هزار مورد ابتلا به سالک در ایران ثبت شده است، و سپس در سال ۹۰ با کاهش ناچیزی، به ۲۰ هزار و ۵۸۵ مورد رسیده است.
در مقاله علمی «وضعیت اپیدمیولوژیک لیشمانیوز در ایران از سال ۱۳۳۱ تا ۱۳۹۱» که تابستان ۹۵ منتشر شد، آمده است: «کل موارد لیشمانیوز در این دوره زمانی ۵۳۹ هزار و ۱۳۴ مورد بوده که در این مدت سالک شامل ۵۳۳ هزار و ۵۳۱ مورد با متوسط سالانه ۱۸ هزار و ۸۸۴ و متوسط میزان بروز ۳۱ مورد در صدهزار نفر بوده است.» این مقاله نتیجه‌گیری می‌کند که موارد سالک به دلیل انجام سیاست‌های کنترلی، کاهش یافته است.
با این حال، در سال ۱۳۹۹ تعداد ابتلا به سالک ۱۴ هزار و ۱۷۱ مورد اعلام شد که اگرچه در مقایسه با سال‌های قبل کاهش داشته است، با توجه به پیشرفت‌های بهداشتی و درمانی در جهان و مقابله با بیماری‌های عفونی، ناامیدکننده است؛ آن هم در شرایطی که به گفته متخصصان بهداشتی، احتمالا موارد حقیقی چهار تا پنج برابر بیشتر از آمار اعلام شده است، ضمن آن که آماری که در سال جاری از استان‌های مختلف منتشر می‌شود، نگرانی درباره شیوع مجدد و همه‌گیری این بیماری را تشدید می‌کند.
