ریاست امور دینی ترکیه (دیانت) در پی یک بحث یک‌ماهه اعلام کرد کعبه را می‌توان بر روی سکوهای مجازی و فراجهانی (متاورس) زیارت کرد، اما «حج واقعی» تلقی نمی‌شود.

بحث از زمانی آغاز شد که عربستان سعودی با ابتکار جدیدی در دسامبر ۲۰۲۱، مقدس‌ترین مکان اسلام را وارد عصر فراجهانی کرد که به مسلمانان اجازه می‌دهد تا به‌طور مجازی «حجرالأسود»، سنگ مورد احترام مذهبی در شهر مکه را از خانه‌های خود مشاهده کنند.

این رویداد فراجهانی «ابتکار سنگ سیاه مجازی» نام دارد که در آن کاربران می‌توانند به‌طور مجازی سنگ سیاه مقدس حجرالأسود را که در گوشه‌ای از کعبه واقع در مسجدالحرام در مکه قرار دارد، ببینند.

مقامات سعودی در بیانیه‌ای درباره این زیارت مجازی گفتند: «این ابتکار عمل به مسلمانان اجازه می‌دهد تا مراسم حج را قبل از زیارت (فیزیکی) مکه تجربه کنند».

بااین‌حال، این ابتکار عمل باعث ایجاد اختلاف در میان برخی از مسلمانان در سراسر جهان در رسانه‌های اجتماعی شد که آیا «حج مجازی یا فراجهانی» را می‌توان یک «عبادت واقعی» تلقی کرد.

مسلمانان ترکیه نیز همین سؤال را از اداره دیانت کشورشان پرسیدند.

رمزی بیرجان، مدیر بخش خدمات حج و عمره دیانت، روز اول فوریه در پاسخ به این سوالات حج در فضای فراجهان را نشدنی دانست و با بیان اینکه مؤمنان می‌توانند در فراز آسمان کعبه را زیارت کنند، اما هرگز عبادت واقعی محسوب نمی‌شود، افزود: «پای حاجی باید به زمین برسد.»

او گفت که ابتکار عربستان «برای تبلیغ» راه‌اندازی شده است و «همانند بازدید از موزه با عینک واقعیت مجازی» است.

بیرجان با اشاره به خصوصیات حج که باید در «زمان و مکان خاص انجام شود» در حساب توییتر خود نوشت: «شبیه‌سازی اعلام‌شده از سوی ریاست حرمین، اثری دیجیتالی است که هدف آن تبلیغ اماکن تاریخی و مقدس در مکه، مدینه برای اهداف بصری و آموزشی است. (اما) با آن نمی‌توان حج و عمره را به جا آورد.»

حج مجازی توسط آژانس امور نمایشگاه‌ها و موزه‌های عربستان سعودی با همکاری دانشگاه ام‌القری اجرا شد.

این پروژه در مراسمی در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۱ با حضور عبدالرحمن السدیس، رئیس‌کل «حرمین » معرفی شد.