عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران گفت که کشورهای افغانستان و هند در صادرات فرش از ایران پیشی گرفته‌اند. به گفته مرتضی میری، در حال حاضر رتبه ایران در صادرات فرش چهارم و پنجم است؛ در حالی‌ که تا چند سال همیشه رتبه اول را در اختیار داشت.

صادرات فرش ایرانی در پی کم شدن میزان تقاضا در بازارهای جهانی کاهش یافت. فعالان اقتصادی این حوزه معتقدند کاهش تقاضا در مشکلات ناشی از تحریم‌های بین‌المللی ریشه دارد. مرتضی میری نیز با تایید این موضوع به خبرگزاری ایرنا گفت: «وقتی با مشکلات عدیده در تجارت مواجه‌ایم و یک تاجر برای کار با ایران باید با موانع مختلف مربوط به امور بانکی و حمل‌ونقل مواجه شود، مسلما تقاضا کاهش می‌یابد.»

این فعال اقتصادی با اشاره به نزول رتبه ایران در صادرات فرش به رده چهارم و پنجم، بازیابی جایگاه پیشین فرش ایران در بازارهای جهانی را به حل مشکل تحریم‌ها و اصلاح روابط بین‌المللی مشروط دانست و بر لزوم در دستور کار قرار گرفتن برنامه‌های تبلیغی و ترویجی برای معرفی فرش ایرانی تاکید کرد. او افزود: «دو مورد اول به حاکمیت وابسته است و برای مورد سوم هم بدون کمک دولت، کار برای بخش خصوصی سخت می‌شود.»

به گفته این عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف، در غیاب فرش‌ ایرانی در بازارهای جهانی، هندی‌ها بازار کشورهایی مثل آمریکا را در اختیار گرفته و سلایق را تغییر داده‌اند.

میری، با انتقاد از بی‌اعتنایی و غفلت دولت‌ از اهمیت فرش، آن را کالایی راهبردی خواند که می‌تواند بقای اقتصادی حداقل ۱۰ درصد از جامعه ایران را تضمین کند. او با اشاره به جمعیت دو میلیون نفری که مستقیم از این صنعت امرارمعاش می‌کنند، گفت: «بخش عمده‌ای از این جمعیت در روستاها ساکن‌اند که اگر این صنعت به مشکل بخورد، شاهد مهاجرت آن‌ها به شهرها خواهیم بود و از آنجا که غیر از فرشبافی، کشاورزی و دامداری تخصص دیگری ندارند، به جمعیت مصرف‌کننده شهری اضافه می‌شوند و می‌توانند مشکلات عدیده امنیتی و اجتماعی ایجاد کند.»

پیش‌تر، احمد کریمی اصفهانی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران، نیز از مهاجرت فرشبافان ایرانی به ترکیه خبر داده و گفته بود: «مسئولان ما از منزلت فرش اطلاع ندارند. در ایران، دو میلیون نفر بافنده وجود دارد که با احتساب خانواده‌ها، هشت میلیون نفر تحت‌تاثیرند. از آنجا که بیشتر تولید در روستاها انجام می‌شود، رونق این صنعت می‌تواند از مهاجرت جلوگیری کند.»

در خبری دیگر، عبدالله بهرامی، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف، نیز با تایید مهاجرت «طراحان بزرگ فرش دستباف ایران» به ترکیه گفته بود: «زمانی بزرگ‌ترین صادرکننده پشم و ابریشم جهان بودیم ولی امروز به واردات آن روی آورده‌ایم؛ به‌ نحوی‌ که سالانه ۵۰۰ تن ابریشم وارد می‌کنیم.»

فرش ایرانی و به‌خصوص فرش دستباف یکی از مهم‌ترین کالاهای صادراتی ایران در دوران پیش از انقلاب ۵۷ بود اما در طول عمر ۴۳ ساله جمهوری اسلامی ایران، صنعت فرش ایران به دلیل نبود حمایت نهادهای دولتی و کاهش صادرات در معرض نابودی قرار گرفت.

فرش ایرانی قدمتی چند هزار ساله دارد و سابقه آن تا دوران باستان می‌رسد. فعالان اقتصادی و هنرمندان صنایع‌دستی بارها تاکید کرده‌اند که قالی ایران ظرفیت رقابت در بازارهای جهانی را دارد و می‌تواند یکی از گزینه‌های مطرح برای توسعه اقتصاد غیرنفتی باشد اما با وجود نقش تعیین‌کننده صنعت فرش در صادرات و ارزآوری، در طول سال‌های پس از انقلاب به این صنعت توجه نشده است.

در اسفند ۱۳۹۹، مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی گمرک ایران، در نامه‌ای خطاب به علیرضا رزم‌حسینی، وزیر وقت صنعت و معدن و تجارت، اعلام کرد که صادرات فرش ایرانی که در سال ۱۳۷۲ به دو میلیارد دلار رسیده بود، در سال ۱۳۹۹ به حدود ۵۰ میلیون دلار رسیده است. آمارهای اتاق بازرگانی تهران نیز نشان می‌دهد صادرات فرش در سه ماه نخست ۱۴۰۰ حدود پنج میلیون دلار بوده است. این رقم کاهش قابل‌توجه صادرات فرش ایران را اثبات می‌کند.

پیش‌تر سید رضی حاجی آقامیری، رئیس سابق کنفدراسیون صادرات، با بیان اینکه صنعت فرش ایران نفس‌های آخر را می‌کشد و راکد است، گفته بود: «یک زمانی تنها خریداران فرش ایرانی اروپایی‌ها، آمریکایی‌ها و اهالی شرق دور بودند اما حالا با از دست دادن این بازارها، صادرات فرش به کشورهای همسایه هم امکان‌پذیر نیست.»