بسیاری از متحدان آمریکا در خاورمیانه، دولت بایدن را به دلیل حمله متهورانه اخیر نیروهای ویژه آمریکایی در شمال سوریه که به کشته شدن ابو ابراهیم قریشی، رهبر داعش منجر شد، تحسین می‌کنند. با این‌ حال، ادعاهای بسیاری وجود دارد مبنی بر این‌که ترکیه، متحد اصلی ایالات متحده در منطقه، به داعش فرصت می‌دهد تا به حضورش در نوار مرزی ادامه دهد. در همین حال، نیروهای دموکراتیک سوریه، گروهی متشکل از جنگجویان عمدتا کُرد که ایالات متحده در سال‌های گذشته برای رهبری جنگ زمینی علیه داعش در سوریه به آن‌ها تکیه کرده است، می‌گویند ترکیه قصد دارد «منطقه امنی» برای داعش در شمال سوریه ایجاد کند.

علاوه بر این، کشته شدن دومین رهبر داعش در سه سال اخیر در خانه‌ای بسیار نزدیک به مرز سوریه، پرسش‌های ناخوشایند بسیاری را برای ایالات متحده و متحدانش در ناتو مطرح کرده است. از سوی دیگر، در سال‌های گذشته، داعش حمله‌های متعددی را علیه اهدافی در قلمرو ترکیه انجام داد که به کشته شدن شمار زیادی از شهروندان ترکیه منجر شد. در مقابل، نیروهای امنیتی ترکیه نیز جنگجویان داعش را در چندین مورد، هدف حمله قرار دادند و تعداد زیادی از اعضای این سازمان را کشتند.

اکنون این پرسش مطرح می‌شود که اتهام‌هایی که در مورد تبانی ترکیه با سران داعش به آنکارا نسبت داده می‌شود تا چه حد می‌تواند درست باشد و جنگ فرضی ترکیه علیه این سازمان تروریستی چقدر کارایی دارد؟

بیش از پنج سال از تیراندازی و حمله داعش به باشگاهی شبانه در استانبول می‌گذرد که در جریان آن ۳۹ نفر از شهروندان ۱۲ کشور خارجی در جشن سال نو میلادی کشته شدند، اما داعش پس از آن، دست به هیچ حمله گسترده‌ای در ترکیه نزده است. ترکیه از آغاز ظهور داعش، اهمیت بسیاری برای این سازمان داشت. در اوج قدرت دولت موسوم به «خلافت» داعش، جنگجویان خارجی به‌منظور پیوستن به این گروه تروریستی، وارد سوریه و عراق می‌شدند. اغلب جنگجویان یادشده خود را از ترکیه به مناطق تحت کنترل داعش می‌رساندند. در برخی موارد، این افراد برای این‌که بتوانند غیرقانونی از مرزی که آن زمان نیروهای امنیتی ترکیه به‌طور منظم کنترل نمی‌کردند، عبور کنند آموزش می‌دیدند و با آن‌ها همکاری صورت می‌گرفت. البته ترکیه همواره  نقطه عبور و مبدا حرکت افراد تازه‌وارد خارجی که قصد پیوستن به داعش را داشتند، به شمار می‌رفت‌.

شمار شهروندان ترکیه که به داعش پیوسته‌اند بیش از ۶۵۰۰ نفر تخمین زده می‌شود و همین امر باعث شد این منطقه به محور استخدام افراد جدید، جذب جنگجویان خارجی و مرکز مهم مالی و لشکرکشی برای سازمان داعش تبدیل شود. به دنبال حمله به باشگاه «رینا» در استانبول، احمد یایلا، افسر سابق واحد مبارزه با تروریسم ترکیه، گفت بر اساس برآورد او، حدود دو هزار تن از افراد تندروی داعش در ترکیه به سر می‌برند. شکی نیست که این رقم از آن زمان تاکنون افزایش قابل‌توجهی یافته است.

هنگامی‌ که در تابستان سال ۲۰۱۷، شهر رقه در آستانه سقوط قرار داشت، رهبران داعش به اعضای این سازمان دستور دادند در امتداد مرز ترکیه جابه‌جا شوند و منتظر فرمان باشند، سپس اغلب این افراد در ترکیه متواری شدند. با افزایش میزان تهدیدهای تروریستی، مبارزه با تروریسم در ترکیه شدت گرفت و در طول یک سال، نیروهای امنیتی ترکیه حدود هزار حمله برای تعقیب و بازداشت جنگجویان وابسته به داعش انجام دادند. در چند مورد، ده‌ها مظنون در یک حمله دستگیر شدند. حضور گسترده اعضای داعش در ترکیه نشان‌دهنده سهولت نفوذ به خاک ترکیه است و به همین دلیل، ترکیه برای رهبری داعش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در حالی‌ که ترکیه به مبارزه علیه تروریسم ادامه می‌دهد، وزارت خزانه‌داری آمریکا در تلاش برای خشکاندن منابع مالی است که داعش و سایر سازمان‌های جهادی‌ها به آن وابسته‌اند. تلاش‌های ایالات متحده در این راستا به افشای بسیاری از تامین‌کنندگان مالی تروریست‌ها منجر شد و در یکی از موارد، فعالیت گروهی از شرکت‌های صرافی و حواله که هر روز صدها هزار دلار جابه‌جا می‌کردند، افشا شد. از آن‌جا که ترکیه برای جلوگیری از تامین مالی تروریسم ظاهرا تلاش‌ چندانی نداشت، گروه ویژه اقدام مالی (FATF) که یک‌ نهاد نظارتی مالی بین‌المللی است، ترکیه را در «فهرست خاکستری» قرار داد. در نتیجه، ترکیه در لیست کشورهایی قرار گرفت که در راستای مبارزه با پول‌شویی و تامین مالی تروریسم به‌اندازه کافی تلاش نمی‌کنند و این اقدام به تشدید بحران اقتصادی در ترکیه منجر شد.

هرچند آنکارا داعش را سازمان تروریستی معرفی کرد و برای مبارزه با آن، به ائتلاف جهانی پیوست، اما این کشور از مدت‌ها پیش به بی‌توجهی به گروه‌های جهادی متهم می‌شود. شکی نیست که دولت اردوغان در مبارزه با تروریسم اولویت‌های دیگری نیز دارد که از میان آن‌ها می‌توان به مقابله با حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و شبه‌نظامیان کرد وابسته به آن و جنبش گولن اشاره کرد. البته دولت ترکیه جنبش گولن را که به‌طور رسمی با ‌نام سازمان تروریستی فتح‌الله شناخته می‌شود، مسئول کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ می‌داند. با توجه به تلاش‌های بسیاری که ترکیه برای مقابله با تهدید گروه‌های سیاسی یادشده انجام می‌دهد و چالش‌هایی دیگری که با آن‌ها مواجه است، مبارزه با داعش در این کشور تا حدی کم‌رنگ بوده است.

مقام‌های ترکیه از سال ۲۰۱۱ تاکنون، حدود ۸ هزار و ۵۸۵ فرد مظنون به فعالیت‌های تروریستی را که اتباع ۱۰۲ کشور بوده‌اند، اخراج کرده‌اند. برخی از این افراد که شرایط زندانی شدن یا اخراج آن‌ها از کشور فراهم نیست، تحت نظر قرار می‌گیرند. با این‌ حال، به نظر می‌رسد که سرویس‌های امنیتی ترکیه قادر به نظارت جدی بر آن‌ها نیستند. از سوی دیگر و با توجه به کاهش شدید محبوبیت اردوغان و نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات، انتظار می‌رود که مبارزه با داعش از میزان کنونی نیز کمتر شود و این امر دیگر در فهرست اولویت‌ها نباشد.

در واقع، دولت ترکیه از سال ۲۰۱۷ موفقیت چندانی در مبارزه با تروریسم نداشته یا تلاش‌های لازم در این راستا انجام نداده است. هرچند عملیات نظامی ضدتروریستی این کشور همچنان ادامه دارد، به نظر می‌رسد که این عملیات در جلوگیری از فعالیت‌های‌ گروه‌های تروریستی کارایی قابل ذکری ندارد. با توجه به اوج‌گیری روزافزون فشارهای داخلی و نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات، بعید به نظر می‌رسد که تلاش‌های فرضی ترکیه برای مبارزه با داعش نتایج مثبتی در پی داشته باشد.