اگر قرار باشد مسابقه‌ زیبایی در میان نرهای پرندگان برگزار شود، طاووس یکی از بخت‌های برنده است. زیست‌شناسان می‌گویند حمل این ابزار جلوه‌گری دردسرهای زیادی برای این پرنده در طبیعت دارد، اما گویا جفت‌گیری و بقای نسل به زحمتش می‌ارزد. 

در جوامع انسانی هم جفت‌یابی سخت است. ترکیبی از فرهنگ، اقتصاد، مذهب و هورمون‌ها آن را در طول تاریخ از یک هم‌آمیزی جنسی برای بقای نسل، به قراردادی اجتماعی تبدیل کرده است؛ اما خارج از روابط انسانی، پیدا کردن جفت مناسب برای حیوانات هم سازوکار خودش را دارد.

رابطه جنسی در طبیعت از نظر بیولوژیکی یک تجارت گران است. پیدا کردن یک همسر مناسب زمان و انرژی می‌خواهد. فرزندان نیز سرمایه‌گذاری عظیمی از منابع محسوب می‌شوند.

اما رابطه جنسی با غریبه‌ها یک امکان سودمند را به گونه‌های جانوری ارائه می‌دهد: کودکانی که به لطف ترکیب‌های جدید و «بهتر» ژن‌ها، از والدین خود خوش‌اندام تر، قوی‌تر و سالم‌تر هستند.

تصور ما از رقابت مردان در طبیعت بر پایه خشونت و جنگیدن بر سر ماده‌ها و قلمرو شکل‌گرفته است، اما این جفت‌یابی سویه زیبا و رنگارنگی هم دارد که در آن نرها برای جلب‌توجه ماده موردنظر خود به آب‌وآتش می‌زنند. از تزئین اتاق‌خواب گرفته تا آرایش خودشان.

برخی از پرندگان نر، دور هم جمع می‌شوند تا به صورت گروهی برقصند و کنجکاوی ماده‌های اطراف را جلب کنند. دیگران برای اثبات ارزش خود، با حرکات آکروبات قدرت و استقامت خود را به رخ می‌کشند.

طاووس‌های نر به‌خاطر صدای نافذ و پرهای دلربایشان معروف‌اند. این دومی به‌ویژه در گونه‌های آسیایی بسیار برجسته است. «دم» یا «چتر» طاووس شکل‌گرفته از پرهای خالداری است که به‌عنوان بخشی از مراسم خواستگاری به‌نمایش درمی‌آیند.

کارکردهای این رنگ‌آمیزی رنگین‌کمانی پیچیده و «چتر» بزرگ طاووس‌ها موضوع بحث‌های علمی گسترده‌ای بوده است. نظر چارلز داروین این بود که این آبشار رنگی برای جذب ماده‌ها استفاده می‌شود تا ویژگی‌های نمایشی مردان را در جفت‌یابی تکمیل کند.

آموتز زهاوی، زیست‌شناس تکاملی هم در تئوری دیگری با تایید این نقش گفت این ویژگی‌ها به‌عنوان علامت صادقانه‌ای از تناسب‌اندام مردانه است، زیرا کمتر طاووس نر ضعیفی می‌تواند به دلیل دشواری بقا با چنین چتر بزرگ و آشکاری در طبیعت زنده بماند.

داروین متوجه شد که بسیاری از حیوانات با دقت و وسواس زیاد جفت خود را انتخاب می‌کنند.

بااین‌حال، یک نابرابری بیولوژیکی ذاتی وجود دارد. تخمک‌ها تعداد نسبتا کمی دارند - سرمایه‌گذاری بزرگ و پرهزینه - درحالی‌که اسپرم‌ها کوچک و بسیار فراوان‌ترند؛ و جنین‌ها اغلب نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در بدن یا خارج از آن دارند. ازآنجایی‌که سرمایه‌گذاری بیشتر روی زنان است، آن‌ها اغلب جنسیت انتخابی‌تری دارند. درحالی‌که مردان برای انتخاب شدن باهم رقابت می‌کنند.