صفدر زارع حسین‌آبادی، دبیر کل انجمن استعدادهای برتر ایران از افزایش مهاجرت دانش‌آموزان نخبه در سال‌های اخیر خبر داد و اعلام کرد از میان ۸۶ مدال‌دار المپیادی، ۸۲ تا ۸۳ نفر، یعنی بیش از ۹۵درصد از آنان مهاجرت کرده‌اند.

او با اشاره به مشکلات موجود و نبود امکان پیشرفت برای نخبگان در ایران، تاکید کرد: «بچه‌هایی که مدال می‌گیرند نه به‌واسطه جاذبه خارج از کشور، بلکه به خاطر کم‌توجهی‌های موجود در کشور به مهاجرت فکر می‌کنند.»

به گفته زارع حسین‌آبادی، انجمن استعدادهای برتر ایران ۶۵هزار عضو دارد، اما تعداد دختران از پسران در این انجمن بیشتر است. زارع‌حسین‌آبادی با تاکید بر اینکه دولت باید از استعدادهای برتر حمایت کند به دانش‌آموزانی اشاره کرد که استعداد دارند، اما امکان بروز این استعدادها برایشان وجود ندارد. او در گفت‌وگو با خبرگزاری رکنا ماجرای دختربچه‌ای از محله میدان خراسان تهران را مثال زد که خانواده‌اش بضاعت مالی برای تحصیل فرزندشان نداشتند و می‌خواستند او را در سن پایین شوهر بدهند، اما او در المپیاد مدارج بالایی به‌دست آورد و پس‌ازآن نیز از ایران مهاجرت کرد.

موضوع مهاجرت نخبگان از ایران پیش‌تر نیز بارها خبرساز شده است. بنیاد ملی نخبگان با استناد به آمار دریافتی اداره گذرنامه ایران به‌تازگی گزارشی منتشر کرد که نشان می‌دهد بیش از‌۳۹ درصد برگزیدگان المپیادهای دانش‌آموزی در بازه زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۹‌ از ایران رفته‌اند و فقط ۴.۴ درصد آنان به ایران بازگشته‌اند. به‌عبارت‌دیگر ۳۷.۲ درصد از آن‌ها مقیم کشور دیگری شده‌اند. بر اساس گزارش بنیاد ملی نخبگان ایران تا مرداد ۱۳۹۹ از میان دارندگان رتبه‌های ۱ تا ۱۵۰ کنکور سراسری نیز ۲۷.۱ درصد کشور را ترک کرده‌‌اند و ۲۵.۵ درصد مقیم خارج از کشور شده‌اند و فقط ۳.۷ درصد به ایران بازگشته‌اند.

پیش‌تر بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران نیز از افزایش آمار مهاجرت دانش‌آموزان و دانشجویان در ۱۰ سال گذشته خبر داده و گفته بود: «به‌طور متوسط هرسال ۱۳ هزار اجازه اقامت یا ویزای تحصیلی در هر دو بخش دانش‌آموزی و دانشجویی برای ایرانیان خارج از کشور صادر شده است.» به گفته او، اغلب این افراد به کشورهای اروپایی و کانادا سفر کرده‌اند. در خبری دیگر کمال غانمی، معاون دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، اعلام کرده بود که حدود ۵۰ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های شریف و امیرکبیر در رشته معماری کشتی (مهندسی دریا) مهاجرت می‌کنند.

محدودیت‌های ناشی از نظام ایدئولوژیک ایران، بیکاری، مشکلات اقتصادی، نبود امکان پیشرفت، ممنوعیت آزادی‌های مدنی و ناپایداری‌های سیاسی و اجتماعی، میل به مهاجرت را در میان ایرانیان افزایش داده‌ است. نتایج یک نظر‌سنجی که آذرماه ۱۴۰۰ منتشر شد حاکی از آن است که از هر سه نفر ایرانی، یک نفر به مهاجرت فکر می‌کند. یافته‌های این کار مطالعاتی که در مرکز افکارسنجی کیو انجام شد، نشان می‌دهد میزان تمایل به مهاجرت میان ساکنان تهران ۴۶ درصد است. به‌عبارت‌دیگر حدود نیمی از ساکنان تهران درصورتی‌که شرایط فراهم باشد، مهاجرت می‌کنند یا دست‌کم به این موضوع فکر کرده‌اند.

وضعیت در دیگر مراکز استان‌ها نیز تفاوت چندانی با تهران ندارد؛ چون درصد تمایل به مهاجرت در میان ساکنان مراکز استان‌ها ۴۱ درصد و در میان ساکنان شهرستان‌ها به ۲۸ درصد رسیده است. ۲۹ درصد روستانشینان نیز اعلام کرده‌اند که تمایل دارند از ایران بروند. داده‌های این نظرسنجی نشان می‌دهد که ۴۷ درصد افرادی که تمایل دارند مهاجرت کنند، افراد دارای تحصیلات دانشگاهی‌اند و ۴۳ درصد آنان زیر ۳۰ سال سن دارند؛ یعنی تقریبا از هر دو جوان زیر ۳۰ سال ایرانی، یک نفر به مهاجرت فکر می‌کند.

محمد وحیدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، آذرماه ۱۴۰۰ گفت که در میان ۹۸ کشوری که نخبگان خود را با مهاجرت از دست می‌دهند، جمهوری اسلامی ایران بالاترین آمارها را دارد. او اضافه کرد: «روزانه ۲۰ مهندس و نخبه از کارشناسی تا دکترا از ایران خارج می‌شوند. عدد زیادی است و متاسفانه به همین اندازه بازگشت نداریم.»