خبرگزاری رویترز که هفته گذشته گزارشی از مفاد توافق هستهای شامل آزادسازی داراییهای مسدود شده ایران در کره جنوبی و محدودیت غنیسازی به زیر پنج درصد منتشر کرده بود، در گزارشی دیگر از نزدیک بودن توافق و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای مبادله زندانیان خبر داد.
مبادله زندانیان که منتقدان آن را امتیازگیری تهران از گروگانگیری توصیف میکنند بهطور علنی در سرفصل مذاکرات جاری در وین گنجانده نشده اما بخش جدانشدنی از هرگونه توافق آمریکا و جمهوری اسلامی بهشمار میرود.
رویترز به نقل از یک مقام ارشد دولت ایران که نام او را فاش نکرد، نوشت: «ایران همواره آماده مبادله زندانیان بوده و گمان میرود پنج یا شش نفر از آنها آزاد شوند.»
او به ملیت زندانیانی که آزاد میشوند اشاره نکرد اما حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیشتر گفته بود که تهران آماده تبادل فوری زندانیان با آمریکا است.
به گفته رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هماکنون چهار شهروند آمریکایی شامل سیامک و باقر نمازی در ایران زندانیاند. عماد شرقی و مراد طاهباز دیگر شهروندان آمریکایی هستند که نام آنها علنی شده است. اما با توجه به سابقه محرمانهنگاهداشتن نام برخی زندانیان، روشن نیست که آیا این فهرست برای آمریکا به همین چهار نفر محدود میشود یا خیر.
این فهرست تنها مربوط به شهروندان ایرانی آمریکایی است و فهرست زندانیان ایرانی با تابعیت کشورهای اروپایی یا زندانیان اروپایی محبوس در ایران بسیار طولانیتر است. مشهورترین آنها نازنین زاغری رتکلیف، ایرانی-بریتانیایی است که تهران بابت آزادی او ۴۰۰ میلیون پوند بدهی دولت بریتانیا بابت قرارداد تانکهای چیفتن را طلب کرده است.
گزارش رویترز حاکی از آن است که دهها دوتابعیتی و شهروند خارجی در ایران زندانیاند.
بر اساس این گزارش تهران در مبادله جدید به دنبال آزادی ۱۲ ایرانی از جمله هفت ایرانی آمریکایی است که اغلب به دلیل نقض تحریمها در آمریکا زندانیاند.
در جریان برجام نیز پنج زندانی آمریکایی در مقابل هفت زندانی ایرانی و البته هواپیمایی حامل صندوقهای پول نقد که دولت اوباما به تهران فرستاد، آزاد شدند.
علاوه بر رویترز، میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین هم روز سهشنبه از رو به پایان بودن مذاکرات خبر داده بود. همزمان پولتیکو گزارش داد که انتظار میرود وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و سه کشور اروپایی حاضر در مذاکرات احیای برجام (بریتانیا، فرانسه و آلمان) به پایتخت اتریش سفر کنند تا احیای برجام را اعلام کنند. این گزارش حاکی از آن است که وزرای خارجه روسیه و چین (دو کشور دیگری باقیمانده در برجام) احتمالا بهطور آنلاین در نشست وزرای خارجه شرکت میکنند.
باوجود ابراز امیدواری برخی منابع نسبت به نزدیک بودن توافق، امیرعبداللهیان از باقیماندن موضوعاتی سخن گفته که به گفته او «جزو خطوط قرمز» جمهوری اسلامی است. این موضوعات شامل تضمین باقیماندن آمریکا در برجام و ابتکار عملی و قابل اعتماد از سوی آمریکا است.
موضوعاتی که جمهوریخواهان در کنگره آمریکا درباره آن به دولت جو بایدن هشدار دادهاند. آنها تاکید دارند که دولت بایدن باید هرگونه توافق با ایران را به تایید کنگره برساند، در غیراین صورت توافق جدید هم به سرنوشت برجام دچار خواهد شد. توافقی که در دولت باراک اوباما با شتابزدگی و حذف موضوعات مهم شامل فعالیتهای منطقهای و برنامههای موشکی امضا شد اما دو سال بعد با تغییر دولت در آمریکا، دونالد ترامپ آن را مغایر با منافع ملی آمریکا ارزیابی کرد و از آن خارج شد.