طلوع و غروب آفتاب قرن‌ها است که در فرهنگ و هنر انسانی لحظه‌ای تاثیرگذار و الهام‌بخش به‌شمار می‌آمده است. در ایتالیا اما طلوع خورشید بر فراز یک قلعه قدیمی، الهام‌بخش چیزی بیش از آفریدن یک نقاشی یا سرایش شعر شده است. قلعه روکا کالاشچو، در دل قریه‌ای کوهستانی در میان رشته کوه آپنین ایتالیای مرکزی، برای یکی از شهروندان ایتالیا آن‌قدر الهام‌بخش بود که او یک‌تنه دست به احیای این روستای فراموش‌شده زد.
آقای فرانکو کانیولی و داستان این‌که چگونه به یک روستای کوهستانی قرون وسطایی جانی دوباره بخشید، موضوع گزارشی است که خبرگزاری رویترز روز سه‌شنبه، ۲۲ مارس، منتشر کرد.
ایتالیا نیز مانند بسیاری از سایر نقاط قاره اروپا، پر از برج و باروها و قلعه‌های یادگار روزگار دیرین است؛ زمانی که این قاره نه تنها مثل امروز، تحت لوای اتحادیه اروپا، متحد و با مرزهای آزاد نبود، که هر گوشه و کنار آن ملک این و آن ارباب و فئودال بود. بسیاری از این قلعه‌ها امروز در گوشه‌ای رها شده‌اند، هرچند بسیاری هم نقطه شکل‌گیری شهرهای کوچک و بزرگ شده‌اند.
روستای روکا کالاشچو یادگار قرون وسطی استپرشمار، اما از سال ۱۹۵۷ کاملا رها شده بود. امروز اما یکی از نقاط کوچک پرشمار در سراسر ایتالیا است که رستاخیزی جدید را تجربه می‌کند. قیمت‌های ارزان، فرصت دورکاری، و خواست دوری از هیاهوی شهرها، باعث پاگرفتن این روند شده است.
کانیولی هنگام نشان دادن این قلعه به بازدیدکنندگان، می‌گوید: «اگر از منظری رمانتیک به قضیه بنگریم، داستانی عاشقانه بین من و روکا کالاشچو در میان است.»
منطقه آبروتزوی ایتالیا به کوهستان‌هایش معروف است و این روستا به «نور آبروتزو». این قلعه زمانی بخشی از زنجیره استحکاماتی بود برای دفاع از دره‌های این منطقه در مقابل هجوم خارجی‌ها؛ زنجیره‌ای که تا ساحل دریای آدریاتیک می‌رفت.
روند شهرنشینی در ایتالیا در طول صد سال گذشته مدام شتاب گرفته است. در اوایل قرن بیستم، بسیاری از روستاها، به‌خصوص قریه‌های کوهستانی که زندگی در آن‌ها معمولا دشوار بود، خالی از جمعیت شدند. این روند در پی جنگ جهانی دوم شتاب گرفت، چرا که شهرها هرچه بیشتر و سریع‌تر به مراکز فعالیت و رشد اقتصادی بدل می‌شدند.
بسیاری از روستاهای ایتالیا موضوع آفرینش‌های ادبی و هنری مختلف بوده‌اند؛ مثلا فیلم «استرومبولی» (۱۹۵۰) محصول مشترک ایتالیا و آمریکا به کارگردانی روبرتو روسلینی و بازی اینگرید برگمن که از نمونه‌های درخشان سینمای نئورئالیسم ایتالیا محسوب می‌شود. داستان این فیلم در جزیره آتش‌فشانی استرومبولی در نزدیکی سیسیلی می‌گذرد که مردم آن در خانه‌هایی سنگی زندگی می‌کنند. از نمونه‌های اخیرتر، فیلم «به خوشحالی لازارو» ساخته آلیچه رورواکرِ ایتالیایی است که در سال ۲۰۱۸ جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن را گرفت. این فیلم داستان مزرعه‌ای را بازگو می‌کند که از سال ۱۹۷۷ فراموش شده است و مردم آن در انزوا از بقیه زندگی می‌کنند و ازاوضاع دنیا خبر ندارند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این فیلم‌ها البته همه نگاهی عموما تلخ به این پدیده دارند، کانیولی اما می‌خواهد توجه‌ها را به جنبه‌های مثبت زندگی در این قریه کوهستانی و قلعه باشکوه آن جلب کند.
قلعه روکا کالاشچو حدود هزار سال پیش بنیان نهاده شده و با ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا، از مرتفع‌ترین‌ها در اروپا است. در قریه پایین قلعه تنها دو خانواده زندگی می‌کنند؛ هرچند اخیرا چند نفر دیگر نیز خانه‌هایی خریده‌اند تا یا در آن‌ها زندگی کنند، یا به عنوان خانه دوم استفاده کنند.
آقای کانیولی اکنون ۳۹ سال دارد، اما اولین بار در سن ۱۶ سالگی این قلعه را به چشم دید. او در آن هنگام در شهر لاکوئیلا که مرکز منطقه است، زندگی می‌کرد و طی سفری جاده‌ای، جویای یافتن خودش بود؛ سفری که با تجربه‌ای معنوی در این قلعه همراه شد.
کانیولی به رویترز می‌گوید: «طلوع خورشید داشت قلعه را روشن می‌کرد که با اسکوترم اینجا رسیدم. نور به معنای واقعی کلمه کورم کرد و از آن روز به بعد چیزی درونم عوض شد. فکر کردم اینجا زیباترین جای کره زمین است. انرژی‌هایی ویژه احساس کردم.»
پیوندی که بین او و روکا کالاشچو پدید آمد، هرگز از میان نرفت. در سال ۲۰۱۲ او به روستای کالاشچو نقل مکان کرد که سه کیلومتر آن‌‌سو‌تر است و ۸۰ نفر جمعیت دارد.
این مرد جوان اکنون هم کلیددار قلعه است و هم رئیس گروهی تعاونی با عضویت ۲۶ نفر که قلعه را تبلیغ می‌کنند و به بازدیدکنندگان و گردشگران نشانش می‌دهند.
یکی از ساکنان روکا کالاشچو خانم والریا بفانی است که در سال ۱۹۹۶ از رم، پایتخت ایتالیا، به این روستا نقل مکان کرد. او کسب و کاری اینترنتی دارد و محصولات پشمی می‌فروشد که آن‌ها را با دوک نخ‌ریسی چوبی و قدیمی درست می‌کند.
خانم بفانی می‌گوید: «آدم‌های نسل گذشته قدر سرزمینی را که در آن زندگی می‌کردند، نمی‌دانستند یا فکر می‌کردند که نمی‌دانند. نوجوان‌های امروز، مثل فرزندان من، به سرزمین‌شان افتخار می‌کنند و اگر بتوانند در آن زندگی کنند، خوشحال و خوش‌بخت خواهند بود.»
خبرگزاری رویترز در گزارش خود از دو فیلم سینمایی که در بالا نام بردیم یاد نکرده است. اما در عوض به فیلمی اشاره کرده است که شاید معروف‌تر است و رابطه مستقیم‌تری با این قلعه دارد: «لیدی‌هاوک»، با بازی میشل فایفر آمریکایی، در خود قلعه روکا کالاشچو فیلم‌برداری شده است.
چنین عواملی می‌تواند باعث جذب بازدیدکنندگان بیشتر شود. این قلعه در ضمن اقبال بزرگی دارد، چرا که در فهرست ۲۱ مکانی قرار گرفته است که وزارت فرهنگ ایتالیا به هر یک ۲۰ میلیون یورو بودجه برای احیا اختصاص داده است.
تلاش برای احیای قریه‌ها در سراسر ایتالیا البته ادامه دارد. شوراهای محلی در بسیاری نقاط اعلام کرده‌اند که حاضرند خانه‌هایی را به صورت رایگان (با یا قیمت بسیار پایین) به هر کسی اهدا کنند که حاضر شود در آن‌ها زندگی کند و به منطقه جانی دوباره ببخشد.
