اگرچه اطلاعات مرتبط با پریود زنان، مجموعهای از دادههای خصوصی است، کار به اپلیکیشنهای رهگیری و یادآوری پریود و پیشگیری از بارداری که میرسد، بیشتر کاربران بیمحابا و گشاده دستانه این دادهها را در اختیار چنین اپلیکیشنهایی قرار میدهند.
حالا نتایج یک پژوهش کاوشگرانه در موسسه «پرایوسی اینترنشنال» که از سازمانهای فعال در دفاع از آزادیهای دیجیتال و حریم خصوصی آنلاین و مستقر در لندن است، نشان میدهد برخی از این اپلیکیشنهای رهگیری پریود که میلیونها بار توسط کاربران از سراسر جهان دانلود شدهاند، دادههای حساس مرتبط با دوران قاعدگی و زندگی جنسی کاربران را بدون رضایت آنها در اختیار فیسبوک قرار میدهند.
این اطلاعات که توسط اپلیکیشنهایی نظیر «میا» (MIA) و «مایا» (Maya) و «مای پریود ترکر» (My Period Tracker) بیوقفه با فیسبوک به اشتراک گذاشته شده، گستره پهناوری را در بر میگیرد: از زمانهای استفاده از قرصهای ضد بارداری و زمانبندی پریود کاربران و علائم مرتبط با هر بار پریود گرفته تا تلاطمهای روانی و نوسانهای «مود» کاربران و دیگر اطلاعات خصوصی مرتبط با وضعیت سلامت زنان. دریایی از دادههای کاملا خصوصی میلیونها کاربر، که در جریانی منظم و سیال به اقیانوس دادههای فیسبوک میریزد.
اپلیکیشن مایا که روی گوگل استور اعلام شده در مالکیت یک کمپانی مستقر در هند موسوم به «پلاکالتک» است بیش از پنج میلیون بار دانلود شده و اپلیکیشن میا که تاریخ دقیق تخمکگذاری را محاسبه میکند، در مالکیت یک کمپانی توسعه موبایل مستقر در قبرس است که اعلام کرده بیش از دو میلیون کاربر در سراسر جهان دارد. میا حتی «ریمایندرهایی» که کاربران برای دریافت قرص ضد بارداری دریافت میکنند را هم به فیسبوک گزارش میکند.
مایا علاوه بر دریافت اطلاعاتی نظیر زمان همآغوشیهای کاربران و نوع قرصهای ضد بارداریای که استفاده میکنند، قسمتی برای «یادداشتهای شخصی» کاربران هم دارد که به گواه این پژوهش، حتی اطلاعات این یادداشتهای خصوصی هم با فیسبوک به اشتراک گذاشته میشود.
پژوهش پرایوسی اینترنشنال نشان میدهد این اپلیکیشنهای رهگیری پریود، حتی اطلاعات حساس و خصوصی کاربرانی که در فیسبوک حضور ندارند و آنهایی که به این اپلیکیشنها اجازه دسترسی به اکانت فیسبوک خود ندادهاند را هم در اختیار فیسبوک میگذارد.
جزئیات پریود کاربران به چه کار فیسبوک میآید؟
انتقال این اطلاعات حساس به فیسبوک از راه «کیت توسعه نرمافزاری» (SDK) فیسبوک و رابط اپلیکیشن (API) آن صورت میگیرد. توسعهدهندگان اپلیکیشنها برای اینکه به فیسبوک امکان پخش تبلیغات هدفمند برای کاربران را بدهند، باید از این کیت بهره بگیرند. وقتی کاربری اطلاعات خصوصی خود را در اپلیکیشنی وارد میکند، این دادهها بلافاصله از طریق همین «کیت توسعه نرمافزاری» برای فیسبوک ارسال میشوند.
نکته عجیب و مرموز ماجرا این است که هیچیک از کاربران این اپلیکیشنها هیچ راهی برای در امان ماندن از تعقیب فیسبوک ندارند. حتی اگر اکانت فیسبوک نداشته باشید هم اطلاعاتتان برای فیسبوک ارسال میشود.
تبلیغات استراتژیک و هدفمند که مهمترین منبع درآمد چند صد میلیارد دلاری فیسبوک است، با تکیه بر اطلاعات حساسی از این دست بسیار هوشمندانهتر انجام میشود. تصور کنید که تبلیغاتچیها حالا به سادگی میتوانند متناسب با اطلاعاتی که از «مود» شما یا تعداد جوشهای صورت و میزان دلپیچهتان در این روز یا لحظه خاص دارند، تبلیغ مناسب را پیش چشمانتان قرار دهند.
الگوها و عادات خرید زنانی که باردار شدهاند یا در آستانه بارداری قرار دارند، بهطور محسوسی تغییر میکند. فیسبوک در اتحاد با اپلیکیشنهای رهگیری پریود، همه این تغییرات را موشکافانه دنبال میکند تا هر لحظه بتواند بیشترین سود ممکن را از حضور شما ببرد.
اپلیکیشنهای پریود، رسانهها را تهدید به تعقیب قضایی کردهاند
یافتههای پژوهش پرایوسی اینترنشنال تیتر بسیاری از رسانههای معتبر جهانی شد. میا و مایا اما در واکنش، سرآسیمه از «بازفید» که نخستین رسانه مرجع بازتابدهنده نتایج این پژوهش بود، خواستند که همه اطلاعات منتشر شده را «بیوقفه پاک کنند» و تهدید کردهاند که در غیر این صورت به مراجع قضایی شکایت خواهند کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پلاکالتک که کمپانی پشت اپلیکیشن مایا است، میگوید هیچ داده حساسی را در اختیار فیسبوک قرار نمیدهد: «همه دادههایی که در دسترس مایا قرار میگیرند برای کاربری این اپلیکیشن ضروریاند. پیشبینی اطلاعات مرتبط با چرخه قاعدگی، پیچیده و متکی به هزاران متغیر است و ما برای افزایش دقت پیشبینیها باید همه اطلاعات کاربران را در اختیار داشته باشیم».
فیسبوک هم همچون همیشه با پاسخهای دیپلماتیک به میدان آمده است: «ما سیستمهایی تعبیه کردهایم که اطلاعات حساسی نظیر رمزهای عبور و شماره تامین اجتماعی و شماره تلفن کاربران و … را به صورت اتوماتیک کشف و پاک میکنند و بررسیهای لازم را آغاز کردهایم تا انواع دیگری از دادهها هم که حساس محسوب میشوند، به زودی به صورت اتوماتیک فیلتر شوند».
این رسوایی محدود به اپلیکیشنهایی نظیر مایا و میا نیست و طیفی گسترده از آنها را در بر میگیرد. این اپلیکیشنها عموما رابط کاربری گرافیکی و جذابی دارند و واقعا کار پیگیری پریودها و زمانبندی بارداری یا گریز از بارداری را برای کاربران سادهتر میکنند، اما مساله اساسی اینجاست که بسیاری از کاربران از زاویه حریم خصوصی به این ماجرا و پیآمدهای آن نمینگرند و از مخاطرات آن ناآگاهاند. واقعیت این است که کسر بزرگی از کاربران هرگز «سیاستهای حریم خصوصی» این اپلیکیشنها را مطالعه نمیکنند.
پرایوسی اینترنشنال در پژوهش خود به این نتیجه رسیده که اپلیکیشنهایی نظیر «پریود ترکر» (Period Tracker) و «فلو» (Flo) و «کلو» (Clue) از دادههای حساس کاربران حراست میکنند و آنها را در اختیار فیسبوک قرار نمیدهند.