رسانه‌های بین‌المللی از بازداشت دو شهروند بریتانیایی مظنون به عضویت در گروه داعش در شمال افغانستان خبر داده‌اند. روزنامه بریتانیایی گاردین روز سه‌شنبه، ۱۹ بهمن، گزارش داد طالبان این دو نفر را که یکی گذرنامه بریتانیایی و دیگری گذرنامه یکی از کشورهای اروپایی را دارد، در پاییز امسال، هنگام ورود به افغانستان از مرزهای شمالی این کشور، بازداشت کرده‌اند.

یک فرمانده طالبان به شرط افشا نشدن نامش به گاردین گفت که از این افراد ۱۰ هزار پوند پول نقد، لوازم نظامی جانبی و عینک دید در شب به دست آمده است. آنان از ازبکستان به مرز حیرتان در افغانستان وارد و همان‌جا هم بازداشت شدند.

یک منبع دولتی در ازبکستان به گاردین گفت این دو تن زمانی که به ازبکستان پرواز کردند، هر دو گذرنامه بریتانیایی داشتند. اما اینکه یکی از این افراد گذرنامه یک کشور اروپایی دیگر را هم داشته باشد برای آنان مشخص نیست. او احتمال داد که طالبان در تشخیص گذرنامه‌های این دو اشتباه کرده باشند.

پس از خروج نیروهای ناتو از افغانستان و سقوط حکومت اشرف غنی، این نخستین بازداشت شهروندان غربی به اتهام عضویت در گروه تروریستی داعش در افغانستان است و نشان می‌دهد که سربازگیری داعش از میان شهروندان کشورهای غربی دوباره افزایش یافته است. از سال‌ها پیش به این‌سو، صدها شهروند بریتانیایی در صفوف داعش فعالیت دارند. تعدادی از آنان در این سال‌ها، در نبردها کشته شدند اما برخی هنوز با داعش همکاری می‌کنند.

شهروندان کشورهای اروپایی که می‌خواهند به داعش شاخه خراسان بپیوندند، معمولا از مسیر آسیای مرکزی استفاده می‌کنند. چند سال قبل نیز دو شهروند فرانسوی نخست به آسیای میانه سفر کردند و از آنجا به افغانستان وارد شدند و به داعش پیوستند. مقام‌های تاجیکستان یک شهروند دیگر فرانسه را که می‌خواست در سال ۲۰۱۷ از مسیر تاجیکستان به افغانستان شود برود، بازداشت و به پنج سال زندان محکوم کردند.

با توجه به اینکه جنگ در سوریه تا حدی فروکش کرده و فضا در سوریه و عراق برای داعش تنگ شده است، بیشتر افرادی که می‌خواهند از کشورهای غربی به داعش بپیوندند، شاخه خراسان داعش را بهترین مکان برای حضور و جنگیدن می‌یابند. اشلی جکسون، کارشناس گروه‌های مسلح در افغانستان و نویسنده کتاب مذاکره بقا، درباره روابط غیرنظامیان با شورشیان طالبان می‌گوید: «شاید اینجا برای جهادگران مشتاقی که می‌خواهند جنگ را تجربه کنند، محتمل‌ترین مکان باشد.»

 یک منبع دولتی ازبکستان تایید کرد که مقام‌های این کشور این دو مرد را برای بررسی به طالبان در افغانستان معرفی کردند زیرا اگرچه درباره آن‌ها اطلاعاتی نگران‌کننده وجود داشت، هیچ‌یک از قوانین ازبکستان را نقض نکرده بودند -دارندگان گذرنامه بریتانیا می‌توانند بدون ویزا به ازبکستان  وارد شوند- و نامشان در فهرست تحت تعقیب اینترپل نیز نبود.

این منبع افزود: «از نظر ویزا همه‌چیز مرتب بود. ما نتوانستیم از ورودشان جلوگیری کنیم زیرا آن‌ها انگلستانی‌اند. ما نمی‌توانستیم جلو ادامه کارشان را بگیریم چون ویزای افغانستان داشتند.»

با این حال مقام‌های طالبان گفته‌اند که پاسخ‌های که این افراد به آنان مشکوک بوده است. به گفته طالبان، آن‌ها نخست گفته‌اند که با عده‌ای از اهالی جلال‌آباد در شرق افغانستان نسبت خانوادگی دارند. در مورد جلیقه‌های رزمی که چیزی شبیه جلیقه‌های انتحاری بدون مواد انفجاری‌اند هم مدعی شدند که چون برایشان جالب بود، آن را با خود داشته‌اند.

سران گروه طالبان ادعا می‌کنند فعالیت‌های داعش در افغانستان‌ را با دقت زیرنظر دارند و آن‌ها را مهار کرده‌اند؛ اما واقعیت‌ این است که پس از سقوط جمهوریت، زمینه برای رشد دوباره گروه‌های افراطی از جمله داعش و القاعده در افغانستان میسر شده است. باز شدن در زندان‌های افغانستان تعدادی از اعضای داعش را دوباره به سنگرهای این گروه بازگرداند و آنان دوباره سربازگیری را شروع کردند.

براورد می‌شود که در همین لحظه بین دو تا سه هزار جنگجوی مسلح در صفوف داعش حضور داشته باشند. آنان به اندازه کافی پول و امکانات دارند و از چهره‌های افراطی گروه‌های جهادگرای سابق، طالبان سرخورده از توافق صلح و سربازان طالب که دیگر برای گذران زندگی پولی ندارند و حتی شهروندان غربی سربازگیری می‌کنند.

کارشناسان فعالیت داعش بر این باورند که در حال حاضر داعش نمی‌خواهد از شهروندان غربی سربازگیری کند و تلاش‌هایش فعلا به ایجاد یک جغرافیای جدید برای خود معطوف شده است و پس از آن، بار دیگر شهروندان کشورهای غربی را به عضویت دعوت می‌کند.

با اینکه گروه طالبان که حالا صاحب دولت نیز شده‌اند، در مقابل اعضای داعش با خشونت زیاد موضع گرفته‌اند، به نظر نمی‌رسد که این خشونت بیش از حد توانسته باشد جلو گسترش فعالیت داعش را بگیرد. کارشناسان نظامی هم با توجه به امکانات گروه طالبان و نیز این دلیل بزرگ که طالبان و داعش تقریبا از یک ریشه‌اند، به محو داعش توسط طالبان چندان خوش‌بین نیستند.